Spis treści
O pracach niebezpiecznych mówimy wtedy, jeśli podczas ich wykonywania istnieje zagrożenie dla życia lub zdrowia człowieka. Jest to zależne od miejsca i rodzaju wykonywanych zadań. Jeżeli dany zawód zalicza się do niebezpiecznego, pracodawca ma dodatkowe obowiązki, które musi spełnić.
Minister Pracy i Polityki Socjalnej we wrześniu 1997 roku wydał specjalne rozporządzenie w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Rozdział 6. tego rozporządzenia poświęcony jest w całości pracom szczególnie niebezpiecznym – sprawdźmy, czego dotyczy i co reguluje.
Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP)
Znajomość przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy jest niezbędna każdemu pracownikowi – zwłaszcza, jeśli wykonuje prace szczególnie niebezpieczne. Rozporządzenia dotyczące BHP regulują wszystkie aspekty pracy od odpowiedniego wyposażenia: przez organizację miejsca pracy, po procedury awaryjne. Zapoznanie się z nimi jest podstawą dla zrozumienia potencjalnych zagrożeń oraz sposobów ich unikania.
Dla pracowników, którzy wykonują prace szczególnie niebezpieczne, istnieją specjalne przepisy, które zwiększają stopień ochrony, uwzględniając specyfikę ich zadań. Każdy zatrudniony powinien przejść stosowne przeszkolenie.
Prace szczególnie niebezpieczne, czyli jakie?
Prace określane mianem szczególnie niebezpiecznych reguluje rozporządzenie w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
- roboty budowlane, rozbiórkowe, remontowe i montażowe, które są prowadzone bez wstrzymania ruchu zakładu pracy lub jego części,
- prace w zbiornikach, kanałach, wnętrzach urządzeń technicznych oraz w innych niebezpiecznych przestrzeniach zamkniętych,
- prace na wysokości m.in. prace na rusztowaniach, masztach, kominach,
- prace w zamkniętych pomieszczeniach,
- prace z użyciem materiałów niebezpiecznych,
- prace określone jako szczególnie niebezpieczne, które zawierają odrębne przepisy BHP albo prace uznane przez pracodawcę za szczególnie niebezpieczne.
Prace szczególnie niebezpieczne - obowiązki pracodawcy
Jeżeli w firmie wykonywane są prace szczególnie niebezpieczne, na pracodawcy spoczywa szczególna odpowiedzialność za jego podwładnych. Niezbędne jest więc, aby określił on wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy, które będą dotyczyć wykonywania newralgicznych zadań.
Pracownik produkcji
Randstad Polska Sp. z o.o.
- 4 500-4 950 zł brutto / mc
- Bodzentyn
Pracownik produkcji
Randstad Polska Sp. z o.o.
- 4 500-4 950 zł brutto / mc
- Występa
Operator maszyn produkcyjnych/pracownik produkcji
Randstad Polska Sp. z o.o.
- 5 100-6 000 zł brutto / mc
- Kielce
Magazynier - operator wózka widłowego
Randstad Polska Sp. z o.o.
- 5 100-6 000 zł brutto / mc
- Nowiny
- sporządzić regulamin bezpieczeństwa i higieny pracy,
- zapewnić odpowiednią ochronę pracownikom (np. odzież ochronną, środki do higieny osobistej, środki służące do udzielenia pierwszej pomocy czy dostęp do wody pitnej),
- poinformować pracowników o wszystkich zagrożeniach wynikających ze specyfiki pracy,
- przeszkolić pracowników z wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. Pracownicy muszą wiedzieć, jakie jest postępowanie w sytuacjach awaryjnych.
Przy pracach szczególnie niebezpiecznych obowiązkowe jest wyznaczenie osoby, która będzie sprawowała nad nimi kontrolę. Nadzór ten musi być wykonywany w sposób ciągły, pracownicy nie mogą podejmować pracy bez niego.
Pracodawca musi stworzyć harmonogram prac, który będzie zawierał informacje, m.in. na temat tego, kto i za co jest odpowiedzialny oraz jaka jest kolejność wykonywanych zadań. Bardzo ważne jest, by przełożony umożliwił dostęp do prac szczególnie niebezpiecznych tylko tym osobom, które są do tego upoważnione i zostały wcześniej przeszkolone do ich wykonywania, a także przeszły odpowiednie badania lekarskie.
