Spis treści
Świadczenie pracy jest jednym z elementów stanowiących stosunek pracy. Zdarzają się takie sytuacje, kiedy pracownik nie jest zobowiązany do wykonywania swoich codziennych obowiązków, są również takie, kiedy może – bez ponoszenia negatywnych konsekwencji – odmówić wykonania polecenia służbowego. Sytuacje takie zostały przewidziane przez ustawodawcę i uregulowane w Kodeksie pracy. Co warto o nich wiedzieć?
Co masz w umowie?
Pracownik może odmówić m.in. wykonania polecenia służbowego, które nie jest związane z jego pracą zawodową. By jednak zakwestionować polecenie przełożonego, osoba zatrudniona powinna znać swoje obowiązki (są one zawarte w umowie o pracę). Innym przykładem usprawiedliwionej odmowy wykonania polecenia służbowego jest sytuacja, gdy pracownik ma wykonać pracę niezwiązaną z jego stanowiskiem. W takiej sytuacji przełożony nie może oczekiwać od swojego podwładnego, że ten będzie chciał świadczyć pracę, która nie została uregulowana w umowie o pracę.
Magazynier -> praca od zaraz -> darmowy transport pracowniczy -> do 6125 zł brutto/msc
Randstad Polska Sp. z o.o.
- Sobótka
Inżynier budowy
P.H.U MEGA Sp. z o.o.
- Inowrocław
Pracownik magazynowy
ASISTWORK
- 4 550-4 550 zł brutto / mc
- Robakowo
Doradca Klienta - Ełk i okolice
Provident Polska S.A.
- Ełk
Gdy mowa o zapisach w umowie, uwagę warto zwrócić na fakt, że pracodawca może powierzyć swojemu podwładnemu wykonywanie innej pracy niż dotychczas. Dotyczy to jednak maksymalnie 3 miesięcy w roku kalendarzowym (łącznie 6 miesięcy, jeżeli pracodawca wybierze miesiące: październik, listopad i grudzień jednego roku i trzy kolejne roku następnego). Tu jednak podmiot zatrudniający musi pamiętać o umiejętnościach i wykształceniu pracownika – nie należy zlecać pracownikowi wykonywania pracy, która jest poniżej jego kwalifikacji czy umiejętności. Zobacz również: Odpoczynek od komputera - komu przysługuje?
Gdy polecenie służbowe jest niezgodne z prawem
Trzeba pamiętać, że pracownik nie może odmówić wykonania polecenia służbowego zgodnego z prawem. Jeżeli polecenie takie nie jest, odmowa jest koniecznością. Problem, z jakim mogą borykać się pracownicy, dotyczy oczywiście oceny wydanego przez pracodawcę polecenia służbowego. Jeżeli pracownik uważa, że jego przełożony chce, by złamał on prawo, powinien wnioskować o wydanie tego polecenia w formie pisemnej. Dzięki temu będzie miał dowód, że postąpił słusznie, odmawiając pracodawcy.
Poza poleceniem służbowym niezgodnym z prawem pracownik może odmówić również wykonania takiego, które naruszyłoby zasady bezpieczeństwa w zakładzie pracy. Należy podkreślić, że ustawodawca przywiązuje dużą rolę do bezpieczeństwa i higieny pracy w firmach. Z tego względu w każdym przypadku odmowa wykonania polecenia mogącego narazić pracownika lub inne osoby na niebezpieczeństwo jest usprawiedliwiona – pracodawca nie będzie mógł za taką odmowę ukarać swojego podwładnego.
Zwolnienie lekarskie a świadczenie pracy
Pracownik nie ma obowiązku świadczyć pracy na rzecz pracodawcy wówczas, gdy jest chory. Warto jednak pamiętać o powiadomieniu pracodawcy o tym, że niebawem do zakładu wpłynie jego zwolnienie lekarskie. Wówczas pracodawca nie może żądać, by jego podwładny zabrał np. części pracy do domu. Również pracownik nie może wykorzystywać otrzymanego zwolnienia lekarskiego niezgodnie z jego przeznaczeniem. Polecamy tekst: Kiedy możesz wnioskować o urlop okolicznościowy?
