Szkolenia BHP - co musisz o nich wiedzieć jako pracodawca?

Prowadzisz firmę i zatrudniasz pracowników? Jako pracodawca masz szereg obowiązków. Jednym z nich jest przeprowadzanie szkoleń BHP. Te możesz przeprowadzić samodzielnie, możesz również wynająć zewnętrzną firmę zatrudniającą specjalistów. Mimo że przez ostatnie lata poziom bezpieczeństwa w zakładach pracy podniósł się, to jednak wciąż nie jest tak dobrze, jak mogłoby być.

Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, każdy pracodawca przed dopuszczeniem pracownika do pracy zobowiązany jest do przeszkolenia go w zakresie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a następnie przeprowadzania z nim szkoleń okresowych, które uzupełnią i zaktualizują wiedzę. Jak często należy przeprowadzać szkolenia BHP? Kto może je prowadzić? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdują się w niniejszym artykule.

Dlaczego Szkolenia BHP są pod lupą inspektorów pracy?

Prawie 5 tys. kontroli dotyczących szkoleń BHP w zakładach pracy przeprowadzili inspektorzy pracy w latach 2014–2015. Wnioski nie są optymistyczne – wielu pracodawców lekceważy zalecenia w zakresie BHP, co bezpośrednio przekłada się na poziom bezpieczeństwa w firmach. Jak przyznają inspektorzy, wciąż zdarzają się zakłady pracy, w których pracownicy nie przechodzą szkoleń wstępnych.

O jakich szkoleniach BHP musisz pamiętać?

Wiedza o szkoleniach BHP wśród pracowników jest stosunkowo niewielka. Również pracodawcy często nie wiedzą, jakie szkolenia BHP powinni zagwarantować swoim pracownikom. Wszystko to wpływa na poziom bezpieczeństwa w zakładzie pracy. Jeżeli również ty masz wątpliwości w tym zakresie, czas uzupełnić wiedzę.

Szkolenia BHP, jakie muszą przejść pracownicy to:

• Instruktaż wstępny ogólny. Osoby rozpoczynające pracę dla ciebie powinny przejść wstępny instruktaż. Polega on zapoznaniu pracownika z podstawowymi zasadami bezpieczeństwa w zakładzie pracy. Aby uczestnicy takich szkoleń szybko przyswoili niezbędną wiedzę, osoby odpowiedzialne za szkolenia wykorzystują liczne materiały dydaktyczne, np. filmy czy tablice szkoleniowe.
   
• Instruktaż wstępny stanowiskowy. Na każdym stanowisku pracy wykonuje się inne czynności, a pracownicy są narażeni na różne niebezpieczeństwa. Z tego też względu tak ważne jest, aby po przeprowadzeniu instruktażu ogólnego, nastąpił instruktaż stanowiskowy. Ten etap jest szczególnie ważny, jeżeli pracownik ma wykonywać pracę przy maszynach. W takim przypadku instruktor powinien zaprezentować mu, jak bezpiecznie pracować, a następnie – pod jego okiem – powtórzyć poszczególne czynności.
   
• Szkolenia okresowe. Są one przeprowadzane zarówno dla pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych, jak i administracyjnych. Dodatkowo szkolenia okresowe są organizowane dla osób zarządzających zakładem pracy i pracodawców. Wszystko po to, aby mogli oni odświeżyć sobie wiedzę z zakresu podstawowych zasad BHP.

Szkolenia to nie wydatek, to inwestycja

Być może nie przeprowadzasz szkoleń BHP samodzielnie, ale korzystasz z usług zewnętrznej firmy. Pamiętaj, że wystawioną przez nią fakturę nie powinieneś rozpatrywać w kategorii kosztów, ale inwestycji w bezpieczeństwo swoich pracowników, którzy mają bezpośredni wpływ na rozwój twojej firmy.