Innymi ważnymi kwestiami, o które pracodawca musi zadbać, jest dokładne oznaczenie miejsc, które stwarzają ryzyko wypadków. Powinny one jasno informować pracowników o zagrożeniu, jakie może ich spotkać w danym miejscu.
Przykłady:
- jeżeli jest to teren budowy, pracodawca musi zapewnić niezbędne ogrodzenie terenu siatkami lub barierkami,
- przy pracach związanych z materiałami niebezpiecznymi, pracodawca musi zapewnić ich bezpieczny transport oraz miejsce do składowania,
- w przypadku prac przy substancjach chemicznych, pracodawca powinien zapewnić dostęp do czystego powietrza, np. stosując wentylatory.
Oznaczenia informujące o koniecznych środkach ochrony osobistej. Źródło obrazka: www.asystentbhp.pl
To pracodawca dba o pracowników, których zatrudnia. Zobowiązany jest więc podjąć wszystkie możliwe środki ostrożności, aby zapobiegać potencjalnym wypadkom. Wszystkie wyżej opisane działania mają na celu zmniejszeniu ryzyka, które wiąże się z wykonywaniem prac szczególnie niebezpiecznych.
Prace szczególnie niebezpieczne dla karmiących i ciężarnych
Ciąża oraz okres wczesnego macierzyństwa (kiedy kobieta karmi swoje dziecko piersią) są czasem, kiedy nad pracownicami należy roztoczyć specjalną ochronę. Nie powinny wykonywać prac, które mogłyby w jakimkolwiek stopniu im zaszkodzić. Szczególne rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 kwietnia 2017, dotyczy wykazu niebezpiecznych lub szkodliwych prac dla kobiet w ciąży i kobiet karmiących dziecko piersią.
- związane z nadmiernym wysiłkiem*,
- w klimacie zimnym, gorącym i zmiennym,
- w warunkach, gdzie narażone są na hałas lub drgania,
- przy polu elektromagnetycznym lub promieniowaniu jonizującym,
- w podwyższonym lub obniżonym ciśnieniu,
- w których dochodzi do kontaktu ze szkodliwymi czynnikami biologicznymi,
- w których jest styczność ze szkodliwymi substancjami chemicznymi,
- które mogą powodować urazy fizyczne lub psychiczne – należą do nich m.in. prace w wykopach, prace pod ziemią, prace przy taśmie, prace na wysokości.
* Kobieta w ciąży nie może dźwigać przedmiotów, których masa przekracza 3 kg, z kolei karmiące panie nie powinny podnosić przedmiotów o masie 6 kg (dotyczy to pracy stałej) lub 10 kg (praca dorywcza).
Praca w pozycji stojącej nie może trwać dłużej, niż 3 godziny w ciągu jednej zmiany, a po każdych 15 minutach na stojąco kobiecie w ciąży przysługuje 15 minut przerwy. Pod hasłem „nadmierny wysiłek” kryje się również praca przy komputerze, tutaj przepisy mówią o tym, że czas pracy przy monitorze nie może przekraczać 8 godzin. Ponadto, po przepracowaniu 50 minut przy komputerze kobieta w ciąży ma prawo do 10 minut przerwy.
Podejmując pracę w warunkach szczególnie niebezpiecznych należy zapoznać się z zasadami BHP oraz stosować wymagane środki ostrożności. Na barkach pracodawców spoczywa dbanie o pracowników, ale roztropność zatrudnionych jest zawsze pożądana. Wszystko po to, aby nie dopuścić do wypadku.
Prace szczególnie niebezpieczne a obowiązki pracownika
W środowiskach pracy o podwyższonym stopniu ryzyka każdy pracownik stoi przed koniecznością ścisłego przestrzegania zasad zapewniających bezpieczeństwo. Jest to zobowiązanie, które wymaga nieustannej uwagi i świadomego działania. Pracownicy powinni nie tylko korzystać z odpowiedniego stroju ochronnego, ale i wykazać się ostrożnością oraz poczuciem odpowiedzialności nie tylko za siebie, ale także za innych członków zespołu.