W praktyce oznacza to, że nie może on np. wykonywać w tym czasie pracy dla innego podmiotu. Takie wykorzystanie zwolnienia lekarskiego jest nieprawidłowe i jeżeli zostanie pracownikowi udowodnione, to jest podstawą do jego dyscyplinarnego zwolnienia z zakładu pracy. Warto przy tym dodać, że do przeprowadzania kontroli uprawniony jest zarówno pracodawca, jak i Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Zobacz: oferty pracy dla operatorów maszyn w Katowicach.
| Sytuacja | Prawo do odmowy wykonania pracy |
|---|---|
| Praca niezwiązana z zawodem pracownika | Tak |
| Polecenie niezgodne z prawem | Tak |
| Polecenie naruszające bezpieczeństwo pracy | Tak |
| Zwolnienie lekarskie | Tak |
| Praca zdalna niezgodna z warunkami pracownika | Tak |
| Prace wymagające szczególnej uwagi bez odpowiedniego szkolenia | Tak |
Odmowa pracy zdalnej
Wraz z rozwojem technologii i zmianami wprowadzanymi przez globalną pandemię, coraz więcej pracodawców zwraca się ku pracy zdalnej jako efektywnej metodzie organizacji pracy. Jest to jednak obszar, który może budzić pewne pytania pracowników, zwłaszcza jeśli chodzi o możliwość odmowy wykonania pracy zdalnej. Pamiętajmy, że wykonanie pracy zdalnej nie zawsze jest możliwe ze względu na charakter obowiązków pracownika, a także ze względu na jego warunki domowe. Jeżeli pracownik nie ma możliwości wykonywania swoich obowiązków na odległość, to ma prawo odmówić wykonywania pracy zdalnej. Takie sytuacje należy zawsze konsultować z pracodawcą. Wykonywanie obowiązków pracowniczych z domu może również wymagać odpowiedniego sprzętu i środowiska pracy, które są niezbędne do bezpiecznego wykonywania pracy. Ważne jest, aby obie strony były na bieżąco z przepisami dotyczącymi tej formy świadczenia pracy.
Prace wymagające szczególnej uwagi
Są pewne rodzaje pracy, które z natury wymagają szczególnej uwagi i zrozumienia ze strony pracownika. W takim przypadku pracodawca ma obowiązek zapewnić odpowiednie szkolenie i wdrożenie przed zleceniem takich zadań. Pracownik ma prawo odmówić wykonywania pewnych zadań, jeżeli uważa, że nie otrzymał odpowiedniego szkolenia, które pozwoliłoby mu bezpiecznie wykonywać wskazane obowiązki. Na przykład prace na wysokościach, prace z urządzeniami mechanicznymi czy prace związane z materiałami niebezpiecznymi — to są czynności szczególnego szkolenia i zrozumienia. Wszystko to jest w interesie bezpieczeństwa pracownika, a pracodawca ma obowiązek zapewnić bezpieczne warunki pracy. Zasada ta jest ważna niezależnie od miejsca pracy, czy to w biurze, na budowie, czy podczas pracy zdalnej.
Podsumowanie
Pracownicy mają określone prawa i obowiązki związane z wykonywaniem poleceń służbowych. Istnieją sytuacje, w których pracownik ma prawo odmówić wykonania polecenia bez ryzyka konsekwencji dyscyplinarnych. Przede wszystkim, pracownik może odmówić wykonania polecenia, jeśli narusza ono obowiązujące przepisy prawa, normy etyczne lub zasady bezpieczeństwa. Ponadto pracownik może odmówić wykonania polecenia, jeśli nie jest w stanie tego zrobić ze względu na przeszkody techniczne, brak odpowiednich umiejętności lub inne uzasadnione przyczyny.
Jednakże ważne jest, aby pracownik podejmował decyzję o odmowie wykonania polecenia z rozwagą i w dobrej wierze, unikając nadużywania tego prawa. W razie wątpliwości co do legalności odmowy wykonania polecenia zaleca się konsultację z prawnikiem lub specjalistą ds. prawa pracy, aby uniknąć potencjalnych sporów i konsekwencji prawnych. W każdym przypadku, zarówno pracodawca, jak i pracownik powinni dążyć do rozwiązania ewentualnych konfliktów w sposób polubowny, konstruktywny i zgodny z obowiązującymi przepisami prawa pracy.
To może Cię również zainteresować
