Spis treści
Pracodawca i pracownik mają szeroki wybór w kwestii formy zatrudnienia. Umowa o pracę może być zawarta na czas nieokreślony, określony, na czas zastępstwa nieobecnego pracownika, a także na czas wykonywania określonej pracy. Innym rodzajem formalizacji zatrudnienia są umowy cywilnoprawne, spośród których najpopularniejsze to umowa zlecenie i umowa o dzieło. Jednak w niektórych przypadkach pracodawca będzie musiał zatrudnić pracownika na umowę o pracę, aby uniknąć poważnych konsekwencji.
Umowy cywilnoprawne – kiedy ich nie zawierać?
Zdarza się, że umowy cywilnoprawne spełniają przesłanki umów o pracę. Wówczas, niezależnie od nazwy, są właśnie umowami o pracę i podlegają pod kodeks pracy, z pełnym zakresem wynikających z niego praw i obowiązków.
Świadome nazwanie umowy „umową zlecenie”, mimo że w praktyce jest umową o pracę, nie chroni pracodawcy przed odpowiedzialnością. Co więcej, takie działanie może wiązać się z konsekwencjami prawnymi.
Przesłanki umowy o pracę – o co chodzi?
Aby zatrudnienie miało charakter stosunku pracy, muszą być spełnione wszystkie poniższe cechy:
- pracownik musi być podporządkowany kierownictwu pracodawcy,
- praca musi być wykonywana odpłatnie,
- pracownik świadczy pracę osobiście,
- świadczona praca jest powtarzana w cyklach codziennych lub dłuższych,
- praca wykonywana jest na ryzyko pracodawcy, co oznacza, że to właśnie zatrudniający ponosi konsekwencje za niezawinione błędy swojego podwładnego,
- praca wykonywana jest w miejscu i czasie, które określił pracodawca.
Zgodnie z kodeksem pracy nie można zastąpić umowy o pracę umową cywilnoprawną, jeśli zachowane są powyższe warunki. Ponadto, zgodnie z art. 22 § 1 Kodeksu pracy zatrudnienie w takich warunkach jest „zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy”.
Rodzaje umów o pracę
W polskim prawodawstwie pracy wyróżniamy cztery podstawowe typy umów o pracę, które są dostosowane do różnych potrzeb zarówno pracodawców, jak i pracowników.
Operator wózka widłowego | praca od zaraz | 6450 zł brutto | stała praca
Randstad Polska Sp. z o.o.
- 5 200-6 450 zł brutto / mc
- Kąty Wrocławskie
Monter okien i drzwi Niecmy od zaraz
IMS GmbH
- 17-18 € brutto / mc
- Niemcy
Operator wózka widłowego | praca od zaraz | 6450 zł brutto | stała praca
Randstad Polska Sp. z o.o.
- 5 200-6 450 zł brutto / mc
- Dzierżoniów
- Umowa na czas nieokreślony zapewnia największą stabilność zatrudnienia, oferując długoterminową perspektywę współpracy.
- Umowa na czas określony pozwala na elastyczne dostosowanie siły roboczej do aktualnych potrzeb organizacyjnych firmy.
- Umowa na okres próbny jest narzędziem umożliwiającym ocenę kompetencji i dopasowania pracownika do specyfiki stanowiska.
- Umowa na zastępstwo oferuje rozwiązanie na czas nieobecności innego pracownika, zapewniając ciągłość pracy w kluczowych projektach lub działaniach.
Każdy z tych modeli zatrudnienia ma swoje unikalne zastosowanie i regulacje, które są precyzyjnie określone w kodeksie pracy, gwarantując ochronę praw pracowniczych oraz interesów pracodawcy.
Wypowiedzenie umowy o pracę
Zarówno strona zatrudniająca, jak i zatrudniona mają możliwość zakończenia stosunku pracy poprzez złożenie wypowiedzenia. Termin, po którym umowa o pracę wygasa, jest uzależniony głównie od typu umowy oraz długości okresu pracy u konkretnego pracodawcy.
Zgodnie z artykułem 34 Kodeksu pracy, termin wypowiedzenia dla umowy na okres próbny określony jest następująco:
- 3 dni robocze dla umów próbnych trwających do 2 tygodni;
- 1 tydzień dla umów próbnych przekraczających 2 tygodnie;
- 2 tygodnie dla umów próbnych o długości 3 miesięcy.
Dla umów o pracę na czas nieokreślony oraz umów na czas określony, terminy wypowiedzenia określa artykuł 36 § 1 Kodeksu pracy. Są one zależne od czasu pracy u danego pracodawcy i wynoszą:
- 2 tygodnie, jeśli zatrudnienie trwało krócej niż 6 miesięcy;
- 1 miesiąc, jeśli zatrudnienie trwało co najmniej 6 miesięcy;
- 3 miesiące, jeśli zatrudnienie trwało co najmniej 3 lata.
