Spis treści
Kto może zostać kuratorem?
Kurator społeczny lub zawodowy to funkcjonariusz publiczny. Ogólnie rzecz biorąc, praca kuratorów polega na prowadzaniu procesu resocjalizacji osób zgodnie z postanowieniami wydanymi przez sąd. Jednak w praktyce obowiązki kuratorów są bardzo różne.
A jak wygląda praca kuratora społecznego? Kurator społeczny to osoba, która pracuje pod okiem kuratora zawodowego i jak on zajmuje się wychowywaniem i resocjalizacją osób tego wymagających. Kuratorzy społeczni mają bezpośrednie kontakty z podopiecznymi, kontrolują ich postępy, prowadząc nadzory i dozory według postanowień kuratorów zawodowych. Z kolei kurator zawodowy to zwykle pracownik o nieco wyższych kwalifikacjach, rzadziej prowadzący wywiady środowiskowe i bezpośrednie nadzory, który przydziela kuratorów społecznych i zajmuje się szeregiem spraw formalnych związanych z kuratelą: składaniem wniosków, współpracą z jednostkami Policji czy OPS, uczestnictwem w zgromadzeniach okręgowych itp.
Zawód, który nie zmienił się przez wiele lat
Praca kuratora jest niezwykle istotna. Przez lata charakter tego zawodu nie zmienił się. Kuratorzy wykonują swoją pracę w oparciu o konkretne ustawy i rozporządzenia sądów. Czynności, którymi zajmują się na co dzień, są kontrolowane, dzięki czemu kurator może mieć pewność, że wszystkie jego błędy zostaną zauważone i wyeliminowane.
Niezależnie od tego, czy mowa o kuratorach zawodowych, czy też o społecznych, muszą mieć oni odpowiednie wykształcenie. Droga do wykonywania tego zawodu nie jest łatwa. Obok wykształcenia niezbędne jest też posiadanie przez przyszłego kuratora konkretnych umiejętności. Istotne są także predyspozycje – obowiązki kuratora sprowadzają się do pracy z ludzi wywodzącymi się z różnych środowisk, ważne jest wiec to, by potrafił się on z nimi porozumieć.
Kuratorzy społeczni wykonują swoje zadania zarówno w środowisku osób, których dotyczy postępowanie, czyli podopiecznych, w miejscu ich zamieszkania, jak i na terenie zakładów zamkniętych i placówek ich pobytu, w szczególności na terenie zakładów karnych, placówek opiekuńczo-wychowawczych oraz leczniczo-rehabilitacyjnych.
Asystent Radcy prawnego
BPBP SA
- Bielsko-Biała
Inspektor ds. wdrażania projektów drogowych
Miejski Zarząd Dróg w Bielsku-Białej
- Bielsko-Biała
Specjalista ds. prawnych - Warszawa
Centrum Finansowe S.A.
- Warszawa
Predyspozycje dobrego kuratora społecznego
Praca kuratora jest o tyle ciężka, że osoby zainteresowane jej wykonywaniem powinny mieć do niej predyspozycje. Rozmowy z podopiecznymi wymagają, by kurator społeczny był nie tylko odpowiedzialny, lecz także potrafił pocieszyć i zmotywować do zmian. Zwłaszcza ten drugi punkt jest ważny, bo od niego zależy, czy osoby resocjalizowane rzeczywiście będą się rozwijać.
Z kolei praca kuratorów zawodowych to również wsparcie w zakresie formalności. Nierzadko muszą oni pomagać całym rodzinom objętym nadzorem w sprawach urzędowych, np. przy formułowaniu pism kierowanych do instytucji, sporządzaniu ocen postępów na podstawie nadzorów kuratorów społecznych. W praktyce to wymagająca i bardzo ciężka praca.
Ile może zarobić kurator?
Zarobki kuratorów są zróżnicowane, w zależności od stanowiska, długości stażu pracy i etapu, na którym znajdują się w danym momencie. Niestety wysokość pensji może też zależeć od rodzaju obejmowanego stanowiska: kuratorzy zawodowi z reguły zarabiają więcej niż społeczni, bo ich obowiązki są też bardziej różnorodne i wymagają wyższych kwalifikacji. Co ważne, odmienny jest również sposób wynagrodzenia – kurator społeczny otrzymuje ryczałt, którego wysokość zależy od liczby nadzorów lub dozorów, do których jest powołany. Maksymalnie samo wynagrodzenie ryczałtowe może wynosić ok. 800 zł miesięcznie.
Więcej, bo ok. 3000 zł otrzyma kurator zawodowy, który jest osobą początkującą i pracuje kilka lat w tym zawodzie. Na najwyższe wynagrodzenie mogą liczyć doświadczeni kuratorzy zawodowi – ich zarobki, po doliczeniu wszystkich dodatków, mogą wynosić nawet 6000 zł.
A jak wygląda praca kuratora społecznego i zawodowego?
Osoby decydujące się na pracę na takim stanowisku, muszą liczyć się z tym, że jest to praca społeczna, dlatego w każdym jej dniu mogą spotkać się z osobami z różnych, często bardzo skrajnych środowisk, co wymaga nie tylko posiadania odpowiednich umiejętności personalnych, ale nierzadko również sporej odwagi. Obowiązki kuratora wynikają z ustawy o kuratorach sądowych – jest w niej oddzielny rozdział o kuratorach społecznych.
