Spis treści
Orzeczenie o niepełnosprawności nie tylko stanowi dokument poświadczający o poziomie sprawności organizmu, ale również traktuje o stopniu niepełnosprawności i wiążącym się z nim dostępie do uprawnień z tego tytułu wynikających. Innymi słowy – orzeczenie o niepełnosprawności organizuje funkcjonowanie życia osób niepełnosprawnych w przestrzeni publicznej i obywatelskiej. Z punktu widzenia osób niepełnosprawnych pojawia się istotne pytanie: czy możliwa jest praca z orzeczeniem o niepełnosprawności?
Stopnie niepełnosprawności
Ogół niepełnosprawności i jej konsekwencji jest na tyle zróżnicowany, że Ustawodawca (zgodnie z Ust. Z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776) wyróżnił trzy stopnie niepełnosprawności:
- Stopień znaczny – osoba niepełnosprawna, która nie jest zdolna do samodzielnej egzystencji i pozostaje całkowicie zależna od opieki innych powyżej 12 miesięcy. Stopień naruszenia sprawności organizmu w stopniu uniemożliwiającym zaspokajanie, bez pomocy innych osób, podstawowych potrzeb życiowych, za które uważa się przede wszystkim samoobsługę, poruszanie się, komunikację i komunikowanie się.
- Stopień umiarkowany – osoba o naruszonej sprawności organizmu zdolna do wykonywania pracy na stanowisku pracy przystosowanym odpowiednio do potrzeb i możliwości wynikających z niepełnosprawności. Wymagająca częściowej lub okresowej pomocy innej osoby w związku z pewnymi ograniczeniami, jakie wynikły wskutek choroby przewlekłej lub innego rodzaju niepełnosprawności.
- Stopień lekki – osoba niepełnosprawna ma problemy w codziennych czynnościach i potrzebuje specjalistycznych urządzeń do kompensaty własnych ograniczeń. Praca z orzeczeniem niepełnosprawności w stopniu lekkim może być wykonywana bez specjalnych narzędzi dostosowawczych.
W celu oceny stopnia sprawności organizmu powołana została Komisja ds. orzekania o niepełnosprawności, która na podstawie dostępnej wiedzy medycznej, przyznaje orzeczenie o stopniu niepełnosprawności na czas określony, jeśli rokowania na przyszłość obejmują prawdopodobieństwo poprawy. Natomiast w przypadku niepełnosprawności o niezmiennej postaci, orzeczenie ma charakter stały. Każda Komisja ds. orzekania o niepełnosprawności przyznaje jeden z trzech stopni niepełnosprawności, który określa tzw. symbol przyczyny niepełnosprawności. Ponadto w orzeczeniu o niepełnosprawności zawarte są także inne informacje, np. stopień niepełnosprawności, data powstania niepełnosprawności, czas ważności orzeczenia, od których mogą zależeć np. ulgi i uprawnienia. Bardzo istotny w dokumencie jest zawarty w nim właśnie symbol przyczyny niepełnosprawności.
Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności – uprawnienia
Co daje orzeczenie o niepełnosprawności? Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności to dokument, na podstawie którego osoba niepełnosprawna może ubiegać się o przysługujące jej z tytułu poważnych problemów zdrowotnych w funkcjonowaniu ulgi oraz świadczenia pieniężne. Mają one za zadanie ułatwić codzienne życie obywateli z dysfunkcjami, tak by w zależności od swojej sytuacji, uczestniczyli oni w życiu społecznym w jak najszerszym zakresie. Uprawnienia poza-rentowe dotyczą głównie świadczeń opiekuńczych, dodatków pielęgnacyjnych, mieszkaniowych czy kart parkingowych, a także szereg ułatwień na innych szczeblach. Dla osób posiadających orzeczenie o niepełnosprawności przewidziana jest możliwość korzystania z usług socjalnych, terapeutycznych czy opiekuńczych, które oferowane są przez placówki urzędnicze, fundacje lub instytucje pomocy społecznej i obywatelskiej.
Kasjer/Sprzedawca Opole ul. Hubala
Golden Serwis Sp. z o. o.
- 28-28 zł brutto / h
- Opole
Customer service specialist in the automotive industry with Portuguese
Concentrix CVG International sp. z o.o.
- Katowice
Elektryk do okablowywania szaf sterowniczych
Rübsam Fachkräfte GmbH & Co.KG
- Niemcy
Pracownik lady mięsnej- Psary
Golden Serwis Sp. z o. o.