Warunkiem dopuszczenia pracownika do pracy - udział we wstępnym szkoleniu BHP

Kodeks pracy nakłada obowiązek przeszkolenia z zasad BHP każdego pracownika, który jest zatrudniany w firmie, niezależnie od tego czy podstawą zatrudnienia jest umowa o pracę, czy któraś z umów cywilnoprawnych. Wstępne szkolenie BHP powinno odbyć się w godzinach pracy i musi obejmować zarówno instruktaż ogólny, jak i stanowiskowy. Pracownik przed rozpoczęciem pracy musi pisemnie potwierdzić udział we wstępnym szkoleniu BHP. Robi to na karcie szkolenia wstępnego, która jest następnie dołączana do jego akt.

Szkolenia BHP - jak często i dla kogo?

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. udział w szkoleniu BHP przynajmniej raz w roku powinni wziąć robotnicy, których praca wiąże się z najwyższym stopniem zagrożenia dla zdrowia i życia. Pozostałe osoby na stanowiskach robotniczych mają obowiązek odbycia okresowego szkolenia BHP co 3 lata.

Z mniejszą częstotliwością okresowe szkolenia muszą przechodzić pracownicy zatrudnieni na pozostałych stanowiskach, ponieważ w ich przypadku może się to odbywać raz na pięć lat.

Kto może przeprowadzić instruktaż ogólny?

Instruktarz ogólny to część szkolenia wstępnego, którą może przeprowadzić osoba posiadająca wiedzę w tym zakresie.

Kiedy przeprowadzić pierwsze szkolenie okresowe?

Zgodnie z Kodeksem pracy szkolenia okresowe powinny być przeprowadzane co rok, dwa lub pięc lat. Przepisy prawa określają jednak również terminy, w jakich musi odbyć się pierwsze szkolenie BHP dla osoby zatrudnionej na danym stanowisku. W przypadku robotników obowiązuje nakaz odbycia pierwszego okresowego szkolenia BHP w ciągu 12 miesięcy od dnia zatrudnienia na danym stanowisku. Obowiązkowo musi przybrać ono formę instruktażu, który potrwa minimum 8 godzin lekcyjnych.

Krótszy termin dotyczy pracodawców i osób kierujących pracownikami, ponieważ w tym przypadku pierwsze okresowe szkolenie BHP musi odbyć się w ciągu 6 miesięcy od zatrudnienia. Pozostali pracownicy musza przejść pierwsze szkolenie okresowe maksymalnie w ciągu 12 miesięcy od dnia podjęcia pracy. W obu przypadkach szkolenia te mogą odbyć się w formie seminariów, kursów lub e-learningów. Niezależnie od wybranej formy, każde szkolenie musi zakończyć się testem, który potwierdzi jego zaliczenie.

Kto jest zwolniony ze szkolenia okresowego?

Prawo pracy przewiduje również możliwość zwolnienia z obowiązku odbycia szkolenia okresowego. Dotyczy to osób, które:

Szkolenia BHP to obowiązek, o którym bezwzględnie należy pamiętać. Pracownik, który nie odbył tego typu instruktażu w terminie nie może zostać dopuszczony do pracy, co naraża firmę na straty. Równie istotny jest fakt, że pracownik, który odbył szkolenie BHP wie, jak bezpiecznie zachowywać się w miejscu pracy oraz potrafi udzielić pierwszej pomocy w razie wypadku. Istotna jest również część obejmująca szkolenie przeciwpożarowe, ponieważ dzięki niej pracownik będzie potrafił odpowiednio zareagować w przypadku zagrożenia pożarowego.

Musisz mieć świadomość, że bezpieczeństwo w zakładzie pracy to aspekt wpływający na ocenę ciebie, jako pracodawcy. Jeżeli dbasz o swoją markę i chcesz być postrzegany jako odpowiedzialny, musisz zadbać o bezpieczeństwo wszystkich zatrudnionych. Szkolenia BHP są niezbędne, a ich regularne przeprowadzanie wpływa na poziom bezpieczeństwa pracowników.

