Pracownik - prawa i obowiązki

Ocena okresowa pracownika - kryteria

24 listopada 2021

4 z 5

Ocena: 4 z 5 | 4 głosy

4 głosy

10 komentarzy
Ocena okresowa pracownika - kryteria
Okresowa ocena pracownika pozwala na weryfikację, czy dana osoba spełnia wymagania konieczne do zajmowania określonego stanowiska i czy poprawnie wykonuje swoje zadania. Dzięki temu wiadomo, czy przynosi korzyści pracodawcy i przyczynia się do dobrego funkcjonowania przedsiębiorstwa. Na podstawie jakich kryteriów ocenia się pracowników?

Każdy pracodawca, rekrutując pracownika, ma wobec niego pewne oczekiwania. Osoba zatrudniona powinna wykazywać się określonymi umiejętnościami, by skutecznie realizować powierzone jej zadania. Ocena okresowa służy więc weryfikacji, czy pracownik faktycznie jest odpowiednią osobą na dane stanowisko. Istnieje wiele często wybieranych kryteriów, które mogą być dowolnie brane pod uwagę przez pracodawcę.

Co to jest ocena okresowa pracownika?

Jest to dokument sporządzany cyklicznie przez pracodawcę lub przełożonego, określający postępy i działania zatrudnionej osoby. Okresowa ocena pracownika ma na celu weryfikację jego wydajności i efektywności, wyznaczenie dalszej ścieżki rozwoju stosownie do jego słabych i mocnych stron, aby możliwe było podnoszenie kompetencji i osiąganie lepszych wyników. 

W obszarze HR wyróżnia się kilka sposobów oceny pracownika oznaczanych stopniami:

  • 90 stopni – pracownika ocenia jedna osoba (przełożony)
  • 180 stopni – dwa źródła oceny (przełożony i samoocena pracownika)
  • 270 stopni – ocena wieloźródłowa (przełożony, współpracownicy i samoocena)
  • 360 i 360 + stopni – 4 lub więcej źródeł oceny (prócz powyższych również podwładni, klienci itp.)

Ocena pracownika nie musi być spisywana, jednak jest to znacznie korzystniejsze rozwiązanie, niż przeprowadzenie samej rozmowy, gdyż pismo takie stanowi uzupełnienie dokumentacji pracowniczej, a wnioski wyciągnięte z oceny stają się automatycznie bardziej wiążące.

Co zawiera ocena pracownika?

Pisemna okresowa ocena pracownika powinna zawierać niezbędne elementy, takie jak dane pracownika, jego efektywność w wykonywaniu obowiązków oraz kompetencje. Ponieważ pojęcia te dotyczyć mogą różnych aspektów codziennej pracy, taką ocenę opiera się na szczegółowych kryteriach.

Elementy arkusza oceny pracownika

  • dane personalne pracownika
  • stopień realizacji zadań
  • umiejętności i kompetencje
  • podsumowanie

Dobór kryteriów może być różny w zależności od pełnionej funkcji i zajmowanego stanowiska. Pracownik może zostać oceniony pod różnymi względami, lecz te muszą być zgodne z prawem. Żadne z kryteriów nie może bowiem dyskryminować pracownika. Dlatego też, sporządzając arkusz oceny okresowej pracownika, zatrudniający musi zadbać nie tylko o rzetelną opinię, ale także poprawne i właściwie uzasadnienie.

Kto ocenia pracowników?

Pracowników ocenia najczęściej przełożony, czyli pracodawca. Zdarzają się jednak sytuacje, w których opiniodawcami są klienci. Taka ocena bezwzględnie musi być obiektywna, konkretna i sprawiedliwa. Niedopuszczalne jest, by opierała się na osobistych odczuciach. Jeśli istnieją podstawy do podejrzeń, że opinia została napisana w celu prywatnej zemsty lub jako próba przypodobania się, można się od niej odwołać. Jeśli w wyniku nieprawdziwej opinii pracownik poniesie szkodę, ma prawo dochodzić swoich praw przed sądem pracy.

Kryteria oceny okresowej pracownika

Można wyróżnić kilkanaście kryteriów najczęściej branych pod uwagę. Czego więc dotyczą poszczególne elementy arkusza oceny pracownika?