- 28-28 zł brutto / h
- Psary
Kasjer/Sprzedawca - JAWORZNO UL. Piekarska
Golden Serwis Sp. z o. o.
- 28-28 zł brutto / h
- Jaworzno
Wsparcie w kwestiach finansowych rozpoczyna się od ulg – głównie w zakresie podatkowym i rehabilitacyjnym, przysługuje także ulga paszportowa. Obecne jednak pojawiły się one także w branży kulturalno-sportowej oraz strefie transportowo-komunikacyjnej. Niektóre firmy proponują swoim klientom z orzeczeniem umiarkowanym lub znacznym ulgi w korzystaniu z ich usług telekomunikacyjnych.
W przypadku dofinansowań dodatkowe uprawnienia dotyczą zasadniczo rehabilitacji i sprzętu leczniczo-wspomagającego, udogodnień natury konstrukcyjnej i likwidacji barier architektonicznych – np. montaż podjazdów, wind czy doposażenie miejsca zamieszkania, a także likwidacji barier komunikacyjnych. Umożliwia to członkostwo w klubach, uczestnictwo w obozach specjalistycznych lub pomoc w dostępie do komputera z łączem internetowym. PFRON, czyli Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych to instytucja, która zajmuje się dofinansowaniem wyjazdów, sprzętu rehabilitacyjnego osobom niepełnosprawnym, a także refundowaniem kosztów związanych z zatrudnieniem pracownika niepełnosprawnego. Ponadto wiele spośród projektów unijnych jest także skierowanych do środowiska osób niepełnosprawnych, szczególnie w obszarze aktywizacji zawodowej.
Orzeczenie o niepełnosprawności a praca
Omawiając kwestię niepełnosprawności w społeczeństwie, nie sposób pominąć faktu, że dla znacznej części osób niepełnosprawnych orzeczenie o stopniu niepełnosprawności jest formalną podstawą do organizacji życia od strony zarobkowej. Obecnie sfera aktywizacji zawodowej oraz socjalnej kładzie ogromny nacisk na tworzenie odpowiednich warunków dla zatrudnienia osób niepełnosprawnych. W coraz większym stopniu dba się o to, by osoby niepełnosprawne miały stworzone warunki do aktywnego uczestnictwa w życiu zawodowym i wykorzystywały swój potencjał do rozwoju swojego jak i firmy, która je zatrudnia. Pracodawcy coraz chętniej zatrudniają osoby z niepełnosprawnościami, ponieważ często są to pracownicy kompetentni, dobrze wykształceni i sumienni, a pracodawca może liczyć na dofinansowanie ze strony instytucji do zatrudnienia takich osób u siebie w firmie.
Stereotypy na temat funkcjonowania osób niepełnosprawnych w środowisku pracy powoli zaczynają odchodzić do lamusa. Praca z orzeczeniem o niepełnosprawności nie jest już czymś nadzwyczajnym, ale z punktu widzenia pracodawcy korzystnym przedsięwzięciem w które wpisuje się także szeroko pojęta społeczna odpowiedzialność biznesu. Rozwój socjalny i społeczny wpływa na postrzeganie osób niepełnosprawnych z dbałością o potencjał jednostki. W związku z tym wdrażane są procedury przystosowawcze, a to oznacza dostosowywanie poszczególnych miejsc pracy, czasu pracy, postaci stanowisk i zakresu obowiązków do osób niepełnosprawnych, na podstawie szczegółowej procedury opiniowania specjalistycznego według studium przypadku. Liczne instytucje, w tym urzędy pracy oraz ośrodki zarządzania zasobami ludzkimi, z powodzeniem wdrażają osoby z dysfunkcjami w struktury pracownicze, co przynosi obopólną korzyść.
Co daje orzeczenie o niepełnosprawności pracodawcy? Korzyści płynące z zatrudnienia osób niepełnosprawnych to przede wszystkim dofinansowanie z instytucji państwowych wyposażenia stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej, a także dofinansowanie wynagrodzenia. W przypadku zakładu pracy chronionej i pracodawcy zatrudniającemu co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągającemu wskaźnik zatrudnienia niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6% pracodawcy zatrudniającemu mniej niż 25 pracowników przysługuje dofinansowanie wynagrodzenia.
- 130% najniższego wynagrodzenia: osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności,
- 110% najniższego wynagrodzenia: osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności,
- 50% najniższego wynagrodzenia: osoby z lekkim stopniem niepełnosprawności.
Refundacja kosztów utrzymania pracownika niepełnosprawnego dotyczy także składek ZUS, a także na wniosek pracodawcy PFRON może zrefundować koszty szkolenia zatrudnionych pracowników z orzeczeniem o niepełnosprawności.
