Spis treści
Z tego artykułu dowiesz się:
- co to jest Karta nauczyciela i co zawiera,
- kogo obowiązuje Karta nauczyciela,
- jakie przywileje daje Karta nauczyciela,
- jakie są planowane zmiany w Karcie nauczyciela,
- czy Karta nauczyciela jest ważniejsza od Kodeksu pracy.
Przeczytaj też: Jak zostać nauczycielem?
Czym jest Karta nauczyciela i co zawiera?
Karta nauczyciela to akt prawny, który reguluje wszystkie kwestie związane z prawami, obowiązkami oraz przywilejami pedagogów. Ustawa Karta Nauczyciela została uchwalona dnia 26 stycznia 1982 roku, ale od tego czasu była wielokrotnie nowelizowana w celu dostosowania jej do zmieniających się realiów. Karta nauczyciela składa się z kilkunastu rozdziałów o następującej tematyce:
- rozdział 1 – Postanowienia wstępne,
- rozdział 2 – Obowiązki nauczycieli,
- rozdział 3 – Wymagania kwalifikacyjne,
- rozdział 3a – Awans zawodowy nauczycieli,
- rozdział 3b – Awans zawodowy nauczycieli szkół za granicą,
- rozdział 4 – Nawiązanie, zmiana i rozwiązanie stosunku pracy,
- rozdział 5 – Warunki pracy i wynagrodzenie,
- rozdział 6 – Nagrody i odznaczenia,
- rozdział 7 – Uprawnienia socjalne i urlopy,
- rozdział 7a – Finansowanie dokształcania i doskonalenia zawodowego nauczycieli,
- rozdział 8 – Ochrona zdrowia,
- rozdział 9 – Dzień Edukacji Narodowej,
- rozdział 10 – Odpowiedzialność dyscyplinarna,
- rozdział 11 – Uprawnienia emerytalne,
- rozdział 11a – Przepisy szczególne,
- rozdział 12 – Przepisy epizodyczne, przejściowe i końcowe.
Kto podlega pod Kartę nauczyciela?
Pod ustawę Karta nauczyciela podlegają przede wszystkim nauczyciele, wychowawcy i inni pracownicy pedagogiczni, którzy są zatrudnieni w:
- publicznych przedszkolach, szkołach podstawowych, ponadgimnazjalnych i ponadpodstawowych,
- publicznych szkołach artystycznych,
- placówkach, zakładach kształcenia i placówkach doskonalenia nauczycieli,
- zakładach poprawczych, schroniskach dla nieletnich oraz rodzinnych ośrodkach diagnostyczno-konsultacyjnych,
- publicznych kolegiach pracowników służb społecznych.
Pedagodzy pracujący w jednostkach niepublicznych (prywatnych) nie podlegają Karcie nauczyciela lub podlegają w ograniczonym zakresie – w zależności od podstaw zatrudnienia. Każdy pedagog, którego obowiązuje Karta nauczyciela, musi być zatrudniony w oparciu o umowę o pracę.
Pracownik produkcji – cebulki kwiatowe (start 02-12-2024)
Duijndam Works Sp. z o.o.
- Holandia
Pracownik produkcji
Randstad Polska Sp. z o.o.
- Częstochowa
Specjalista/Specjalistka w biurze Fundacji
American Heart of Poland Spółka Akcyjna
- Katowice
Pracownik produkcji
Randstad Polska Sp. z o.o.
- Gliwice
Ślusarz
Spółdzielnia SIP ZPCh
- Krosno
Sprawdź też: Jak zostać nauczycielem nauczania początkowego?
Jakie przywileje wynikają z Karty nauczyciela?
Z Kartą nauczyciela związane są nie tylko prawa i obowiązki pedagogów – z ustawy wynikają także liczne przywileje. Jednym z nich urlop dla poratowania zdrowia, który jest udzielany w celu leczenia choroby, której następstwem może być choroba zawodowa, lub choroby, do rozwoju której w istotnym stopniu mogą przyczynić się czynniki w środowisku pracy lub sposób jej wykonywania.
