Spis treści
Aktualne przepisy prawa pracy przewidują ogólny zakaz zatrudniania kobiet przy pracach szczególnie uciążliwych czy szkodliwych. Wynika to z art. 176 Kodeksu pracy: Nie wolno zatrudniać kobiet przy pracach szczególnie uciążliwych i szkodliwych dla ich zdrowia. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, wykaz tych prac. Zamieszczenie takiego przepisu w Kodeksie pracy oznacza, że ma on charakter powszechny i bezwzględnie obowiązujący. Pracodawca nie może przykładowo tłumaczyć się tym, że zatrudniona przez niego pracownica wyraziła zgodę na świadczenie takiej pracy na piśmie. Co więcej, w przypadku kobiet w ciąży wykaz prac wzbronionych jest jeszcze bardziej rygorystyczny.
Sprawdź podstawę prawną wykazu prac wzbronionych
Aktualnie wykaz prac wzbronionych kobietom znaleźć można w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet. Wynika z niego, że na pracodawców nakłada się ograniczenia związane z zatrudnianiem kobiet przy pracach:
- związanych z wysiłkiem fizycznym i transportem ciężarów oraz wymuszoną pozycją ciała,
- w mikroklimacie zimnym, gorącym i zmiennym,
- w hałasie i drganiach,
- narażających na działanie pól elektromagnetycznych, promieniowania jonizującego i nadfioletowego oraz pracach przy monitorach ekranowych,
- pod ziemią, poniżej poziomu gruntu i na wysokości,
- w podwyższonym lub obniżonym ciśnieniu,
- w kontakcie ze szkodliwymi czynnikami biologicznymi,
- w narażeniu na działanie szkodliwych substancji chemicznych,
- grożących ciężkimi urazami fizycznymi i psychicznymi.
Warto przy tym pamiętać, że część wymienionych powyżej prac zabroniona jest wyłącznie kobietom w ciąży i/lub karmiącym piersią.
Doradca Klienta w Dziale IT
PeoplePro
- Limanowa
Elektryk Utrzymania Ruchu
Extral Sp. z o.o.
- Żory
Doradca Klienta w Dziale IT
PeoplePro
- Nowy Sącz
Doradca Klienta w Dziale IT
PeoplePro
- Szczecin
Doradca Klienta w Dziale IT
PeoplePro
- Toruń
Jakie są obowiązki pracodawcy?
W przypadku, gdy pracodawca zatrudnia pracownicę w ciąży, to musi pamiętać o wszelkich ograniczeniach, które nałożył na niego ustawodawca. Zgodnie z art. 179 § 1 Kodeksu pracy, gdy zatrudnia on pracownicę w ciąży lub karmiącą piersią przy pracach jej wzbronionych, powinien ją przenieść do innej pracy. Jeżeli nie jest to możliwe, to niezbędne będzie zwolnienie pracownicy z obowiązku świadczenia przez nią pracy na nieodzowny okres. Gdy mowa zaś o pozostałych pracach, to będzie on zobowiązany do tego, aby dostosować warunki stanowiskowe do wymagań określonych w przepisach lub ograniczyć czas pracy swojej podwładnej. W drugim przypadku ma to na celu wyeliminowanie zagrożenia dla zdrowia lub bezpieczeństwa pracownicy.
Sprawdź, wytyczne Unii Europejskiej
Aktualnie ograniczenia związane z wykonywaniem określonych prac dotyczą zarówno kobiet, jak i kobiet w ciąży lub karmiących piersią. Szykują się jednak zmiany w prawie, które związane są z faktem, że nasz kraj należy do Unii Europejskiej. Komisja Europejska zwróciła uwagę naszemu państwu, że aktualne brzmienie art. 176 Kodeksu pracy jest niezgodne z dyrektywą równościową (Dz.U. UE L 204/23). Rządowy projekt nowelizacji w tym zakresie przewiduje między innymi możliwość zatrudniania kobiet w kopalniach. Wynika to z faktu, że obowiązujące przepisy prawa pracy stoją w sprzeczności z równouprawnieniem płci. Po planowanych zmianach sytuacja będzie wyglądać w taki sposób, że:
- kobiet pracodawcy nie będą mogli zatrudniać przy pracach związanych z nadmiernym wysiłkiem fizycznym (takich, które stwarzają zagrożenie dla ich zdrowia),
- kobiet w ciąży lub karmiących piersią nie będzie można delegować do prac uciążliwych, niebezpiecznych czy szkodliwych dla zdrowia.