Każdy kurator ma pod sobą określoną ilość podopiecznych. Poza sprawowaniem nad nimi nadzoru i pomocą w wielu codziennych kłopotach musi również wypełniać sprawozdania i karty dozoru, z których później jest rozliczany. Choć nie jest to praca lekka, to jednak przynosi ogromną satysfakcję osobom, które lubią pomagać innym.
Kurator jest przede wszystkim odpowiedzialny za odbywanie wizyt u podopiecznych i wypełnianie wielu dokumentów, co często robi się w domu – poza standardowymi godzinami pracy. Codzienność w pracy kuratora polega na odwiedzaniu podopiecznych w miejscach ich zamieszkania. Nie zawsze są to tradycyjne domy – dużo zależy od celu wizyty kuratora. Często kuratorzy społeczni muszą pojechać do podopiecznych mieszkających w melinach i innych miejscach, w których bywa niebezpiecznie, dlatego wykonywanie tej pracy, poza posiadaniem sporych pokładów empatii i odwagi, wymaga również dużej odporności na stres i umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach.
Dodatkowo kurator także doradza podopiecznym w kwestiach związanych z szeroko rozumianym prawem oraz pomaga im rozwiązać ich problemy (takie zadania wykonuje zwykle kurator zawodowy). Może m.in. pomóc przygotować pisma, pokierować podopiecznego do konkretnej placówki czy instytucji, ustalić z nią formę wsparcia, a także doradzić danej osobie, jak powinna postępować w swojej aktualnie trudnej sytuacji życiowej.
Najważniejsze funkcje kuratora sądowego:
- Ocena sytuacji rodzinnej, szkolnej,
- Nakazywanie zmian, motywowanie,
- Nadzór nad wykonaniem postanowień sądu, monitorowanie sytuacji rodziny, rozliczanie z podjętych działań,
- Przeprowadzaniem interwencji,
- Wnioskowanie o zmianie środka wychowawczego,
- Pisanie opinii, sprawozdań.
Ścieżka kariery kuratora
By zostać kuratorem, należy spełnić szereg wymagań. Kurator zawodowy to osoba, która ukończyła studia wyższe z nauk pedagogiczno-psychologicznych, prawnych czy socjologicznych. Dodatkowo osoba zainteresowana wykonywaniem tego zawodu musi odbyć aplikację kuratorską i zakończyć ją egzaminem z wynikiem pozytywnym. Nie bez znaczenia jest też stan zdrowia kandydata – kurator powinien móc wykonywać swoją pracę skutecznie.
Mniej rygorystyczne warunki stawiane są osobom zainteresowanym pracą w charakterze kuratora społecznego. Wówczas wystarczające jest wykształcenie średnie, choć niezbędne jest posiadanie doświadczenia – kandydat powinien móc udokumentować pracę np. przy opiece, wychowaniu czy resocjalizacji.
W obydwu przypadkach osoby marzące o pracy na stanowisku kuratora powinny jak najwcześniej rozpocząć pewne działania w tym kierunku. O ile szkoła średnia, nie ma tu większego znaczenia, to już to, co robimy w czasie wolnym w tym okresie, jest bardzo ważne. Czas szkoły średniej dobrze jest poświęcić na dodatkową pracę (np. w ramach wolontariatu), która będzie wiązała się z kontaktem z ludźmi, a szczególnie z tymi osobami, które zbyt dobrze nie radzą sobie w życiu. Można przyjść na praktyki do Ośrodków Pomocy Społecznej czy odbyć wolontariat w stowarzyszeniach pomagających osobom starszym, chorym, ubogim czy bezdomnym.
Podczas takiej pracy trzeba wyrobić w sobie nie tylko odpowiednią postawę, ale przede wszystkim nauczyć się, na czym powinna wyglądać rozsądna pomoc takim ludziom. Dodatkowo tego typu wolontariat pozwala nauczyć się rozmawiać z podopiecznymi, co często na samym początku wymaga zburzenia „muru”, jaki przed sobą postawili. Takiej umiejętności można się nauczyć, wraz z praktyką w pracy wolontariusza. Tylko niewiele osób rodzi się z naturalną umiejętnością - zazwyczaj są to osoby niezwykle empatyczne i rozsądne. Reszta potrzebuje zdobyć doświadczenie.
Osoby myślące o pracy jako kurator zawodowy powinny podejść z rozwagą do wyboru szkoły średniej, profilu klasy i przedmiotów, z których będą zdawały maturę, ponieważ to da im możliwość dostania się na konkretny kierunek studiów. Rekrutacja na studia pedagogiczno-psychologiczne najczęściej poza zdaniem obowiązkowych przedmiotów na maturze wymaga także uzyskania dobrego wyniku z dodatkowego przedmiotu, jak np. biologia, wiedza o społeczeństwie czy chemia. Każda szkoła wyższa może mieć inne wymagania przedmiotowe dla takiego samego kierunku, dlatego dobrze jest się jak najwcześniej zorientować, do których przedmiotów należy przygotowywać się najmocniej.
Studia pedagogiczne są organizowane na wielu uczelniach – również prywatnych i weekendowych. Dzięki temu nawet osoby, które po szkole średniej chciałyby zacząć pracować zawodowo, by móc się utrzymać, także mają szansę na uzyskanie zawodu kuratora.
To może Cię również zainteresować