Wśród przywilejów nauczycieli wymienia się również czas pracy. W przypadku pedagogów zatrudnionych w pełnym wymiarze czas pracy nie może przekraczać 40 godzin na tydzień. Należy jednak podkreślić, że pensum nauczyciela, czyli zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze, prowadzone bezpośrednio z uczniami, wynosi 18 godzin. Pozostały czas pracy nauczyciel powinien przeznaczyć na inne zajęcia i czynności wynikające z zadań statutowych szkoły oraz związane z przygotowaniem się do zajęć, samokształceniem i doskonaleniem zawodowym.
Ponadto Karta nauczyciela, oprócz wynagrodzenia zasadniczego, przewiduje też liczne dodatki. Ich wysokość jest uzależniona od stopnia awansu zawodowego, posiadanych kwalifikacji i wymiaru zajęć obowiązkowych. Nauczyciele mają prawo do następujących dodatków, nagród i świadczeń:
- dodatków – za wysługę lat, motywacyjnego, funkcyjnego, za warunki pracy,
- dodatku za uciążliwość pracy,
- dodatkowego wynagrodzenia za pracę w porze nocnej,
- nagród jubileuszowych,
- nagród ze specjalnego funduszu na nagrody za osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze.
Jakie zmiany nastąpią w Karcie nauczyciela?
Zapisy Karty nauczyciela są regularnie tematem dyskusji wśród polityków i ekspertów. Nie brakuje głosów, że jej zapisy nie przystają do współczesnego systemu szkolnictwa, w związku z czym ustawa była wielokrotnie nowelizowana. Najnowsze zmiany obowiązują od 1 maja 2022 roku – stosowna nowelizacja została podpisana przez prezydenta Andrzeja Dudę 28 kwietnia.
Celem ostatniej nowelizacji ustawy jest podwyższenie średniego wynagrodzenia nauczycieli. Zgodnie z wprowadzonymi przepisami, od 1 maja 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku średnie zarobki nauczycieli wzrosną o 4,4%. Wzrost wynagrodzeń ma nastąpić nie później niż do 30 czerwca 2022 roku z wyrównaniem od 1 maja. W związku z nową regulacją część oświatowa subwencji ogólnej w 2022 roku zwiększy się o 1,6 mld zł. Środki pochodzą z rezerwy celowej budżetu państwa, która jest przeznaczona na zmiany systemowe w finansowaniu jednostek samorządu terytorialnego.
Na tym jednak nie kończą się zapowiadane zmiany. Jeszcze w maju mają rozpocząć się rządowe prace dotyczące awansu zawodowego nauczycieli. Zmiany przewidują przede wszystkim uproszczenie systemu awansu zawodowego, likwidację stopnia nauczyciela stażysty i nauczyciela kontraktowego oraz skrócenie okresu, po którym możliwe będzie uzyskanie stopnia nauczyciela mianowanego.
Kodeks pracy czy Karta nauczyciela – co jest ważniejsze?
Zasadniczo przy regulacji stosunku pracy osób podlegających Karcie nauczyciela, ma ona pierwszeństwo przed Kodeksem pracy. Nie dotyczy to jednak placówek niepublicznych, w których stosuje się jedynie wybrane przepisy Karty nauczyciela – w pozostałym zakresie obowiązują przepisy Kodeksu pracy.
Karta nauczyciela jest najważniejszym dokumentem, który reguluje prawa, obowiązki oraz przywileje pedagogów. Uchwalona w 1982 roku ustawa była wielokrotnie nowelizowana, co miało na celu dostosowanie jej zapisów do współczesnych realiów i systemu szkolnictwa, jednak rządzący przewidują w tym zakresie kolejne zmiany.
- Karta nauczyciela to akt prawny regulujący prawa, obowiązki i przywileje pedagogów, obowiązujący w placówkach szkolnictwa publicznego.
- Przywileje związane z Kartą nauczyciela obejmują m.in. urlopy dla poratowania zdrowia, ograniczenie czasu pracy do 40 godzin tygodniowo oraz liczne dodatki wynagrodzeń.
- Ostatnia nowelizacja ustawy wprowadza wzrost średniego wynagrodzenia nauczycieli o 4,4% od 1 maja 2022 roku, a część oświatowa subwencji ogólnej zostanie zwiększona o 1,6 mld zł.