  1. Terminowość – pracownik wykonuje powierzone mu zadania w wyznaczonym terminie. Nie spóźnia się i nie przekracza wyznaczonej daty zakończenia pracy, zdania, zlecenia itp.

    Szukasz pracy?

    Serwisant

    WODNIK AUTOMATYKA CHŁODNICZA MAREK NOWAKOWSKI

    • 8 000-12 000 zł brutto / mc
    • Łódź
    Dodana
    Dodana
    Dodana
    Dodana
    Dodana
  2. Znajomość przepisów i umiejętność ich stosowania – większość wykonywanych zawodów i pełnionych funkcji wymaga znajomości określonych praw, których przestrzeganie i wykorzystywanie gwarantuje legalne i bezproblemowe wykonywanie swoich obowiązków.

  3. Organizacja pracy – pracownik potrafi skutecznie rozplanować i zorganizować swoją pracę, tak by została jak najlepiej wykonana. Musi być w stanie określić cel swojej pracy, metody, jakie zastosuje, czas, który na nią przeznaczy itp.

  4. Postawa etyczna – osoba zatrudniona powinna być uczciwa i mieć nieposzlakowaną opinię, a także postępować zgodnie z prawem i etyką zawodową.

  5. Wiedza specjalistyczna – niektóre stanowiska wymagają posiadania określonej wiedzy i umiejętności z konkretnej dziedziny. Pracownik poprawnie wykonuje swoje obowiązki jedynie, gdy posiada odpowiednie wykształcenie lub doświadczenie.

  6. Umiejętność obsługi urządzeń technicznych – wiele zawodów jest związanych z codzienną obsługą komputera i innych urządzeń technicznych. Pracownik musi mieć wiedzę potrzebną do obsługi danych urządzeń i doświadczenie w ich wykorzystywaniu.

  7. Znajomość języka obcego – na wielu stanowiskach jest to pożądana umiejętność, ale są także zajęcia, w których jest to zdolność wymagana i konieczna. Umożliwia komunikowanie się z zagranicznymi klientami, przygotowywanie dokumentów, materiałów promocyjnych, prezentacji itp. w obcym języku. 

  8. Podnoszenie kwalifikacji – pracownik dążący do samorozwoju, zdobywający dodatkową wiedzę i umiejętności ma ogromny wpływ na rozwój firmy. W niektórych zawodach udział w szkoleniach i poszerzanie wiedzy są konieczne, by być na bieżąco i móc poprawnie wykonywać swoje zadania.

    Video

  9. Komunikatywność – osoba potrafi efektywnie porozumieć się z pracodawcą, innymi pracownikami, klientami itp. Postawa i dobierane środki budzą zaufanie, są profesjonalne i dostosowane do odbiorcy. Zatrudniony potrafi w jasny, poprawny i elegancki sposób się wypowiadać oraz formułować dokumenty w formie pisemnej.

  10. Umiejętność pracy w zespole – pracownik musi współpracować z innymi w dobrej atmosferze wzajemnego wsparcia i pomocy. Potrafi rozdysponować obowiązki, kontrolować wykonanie poszczególnych zadań oraz rozsądnie zaplanować i zorganizować pracę. Na bieżąco motywuje i wspiera pozostałych członków zespołu.

  11. Samodzielność – pracownik potrafi sam zorganizować sobie pracę, wyznaczać kolejne zadania i cele, pozyskiwać potrzebne informacje i wybierać odpowiednie rozwiązania.

  12. Umiejętności negocjacyjne – często pracownik musi być gotowy do obrony stanowiska swojego lub firmy, by przekonać klienta, innego pracownika lub pracodawcę. Jest to niezwykle przydatne w kwestiach spornych, ale także przy proponowaniu nowych rozwiązań, pozyskiwaniu korzyści dla firmy itp.

  13. Zarządzanie informacjami – odpowiednie pozyskiwanie, przekazywanie i gromadzenie informacji. Ogromne znaczenie ma dobór odpowiednich środków, metod i narzędzi.