Poczucie bezpieczeństwa jest jedną z podstawowych potrzeb każdego człowieka. To normalne, że staje się ono priorytetem we wszystkich dziedzinach życia – również w miejscu pracy, w którym osoby aktywne zawodowo spędzają dużą część swojego czasu. Nic dziwnego, że to właśnie w środowisku pracy, nierzadko mając do czynienia ze skomplikowaną maszynerią lub trudnymi materiałami, pracownicy są narażeni na różnego rodzaju niebezpieczeństwa.

Obecnie konieczność przeprowadzania w każdej firmie szkoleń z zakresu BHP jest regulowana prawnie, a w przypadku niezastosowania się do przepisów – surowo sankcjonowana. Pracodawcy niechętnie zakładają czarne scenariusze, dlatego dla wielu z nich szkolenie BHP jawi się jako narzucona formalność, która nie niesie za sobą żadnej wartości i jest jedynie jednym z wielu obowiązków wobec kodeksu. Przekonanie, że nie wszystkie stanowiska i miejsca pracy są narażone na groźne incydenty może drogo kosztować. Warto pamiętać, że pracownicy muszą stale przystosowywać się do zmian realiów rządzących efektywnością procesów i to właśnie znajomość zagrożeń jest najlepszym sposobem zabezpieczenia przed ewentualnymi nieszczęśliwymi wypadkami.

Czym jest BHP?

Skrót BHP jest doskonale znany, ale nie każdy w pełni uświadamia sobie, co tak naprawdę się pod nim kryje. Jak sama nazwa wskazuje, BHP to nie tylko bezpieczeństwo, ale także higiena pracy. W związku z tym trzeba pamiętać, że zakres BHP obejmuje więcej zagadnień niż jedynie radzenie sobie z zagrożeniami. Służba BHP ma za zadanie nadzorować wszystkie aspekty związane z wykonywaniem danego zawodu – od kontroli warunków i jakości pracy, poprzez opiniowanie i wdrażanie szczegółowych instrukcji postępowania, aż po ocenę ryzyka zawodowego i stosowanie długofalowych strategii profilaktycznych.

Szkolenia BHP

Szkolenia BHP stanowią w naszym kraju podstawową procedurę w każdym przedsiębiorstwie. Ich głównym celem jest uświadomienie pracodawcy oraz pracownikom możliwych zagrożeń, ale i rozwiązań sytuacji kryzysowych oraz sposobów poprawy higieny (w tym ogólnych standardów wykonywanej pracy). Większe firmy posiadają własne działy specjalistów do spraw Bezpieczeństwa i Higieny Pracy – zwłaszcza w przypadku dużych zakładów wytwórczych. Wielu pracodawców chętniej współpracuje z ośrodkami szkoleniowymi, które z kolei skupiają w swojej ofercie wykwalifikowanych wykładowców z branży BHP. Dodatkowo coraz więcej wykształconych oraz doświadczonych referentów do spraw Bezpieczeństwa i Higieny Pracy oferuje własne usługi consultingowe.

Czas trwania szkolenia nie jest regulowany i to szkoleniowiec decyduje w jaki sposób zostanie przeprowadzone. Przebieg oraz forma szkoleń BHP zależą od pomysłu konsultanta – liczy się efektywność. Zasadniczo szkolenia BHP obejmują instruktaż ogólny, czyli między innymi standardowe procedury zachowań w miejscu pracy, kurs pierwszej pomocy i zasady reagowania, zwierzchnictwo, sposoby powiadamiania i wzywania służb ratunkowych, określone przepisy bezpieczeństwa życia i zdrowia. Oprócz tego każdy pracownik musi przejść instruktaż stanowiskowy, dotyczący bezpośrednio obejmowanego stanowiska pracy i związanych z nim specjalistycznych i skonkretyzowanych zasad postępowania.