Zadania specjalistyczne, takie jak obsługa precyzyjnych maszyn, prace pod napięciem elektrycznym, czy wykonywanie obowiązków w miejscach zwiększonego ryzyka wybuchu wymagają od pracownika szczególnej uwagi. Wiedza i respektowanie procedur bezpieczeństwa stają się wtedy nie tylko zawodowym obowiązkiem, ale przede wszystkim przejawem troski o życie i zdrowie ludzkie. Bezpieczeństwo to wynik świadomych, przemyślanych i zgodnych z narzuconymi regułami działań.
Co grozi za nieprzestrzeganie przepisów BHP?
Za nieprzestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP) mogą grozić różne konsekwencje.
- Mandaty i kary finansowe.
- Postępowania sądowe – w przypadku poważnych naruszeń, pracodawcy mogą stać się stroną postępowania sądowego, które może prowadzić do wyższych kar finansowych lub nawet pozbawienia wolności.
- Odszkodowania – jeśli pracownik dozna uszczerbku na zdrowiu lub utraci życie w wyniku nieprzestrzegania zasad BHP, pracodawca może być zobowiązany do wypłaty odszkodowania.
- Zawieszenie działalności – w niektórych przypadkach, szczególnie w wyniku powtarzających się naruszeń, może dojść do czasowego zawieszenia działalności firmy.
- Utratę reputacji – naruszenie przepisów BHP może spowodować szkody wizerunkowe, które mogą niekorzystnie wpłynąć na relacje z klientami, partnerami i pracownikami.
- Problemy z ubezpieczeniem – nieprzestrzeganie zasad BHP może spowodować wzrost składek na ubezpieczenie lub odmowę wypłaty świadczeń przez ubezpieczyciela.
- Kontrole i inspekcje – naruszenia mogą skutkować częstszymi kontrolami ze strony inspekcji pracy, co wiąże się z dodatkowymi kosztami i potencjalnymi zakłóceniami w działalności.
Konsekwencje te mają na celu zapewnienie, że pracodawcy podejmują odpowiednie środki w celu zapewnienia bezpiecznego środowiska pracy i unikania ryzyka wypadków oraz chorób zawodowych. Jednak najpoważniejszym rezultatem nieprzestrzegania przepisów może być wypadek przy pracy, okupiony śmiercią lub ciężkim kalectwem pracownika. Ochrona ludzkiego życia powinna być najwyższym priorytetem.
- Według danych Międzynarodowej Organizacji Pracy (ILO), co roku na świecie z powodu wypadków przy pracy ginie około 2,78 miliona osób.
- Dane z 2020 roku wskazują, że na świecie jest około 38 milionów rybaków i pracowników rybołówstwa, a ich śmiertelność jest 15 razy większa niż średnia dla wszystkich zawodów.
- Według Occupational Safety and Health Administration (OSHA), w 2019 roku w Stanach Zjednoczonych 33,5% wszystkich ofiar śmiertelnych wypadków w budownictwie stanowiły osoby, które spadły ze znacznej wysokości.
- Praca w górnictwie jest jednym z najbardziej niebezpiecznych zawodów - w 2019 roku na świecie odnotowano 325 wypadków śmiertelnych w tym sektorze.
- Według badań National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH), kontrolerzy ruchu lotniczego są trzy razy bardziej narażeni na stres i wypalenie zawodowe w porównaniu do innych zawodów.
Podsumowanie
Zadaniem wszystkich pracowników i pracodawców jest ciągłe dążenie do zapewnienia bezpiecznych warunków pracy. Praca w zawodach uznanych za szczególnie niebezpieczne wymaga od każdej osoby odpowiedzialności i przestrzegania ustalonych procedur. To właśnie znajomość przepisów i umiejętność działania w sytuacjach kryzysowych mogą zapobiec wielu tragediom i urazom.
Przestrzeganie zasad BHP nie jest tylko obowiązkiem formalnym, ale przede wszystkim praktycznym narzędziem ochrony zdrowia i życia. Działania te, choć czasem wydają się uciążliwe, są kluczem do minimalizowania ryzyka i zabezpieczenia przed nieoczekiwanymi zdarzeniami, które w każdej chwili mogą wystąpić w miejscu pracy. Bezpieczne środowisko pracy to podstawa, od której zależy nie tylko efektywność, ale także dobrostan każdego pracownika.
To może Cię również zainteresować
