Spis treści
Być może znasz ze słyszenia określenia biały kołnierzyk i niebieski kołnierzyk? Choć nie wszyscy wiedzą dokładnie, co się za nimi kryje, zwykle nie brzmią dla nas obco. Skąd wziął się ten podział i co właściwie oznacza?
To amerykańcy socjologowie zaproponowali w latach 50' wprowadzili dwa terminy na określenie pracowników: niebieskie kołnierzyki (blue collars workers) oznaczające pracowników niższego szczebla i białe kołnierzyki (white collars workers) oznaczające pracowników umysłowych. Terminy te stały się w krótkim czasie bardzo popularne i powszechnie stosowane, choć z czasem wyraźny podział nieco się rozmył.
Niebieskie kołnierzyki, czyli pracownicy niższego szczebla
Termin „niebieskie kołnierzyki” często utożsamiany jest z pracownikami fizycznymi, ale w rzeczywistości pojęcie to jest znacznie szersze. Pracownicy określani jako niebieskie kołnierzyki to zarówno pracownicy administracji niższego szczebla, produkcji, jak i wspomniani pracownicy fizyczni.
Magazynier - operator wózka widłowego
Randstad Polska Sp. z o.o.
- 5 100-6 000 zł brutto / mc
- Nowiny
Operator maszyn produkcyjnych/pracownik produkcji
Randstad Polska Sp. z o.o.
- 5 100-6 000 zł brutto / mc
- Nowiny
Magazynier - operator wózka widłowego
Randstad Polska Sp. z o.o.
- 5 100-6 000 zł brutto / mc
- Kielce
Pracownik produkcji
Randstad Polska Sp. z o.o.
- 4 500 zł brutto / mc
- Kajetanów
Operator maszyn produkcyjnych/pracownik produkcji
Randstad Polska Sp. z o.o.
- 5 100-6 000 zł brutto / mc
- Kielce
Dlaczego akurat „niebieskie” kołnierzyki? Nazwa oczywiście nie jest przypadkowa – nawiązuje do odzieży roboczej właśnie w tym kolorze, którą nosili pracownicy fizyczni w Ameryce lat 40 i tradycyjnie noszą do dziś. W przeszłości często zresztą była to odzież dżinsowa. Z uwagi na swoją wytrzymałość, materiał ten powszechnie był wykorzystywany przez osoby trudniące się m.in. pracą fizyczną.
Białe kołnierzyki, czyli pracownicy umysłowi
By nazwać pracowników zajmujących się pracą umysłową, amerykańscy socjologowie wprowadzili termin „białe kołnierzyki”. Jest on najczęściej kojarzony z pracownikami sektora publicznego, w tym administracji państwowej, a także z prawnikami, doradcami podatkowymi i tym podobnymi zawodami. Nie obejmuje natomiast przedstawicieli wolnych zawodów ani przedsiębiorców.
I w tym przypadku nazwa związana jest ze zwyczajowym ubiorem tej grupy pracowników. Niezbędnym elementem dress codu dla osób zatrudnionych w urzędach, kancelariach czy biurach przez długi czas była właśnie biała koszula z marynarką lub garsonką.
Przykład białych kołnierzyków, czyli pracownicy biurowi.
Warto przy tym zauważyć, że w tej grupie znajdują się zarówno zawody wymagające dużej wiedzy (np. prawnik, lekarz, analityk finansowy), jak również te wymagające niższych kwalifikacji i mniej absorbujące (np. sekretarka). Z tego też względu taki podział pracowników nie utrzymał się długo – socjologowie zaproponowali dalsze podzielenie tej grupy z uwagi na odpowiedzialność ponoszoną przez pracowników przy wykonywaniu zawodu. W ten sposób powstały takie terminy, jak różowe kołnierzyki (zawody umysłowe niższego szczebla), a w ostatnich latach nawet złote kołnierzyki (wykwalifikowani specjaliści w najbardziej pożądanych dziedzinach).
Pochodzenie terminów biały i niebieski kołnierzyk
Rozróżnienie na białe i niebieskie kołnierzyki ma swoje korzenie w amerykańskiej klasie robotniczej i korporacyjnej początku XX wieku. Terminy te zostały po raz pierwszy użyte w celu opisania dwóch głównych segmentów siły roboczej. Jak już wspomnieliśmy, niebieskie kołnierzyki to określenie pochodzące od niebieskich uniformów roboczych noszonych przez pracowników przemysłowych, którzy zwykle wykonywali prace fizyczne. Z drugiej strony, białe kołnierzyki odnosiły się do pracowników biurowych, którzy często nosili koszule z białymi kołnierzykami. To rozróżnienie nabrało znaczenia, ponieważ zaznaczało różnicę w rodzaju wykonywanej pracy, poziomie wykształcenia, zarobkach i społecznej pozycji.
Dziś nikt tak nie mówi...?
Współcześnie oba terminy nie są powszechnie stosowane. Osoby uczące się języka angielskiego poznają je jako ciekawostkę, a na rodzimym rynku pracy mało kto używa tych określeń. Warto jednak zauważyć, że choć same terminy nie są używane, to jednak podział na pracowników fizycznych i umysłowych się utrzymał. Co więcej, wielu specjalistów, np. coachowie czy doradcy zawodowi wskazują, że z każdą grupą pracowników pracuje się inaczej, bo każda ma inne cele.
Choć z pewnością warto znać te terminy, obecnie podział na niebieskie i białe kołnierzyki jest stosunkowo rzadko stosowany, zwłaszcza w Polsce. Jeśli już występuje, ma ponadto bardziej symboliczne znaczenie niż w przeszłości.
5 ciekawostek i dodatkowych informacji o kolorowych kołnierzykach
- Termin „kołnierzyki” w kontekście pracy został po raz pierwszy użyty w 1920 roku przez Uptona Sinclaira w swojej powieści Manhattan.
- „Szare kołnierzyki” to mniej znany termin, który odnosi się do pracowników, którzy wykonują pracę zarówno umysłową, jak i fizyczną, często w środowiskach takich jak restauracje lub sklepy.
- Niebieski kolor kołnierzyka jest symbolem klasy robotniczej, ponieważ niebieskie ubrania robocze były mniej podatne na zauważalne zabrudzenia, które są nieodłączną częścią wielu prac fizycznych.
- Według badania przeprowadzonego przez Pew Research Center, pracownicy „białych kołnierzyków” stanowią około 60% siły roboczej w Stanach Zjednoczonych.
- Statystyki pokazują, że średnia płaca dla „białych kołnierzyków" jest znacznie wyższa w porównaniu z „niebieskimi kołnierzykami”. Na przykład, w 2020 roku, średnie roczne zarobki dla „białych kołnierzyków” wynosiły około 65 000 dolarów, podczas gdy „niebieskie kołnierzyki” zarabiały średnio 36 000 dolarów rocznie.