Rodzaje szkoleń BHP

Szkolenia BHP dzielą się na dwa główne rodzaje. Szkolenia wstępne BHP stosuje się przy zatrudnieniu nowego pracownika, któremu w ten sposób wyjaśnia się potencjalne zagrożenia na danym stanowisku, wskazuje na obowiązujące przepisy i uczy pożądanych zachowań. Ważne żeby odbyły się przed podjęciem przez zatrudnianego jakichkolwiek czynności pracowniczych. Jeśli pracownik ucierpi lub spowoduje wypadek przed ukończeniem szkolenia BHP, to właśnie pracodawca zostanie pociągnięty do odpowiedzialności.

Drugi rodzaj to szkolenia okresowe BHP. Ich zadaniem jest przypomnienie i ugruntowanie wiedzy z zakresu bezpieczeństwa i higieny wykonywanych obowiązków, a także dodanie nowych informacji lub instrukcji w związku ze zmianami przepisów, modyfikacjami wyposażenia czy profilu działania firmy. Odbycie przez pracowników szkolenia BHP zostaje odnotowane w karcie szkolenia, która z kolei  jest archiwizowana razem z pozostałymi kompletami akt pracowniczych.

Ważność szkolenia BHP

W przypadku szkoleń okresowych to pracodawca powinien wykazać się umiejętnościami analitycznymi w określaniu potrzeb szkoleniowych – zazwyczaj w związku z wprowadzaniem istotnych zmian. Oczywiście oprócz tego istnieją minimalne wymagania co do ram czasowych, ale wszystko zależy od przedsiębiorstwa, warunków pracy i stanowiska. Według tych wyznaczników ważność szkolenia BHP rozkłada się następująco:

• 1 rok – pracownicy na stanowiskach robotniczych ze stycznością z pracami szczególnie niebezpiecznymi oraz szkodliwymi warunkami pracy.
• 3 lata – pracownicy na stanowiskach robotniczych.
• 5 lat – pracodawca oraz osoby kierujący pracownikami, pracownicy inżynieryjno-techniczni, technolodzy, projektanci, konserwatorzy maszyn i urządzeń, pracownicy służby BHP oraz osoby wykonujące zadania służby BHP, pracownicy związani z odpowiedzialnością w zakresie BHP.
• 6 lat – pozostali pracownicy, w tym pracownicy administracyjni oraz biurowi.

Szkolenia BHP online

Sama forma szkolenia BHP jest dowolna, najważniejsze żeby pracownik otrzymał potrzebną wiedzę i potrafił ją wykorzystać w wykonywaniu codziennych czynności w celu uniknięcia nieszczęśliwych zdarzeń. Przeprowadzenie szkoleń, zwłaszcza okresowych, dla dużych zespołów pracowniczych może stanowić wyzwanie organizacyjne. W związku z tym dużą popularnością cieszą się szkolenia BHP online, wykonywane za pośrednictwem Internetu. Dzięki nim pracodawca i jego podwładni mogą przejść szkolenie bez opuszczania firmy, za pomocą specjalistycznych serwisów e-learningowych. Ośrodki szkoleniowe proponują kurs elektroniczny zakończony testem sprawdzającym. Oprócz obniżenia kosztów, serwis pozwala na elastyczne dopasowanie czasu szkolenia do systemu pracy firmy i stanowi efektywniejsze rozwiązanie, zwłaszcza dla skomputeryzowanych placówek.

Bez względu na to, na jaki system przeprowadzania szkoleń BHP zdecyduje się pracodawca, musi on pamiętać, że jest to istotny element prawidłowego funkcjonowania każdego przedsiębiorstwa. Służba Bezpieczeństwa i Higieny Pracy, jako ujednolicony model proceduralny, to nie tylko formalny obowiązek pracodawcy wobec instytucji kontrolujących, ale również realna potrzeba w trosce o dobro pracowników i własnej firmy.