Oznacza to, że nowelizacja Kodeksu pracy w tym zakresie będzie zmierzać do dostosowania prawa do wymogów Unii Europejskiej.
Dlaczego powstał wykazu prac wzbronionych?
Kiedy jako pracownik zetkniesz się po raz pierwszy z "wykazem prac wzbronionych", może Ci się to wydawać skomplikowane. Ten wykaz to dokument prawny, który zabezpiecza zdrowie i bezpieczeństwo kobiet w miejscu pracy, zwłaszcza tych, które są w ciąży lub karmią piersią. Wykaz prac wzbronionych kobietom jest stale aktualizowany i dostosowywany do zmieniających się realiów świata pracy. Jest to instrument, który pozwala na odpowiednie zabezpieczenie praw pracowniczych w kontekście pracy uciążliwej lub niebezpiecznej dla zdrowia.
Jak działa wykaz prac wzbronionych?
Wykaz prac wzbronionych działa na zasadzie prewencji. Zasada ta polega na zapobieganiu potencjalnym zagrożeniom dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników. Prace, które są szczególnie niebezpieczne lub uciążliwe, są wyraźnie określone w wykazie. Jako pracownik, możesz korzystać z tego wykazu, aby upewnić się, że nie jesteś zmuszany do wykonywania prac uciążliwych, które mogą stanowić zagrożenie dla Twojego zdrowia. Pamiętaj, że zawsze masz prawo odmówić wykonania takiej pracy bez obawy o konsekwencje prawne.
Postęp technologiczny a zmiany w pracach wzbronionych kobietom
Pomimo że wiele postępów zostało dokonanych na rzecz równości płci w miejscu pracy, nadal istnieją pewne ograniczenia dotyczące prac wzbronionych kobietom, które są konieczne dla ochrony ich zdrowia. Zmiany w tych ograniczeniach są często wynikiem rozwoju technologicznego, nowych badań naukowych i zmieniających się standardów bezpieczeństwa. Dlatego ważne jest, aby jako pracownik, być na bieżąco z tymi zmianami. Zrozumienie i przestrzeganie wykazu prac uciążliwych jest kluczowe dla utrzymania zdrowia i bezpieczeństwa w miejscu pracy.
4 ciekawostki i dodatkowe informacje o wykazie prac wzbronionych
- Ciekawostka: Zgodnie z polskim prawem pracy, istnieją specjalne regulacje dotyczące prac zakazanych dla kobiet, które obejmują prace związane z ciężkim wysiłkiem fizycznym lub szkodliwymi warunkami, takimi jak ekspozycja na niektóre substancje chemiczne
- Ciekawostka: Prace zakazane obejmują również te, które nie są odpowiednie dla osób poniżej 18 roku życia, co obejmuje pracę związane z niebezpiecznymi maszynami lub narzędziami, a także pracę w niezdrowych warunkach
- Statystyka: Według najnowszych danych z 2020 r., Inspekcja Pracy w Polsce stwierdziła naruszenia przepisów dotyczących prac zakazanych w 27% kontrolowanych miejsc pracy
- Statystyka: Wśród prac zakazanych dla młodocianych, najczęściej występują naruszenia w sektorze handlu i usług - stanowią one 48% wszystkich stwierdzonych naruszeń
To może Cię również zainteresować