  14. Zarządzanie zasobami – umiejętność kontroli i oceny zasobów przedsiębiorstwa. Pozyskiwanie zasobów, odpowiednie rozmieszczenie, wykorzystanie itp.


    Źródło: https://slideplayer.pl/slide/13180681/

  15. Zarządzanie personelem – pracownik skutecznie dobiera pracowników i rozdysponowuje im określone zadania. Potrafi zmotywować do pracy, tłumaczy wszelkie nieścisłości, udziela pomocy i porad. Stymuluje do samorozwoju i podnoszenia kwalifikacji. Monitoruje pracę, zgłasza swoje wątpliwości oraz wynagradza przykładnych pracowników.

  16. Podejmowanie decyzji – umiejętność szybkiej i poprawnej oceny sytuacji oraz zaplanowania odpowiednich działań. Podejmowane decyzje są obiektywne, bezstronne i jak najbardziej korzystne dla firmy.

  17. Odporność na stres – pracownik potrafi działać nawet w sytuacjach kryzysowych. Szybko znajduje rozwiązania, dzięki którym potrafi przywrócić równowagę i załagodzić negatywne sytuacje. Wyciąga odpowiednie wnioski i potrafi zapobiegać takim sytuacjom w przyszłości. Radzi sobie z presją czasu, potrafi szybko zmienić plany i dostosować się do zaistniałej sytuacji.

  18. Kreatywność – pracownik proponuje nowe rozwiązania i metody, przedstawia autorskie pomysły, które mogą korzystnie wpłynąć na rozwój firmy.

Ocena roczna pracownika – przykład

Nie ma jednego, stałego wzoru oceny okresowej pracownika. Zazwyczaj dokument rozbija się na opinie dotyczące poszczególnych kategorii – wypisuje się ocenę w danym zakresie, bądź zaznacza najbliższą prawdzie opcję gotowych opisów. Wprowadzenie po kolei poszczególnych elementów oceny stworzy jasny i czytelny dokument z podsumowaniem efektywności, mocnych i słabych stron zatrudnionego. Bywa to czasochłonne, bo wymaga zastanowienia nad każdym istotnym aspektem działań pracownika i wyciągnięcia wniosków.

Pracodawcy lub kierownicy, którzy dotychczas nie sporządzali takiej oceny, niekiedy nie potrafią sobie wyobrazić, jak dokładnie ma wyglądać taki dokument i w jaki sposób opisywać postępy pracownika. Nie ma powodu do obaw, gdyż zwykle to przygotowany przez dział HR arkusz, który należy tylko wypełnić. Poniżej przedstawiamy dostępny w sieci fragment przykładowej oceny okresowej pracownika:
 

Fragment przykładowej oceny pracownika

Źródło: https://pomoc.comarch.pl/hrm/pl/index.php/kategorie/ocena-pracownika/?print=print-search

Ocena okresowa pracownika – zwolnienie czy awans?

Okresowa ocena pracownika ma ogromny wpływ na stosunek pracodawcy do zatrudnionego przez niego pracownika. Jeśli oceny są dobre, mogą stanowić podstawę do podwyższenia pensji dobrze sprawującego się podwładnego. Pozytywnie wyróżniający się pracownicy mogą zostać nagrodzeni awansem – swoją pracą i postawą pokazują, że nadają się do wykonywania bardziej odpowiedzialnych zadań.

Niepochlebne opinie mogą skutkować obniżeniem pensji lub degradacją, a w przypadku wyraźnego niespełniania wymagań pracodawcy i szkodliwego wpływu na działanie przedsiębiorstwa, pracodawca ma prawo wręczyć pracownikowi wypowiedzenie.

Sposób pracy świadczy o tym, czy pracownik realizuje się na danym stanowisku i czy spełnia wymagania postawione przez pracodawcę. Okresowe oceny pracownika weryfikują, czy dana osoba powinna być zatrudniona w danym miejscu. Mają ogromny wpływ na relację z pracodawcą i przyszły rozwój kariery – pozytywne mogą znacznie polepszyć pozycję pracownika, a negatywne mogą w ostateczności skutkować nawet zwolnieniem.

Najczęściej zadawane pytania

Czym jest ocena okresowa pracownika?