Kto wydaje orzeczenie o niepełnosprawności?
Wciąż wiele osób niepełnosprawnych w naszym kraju funkcjonuje bez orzeczenia. Zazwyczaj dotyczy to osób niepełnosprawnych w stopniu lekkim, które albo nie zdają sobie sprawy, że ich ułomność kwalifikuje się pod niepełnosprawność albo zwyczajnie nie wiedzą jak uzyskać orzeczenie o stopniu niepełnosprawności. A przecież sama procedura nie jest tak skomplikowana jak mogłoby się wydawać. Wydawaniem orzeczeń zajmują się powiatowe zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności. Samo postępowanie jest dwuinstancyjne, co oznacza, że dopuszczalne jest odwołanie się od decyzji komisji organu powiatowego. W tym celu należy zwrócić się do wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności, powtarzając procedurę.
W orzecznictwie o niepełnosprawności brany jest pod uwagę całościowy fizyczny stan zdrowia człowieka, ale także psychiczne i społeczne aspekty funkcjonowania człowieka, zatem wystąpienie samej choroby czy stanu naruszenia sprawności organizmu nie musi oznaczać, że mamy do czynienia z niepełnosprawnością. Samo natężenie czynnika, na podstawie, którego ma się ustalony stopień niepełnosprawności nie pozostaje bez znaczenia dla sfery społecznej lub zawodowej.
- Znaczny stopień niepełnosprawności – całkowita ślepota obuoczna i praktyczna ślepota obuoczna poniżej 5% ostrości wzroku. Również osoby z polem widzenia zawężonym do ok. 20 stopni.
- Umiarkowany stopień niepełnosprawności – ostrość wzroku od 6% do 10% normalnej ostrości, a także zawężenie pola widzenia do ok. 30 stopni.
- Lekki stopień niepełnosprawności – osoby z obuoczną bezsoczewkowością, jednooczne oraz te, których ostrość wzroku nie przekracza 25% normalnej.
Jak uzyskać orzeczenie o stopniu niepełnosprawności?
Sama usługa jest bezpłatna, a wymagane dokumenty to wypełniony wniosek o wydanie orzeczenia oraz zaświadczenie lekarskie o aktualnym stanie zdrowia, wraz z ewentualną dokumentacją medyczną lub opinią psychologiczno- pedagogiczną.
Wstępne rozpatrzenie wniosku trwa do 30 dni od jego złożenia, jednak w przypadku spraw określanych jako skomplikowane, czas ten może się wydłużyć. Punktem kluczowym jest stawienie się osoby niepełnosprawnej na posiedzenie, przy czym jego miejsce i postać są oczywiście zależne od sprawności osoby niepełnosprawnej. Decyzję o orzeczonym stopniu niepełnosprawności otrzymuje się do 14 dni od posiedzenia.
Szczegółowe instrukcje na temat procedury uzyskiwania orzeczenia o niepełnosprawności dostępne są na wielu stronach rządowych i informacji publicznej. Tych, którzy szukają wyczerpujących informacji i wskazówek na ten temat, zachęcamy do zapoznania się z poniższą prezentacją:
Warto pamiętać, że orzeczenie stanowi podstawę do korzystania z przywilejów, czyli ulg i świadczeń, jednak tylko za jego potwierdzeniem. W tym celu niezbędne jest wyrobienie legitymacji osoby niepełnosprawnej, która jest wystawiana na okres ważności orzeczenia. Wszelkie szczegółowe informacje dotyczące ubiegania się o orzeczenie stopnia niepełnosprawności, zwłaszcza przysługującym na jego podstawie przywilejów można uzyskać w ośrodku pomocy społecznej, starostwie powiatowym, urzędzie miasta, urzędzie pracy, urzędzie skarbowym, centrum pomocy rodzinie oraz centrum informacji obywatelskiej.
Podsumowując, praca z orzeczeniem o niepełnosprawności staje się coraz powszechniejszym zjawiskiem, a pracownicy posiadający orzeczony stopień niepełnosprawności są coraz bardziej pożądaną grupą pracowników na rynku pracy nie tylko ze względu na korzyści, jakie płyną bezpośrednio do pracodawcy z tytułu ich zatrudnienia, ale dzięki posiadanym nierzadko większym kompetencjom od osób w pełni sprawnych. Ta istotna zmiana wizerunku osób niepełnosprawnych na rynku pracy w Polsce przekłada się na ich wzrost zatrudnienia w rodzimych przedsiębiorstwach.