Kiedy umowa cywilnoprawna?
Oprócz umowy o pracę, zainteresowane strony mogą podpisać umowę cywilnoprawną – w przeciwieństwie do umowy o pracę, reguluje ją kodeks cywilny. Spośród różnych rodzajów umów cywilnoprawnych najczęściej stosowane są umowa zlecenie i umowa o dzieło.
Warto pamiętać o ogólnej zasadzie, że rodzaj umowy musi być zgodny z charakterem wykonywanej pracy przez zatrudnioną osobę. Nie można również zapominać o zamierzonym efekcie, jaki strony chcą osiągnąć. Biorąc pod uwagę te kwestie, można wybrać odpowiednią umowę cywilnoprawną, która będzie najbardziej odpowiednia.
Rodzaje umów cywilnoprawnych
Najpopularniejszymi rodzajami umów cywilnoprawnych jest umowa zlecenie oraz umowa o dzieło, zwana umową rezultatu. Ta druga koncentruje się na osiągnięciu konkretnego efektu pracy, za który wykonawca otrzymuje wynagrodzenie. Odpowiada za jakość i terminowość dostarczonego dzieła, co umożliwia zleceniodawcy szerokie prawo do reklamacji.
Umowa zlecenie wiąże się z wykonaniem określonej czynności, gdzie ważne jest działanie, a nie efekt. Wykonawca nie ponosi odpowiedzialności za ostateczny rezultat, a zasady dotyczące wynagrodzenia i składek ZUS różnią się od tych przy umowie o dzieło. Umowa zlecenie podlega składkom na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, podczas gdy umowa o dzieło nie zawsze.
Obydwie umowy oferują możliwość obniżenia podstawy opodatkowania o koszty uzyskania przychodu, lecz różnią się możliwościami wypowiedzenia.
Wypowiedzenie umowy o dzieło zazwyczaj wiąże się z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem dzieła przez wykonawcę, a szczegółowe warunki powinny być określone w samej umowie.
W przypadku umowy zlecenie, kodeks cywilny umożliwia wypowiedzenie w każdym czasie, chyba że strony umowy postanowiły inaczej. Okresy wypowiedzenia mogą być różne. Dla uzyskania dokładnych informacji na temat wypowiedzenia najlepiej sprawdzić treść konkretnej umowy lub zasięgnąć porady prawnej.
Zawarcie umowy cywilnoprawnej
Przygotowanie umowy o pracę wymaga odpowiedniego procesu i przestrzegania przepisów prawa. Jednak podpisanie umowy cywilnoprawnej, takiej jak umowa zlecenia z pracownikiem, może być mniej formalne i bardziej elastyczne.
Zawarcie umowy cywilnoprawnej jest korzystne dla pracodawcy w pewnych sytuacjach. Ma większą swobodę w określaniu warunków umowy i zatrudniania pracowników na krótszy okres. Umowa zlecenia może być również stosowana do określonych zadań lub projektów, które wymagają specjalistycznych umiejętności i nie wymagają długotrwałego zatrudnienia pracownika.
Czym jest umowa agencyjna?
Umowa agencyjna to kolejny rodzaj umowy cywilnoprawnej. Jest ona zawierana z agentami, którzy pośredniczą przy zawieraniu umów oznaczonego rodzaju na rzecz swojego zleceniodawcy. Co ważne, nie występuje podporządkowanie agenta przełożonemu. W związku z powyższym taka umowa nie może zostać uznana za umowę o pracę.
Warto zauważyć, że umowa agencyjna jest wykorzystywana między innymi przez towarzystwa ubezpieczeniowe. W takim przypadku agent jest zobowiązany do zdobywania klientów i zawierania z nimi umów na rzecz towarzystwa, które reprezentuje.
Podsumowanie
Wybór rodzaju umowy zależy od indywidualnych potrzeb pracodawcy i pracownika, a także od charakteru wykonywanej pracy. Przed podpisaniem dokumentów warto zapoznać się z przepisami prawa pracy i skonsultować się z prawnikiem lub specjalistą ds. zatrudnienia. Ważne jest, aby pracownicy byli poinformowani o swoich prawach i obowiązkach.
Dobrze przygotowana umowa o pracę lub umowa cywilnoprawna to podstawa nawiązania satysfakcjonującego stosunku pracy z pracodawcą. Zapewnia ona jasne zasady i ochronę dla obu stron, a także stanowi podstawę do dalszego rozwoju zawodowego.
To może Cię również zainteresować