Jest to dokument sporządzany okresowo w celu określenia efektywności pracownika, jego możliwości rozwoju i ścieżki podnoszenia kompetencji w celu uzyskania lepszych wyników.

Kto wystawia ocenę pracownikowi?

W zależności od sposobu, jaki obiera dana firma przy sporządzaniu oceny okresowej uwzględnia się jedno lub wiele źródeł oceny. Zawsze ocenę wystawia pracodawca/przełożony, dodatkowymi źródłami mogą być: współpracownicy, podwładni, klienci i pracownik (samoocena).

Jaki jest wzór arkusza oceny okresowej pracownika?

Każde przedsiębiorstwo prowadzące oceny okresowe pracowników ma własny wzór arkusza oceny, opracowany zgodnie z potrzebami i celami firmy oraz dostosowany do sposobu oceniania. Zwykle dokument zawiera podział na poszczególne aspekty pracy i obowiązków, które ocenia się za pomocą sugerowanych możliwości odpowiedzi bądź wypełniając stosowne pola własnymi słowami.

Autor

Artykuł został opracowany i zmodyfikowany przez kilku autorów. Poniżej podajemy dane redaktora lub autora, który dokonał ostatniej modyfikacji.

Ewa Sztuczka-Mazur

Social Media Manager

Social Media Manager w branży HR, autorka tekstów, copywriterka, specjalistka Facebook ADS, wokalistka i pszczelarka.
Obecnie w Aplikuj.pl odpowiedzialna głównie za treści z obszaru miękkiego HR oraz prawa pracy.

10 komentarzy

Lidia

Lidia

Jestem bardzo zadowolony z tego, że moje postępy i słabe strony są weryfikowane w ramach oceny okresowej. Dzięki temu mogę wiedzieć, co mogę poprawić i na czym się skupić, aby stać się jeszcze lepszym pracownikiem.
Janosz

Janosz

Bardzo ciekawy artykuł, który pokazuje, że praca to nie tylko wykonywanie codziennych zadań, ale także rozwój zawodowy. Zastanawiam się teraz, czy firmy, do których aplikuję, stosują oceny pracownicze.
Monika

Monika

Oceny pracowników to kluczowe narzędzie, które pomaga mi w zarządzaniu zespołem. Dzięki nim mogę analizować wydajność pracowników i zaplanować dalsze kroki, aby osiągnąć lepsze wyniki biznesowe.
Senik

Senik

Cieszę się, że moja firma stosuje okresowe oceny pracownicze. Dzięki nim mam pewność, że moje osiągnięcia i słabe strony zostaną uwzględnione i będę miał szansę na rozwój zawodowy.
pesus

pesus

Bardzo ważny artykuł dla osób szukających zatrudnienia. Dzięki niemu wiem, na jakie kryteria powinnam zwrócić uwagę podczas rozmowy o pracę i w czasie pracy.
Amelia

Amelia

One sąm.in. po to by sprawdzić jakie są wady i zalety pracownika.
Koman

Koman

W wielu firmach różne są zasady przyznawania takich ocen. Zwykle jednak one mają charakter informacyjny i nie mają wpływu na jakieś awanse czy tam, świadczenia pieniężne.
kierownik zakładu

kierownik zakładu

Ocena okresowa pracownika - kryteria - bardzo dobrze wszystko opisane w tym artykule. Zawsze powinny być sprawdzone wymagania, czy pracownik nadaje się na określone stanowisko pracy.
Fiolka

Fiolka

Każda firma inaczej kształtuje takie ocenianie. W wielu sytuacjach to dotyczy przede wszystkim usprawnienia działu i nie wiąże się z jakimiś utratami gaży czy czegoś.
Luka

Luka

W każdej firmie inaczej działa ocena okresowa. Wiadomo, że tutaj istotne są wszelakie regulaminy i na tej podstawie robi się ocenę okresową. Często ocena nie ma wpływu na nic.

Dodaj komentarz

Wszystkie pola muszą być prawidłowo wypełnione

Komentarz został dodany

Redakcja Aplikuj.pl zastrzega sobie prawo usuwania komentarzy obraźliwych dla innych osób lub zawierających wulgarne słowa, adresy www oraz adesy e-mail i numery telefonów.