Spis treści
Zarówno umowa zlecenie, jak i umowa o dzieło są regulowane przez kodeks cywilny, nie zaś przez kodeks pracy. Różnica ta tylko laikowi może wydawać się niewielka. W praktyce każdy świadczący pracę na podstawie wyżej wymienionych form nie będzie pracownikiem w kodeksowym tego znaczeniu, zatem nie będzie korzystał z ochrony i wielu świadczeń socjalnych, które przysługują osobom pracującym na etat. I choć umowa zlecenie od umowy o dzieło różni się pod wieloma względami, wielu pracodawców wciąż nie rozróżnia tych dwóch form. O czym należy pamiętać?
Umowa o dzieło czy umowa zlecenie?
Wybór między umową o dzieło czy umową zlecenie może wpłynąć na sposób prowadzenia działalności firmy oraz na koszty związane z zatrudnieniem.
W przypadku umowy o dzieło pracodawca płaci za konkretny projekt, a nie za czas pracy. Z kolei umowa zlecenie jest bardziej elastyczna i może być stosowana do różnych zadań.
Zrozumienie różnic między tymi dwoma typami umów jest kluczowe dla zapewnienia zgodności z prawem i efektywności kosztów, dlatego warto skonsultować się z ekspertem w dziedzinie prawa pracy.
Pracownik serwisu
Agencja Zatrudnienia HR SIGMA
- Bielsko-Biała
Zastępca Kierownika Klubu – Well Fitness
WELL FITNESS SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ
- Mazowieckie
Operator wózka widłowego | praca od zaraz | 6450 zł brutto | stała praca
Randstad Polska Sp. z o.o.
- 5 200-6 450 zł brutto / mc
- Wałbrzych
MECHANIK (utrzymanie ruchu)
AIB SA
- Knurów
Przedmiot umowy – umowa o dzieło a zlecenie
Pierwszorzędną kwestią jest określenie, co ma być przedmiotem umowy. Od tego zależy, jaka umowa zostanie zawarta.
- W przypadku umowy o dzieło, rezultatem prac jest określone dzieło (wskazuje na to sama nazwa umowy). Zazwyczaj odpowiada ono osobistym potrzebom zamawiającego, może być wytworem materialnym lub niematerialnym, np. konkretną aplikacją. Ponadto, dzieło to musi być samoistne i obiektywnie pewne co do osiągnięcia, powstania.
- W przypadku umowy zlecenia jej przedmiotem jest podjęcie określonych, zleconych działań wraz z realizowaniem wskazanych czynności. Nie muszą jednak skutkować uzyskaniem konkretnego efektu, czyli dzieła.
Wybór między umową o dzieło a zleceniem zależy od potrzeb firmy i charakteru pracy. Umowa o dzieło jest idealna, gdy potrzebujesz wykonania określonego projektu, z jasno zdefiniowanym rezultatem.
Umowa zlecenie jest bardziej wszechstronna i może być używana, gdy praca jest bardziej stała i regularna. Rozważanie tych aspektów pomoże zrozumieć, kiedy wybrać umowę o dzieło, a kiedy zlecenie, co z kolei pozwoli na optymalizację procesów i kosztów związanych z zatrudnieniem.
Rozróżnienie rodzaju umów – zwróć uwagę na termin
Przy rozróżnianiu umów cywilnoprawnych warto również wziąć pod uwagę kwestię czasu. Umowa zlecenie może być zarówno terminowa, jak i bezterminowa. Nieco inaczej jest w przypadku umowy o dzieło.
Umowa na działo charakteryzuje się swoją jednorazowością. Oznacza to tyle, że powinna zostać zawarta na stosowny okres, a termin końcowy powinien przypadać na dzień skończenia dzieła. Przy tej formie cywilnoprawnej nie można też mówić o wypowiedzeniu. Zgodnie z art. 644 Kodeksu cywilnego, zamawiający może w każdej chwili odstąpić od umowy (jednak nie omijając wypłaty odpowiedniego wynagrodzenia), jeżeli dzieło nie zostało ukończone.
Wynagradzanie za świadczoną pracę
Co do zasady, za każde dzieło, które jest wynikiem zawartej umowy o dzieło, wytwórcy należy się wynagrodzenie. Przy umowie zlecenie nie jest to już takie oczywiste. Zgodnie z art. 735 § 1 Kodeksu cywilnego: Jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie.
Przy umowie o dzieło - w przypadku, gdy strony nie umówiły się na konkretną kwotę - płaci się jak za zwykłe dzieło tego rodzaju lub ewentualnie według uzasadnionych nakładów pracy. Samo wynagrodzenie może być ustalone metodą ryczałtową lub też kosztorysową - zależy to przede wszystkim od samych ustaleń, jakie zawarły pomiędzy sobą strony umowy.
Rozróżnienie umów ze względu na wykonawcę pracy
Kto powinien wykonać pracę? Również i ten aspekt różnicuje omawiane umowy. Co do zasady, umowa zlecenie jest umową, która wymaga osobistego udziału zleceniobiorcy. I choć przyjmujący może powierzyć wykonanie zlecenia osobie trzeciej, to jednak wymagana jest zgoda zleceniodawcy.
Umowa o dzieło uznaje się, że co do zasady nie zobowiązuje ona tego, kto ją podpisuje do osobistego świadczenia pracy. Wyjątkiem jest oczywiście sytuacja, gdy stosowny zapis znalazł się w umowie, którą podpisały strony. Wówczas zleceniobiorca może odstąpić od tej zasady wyłącznie za zgodą tego, kto zlecił mu wykonanie prac.
Dlaczego wybór odpowiedniego rodzaju umowy jest ważny?
Poprawne rozróżnianie umów cywilnoprawnych może mieć kluczowe znaczenie dla finansów firmy. Każda z nich niesie za sobą określone konsekwencje. Umowa o dzieło wymaga, aby powstał rezultat w postaci określonego dzieła, a umowa zlecenie nie akcentuje tej kwestii jako konieczności.
Z punktu widzenia osoby zlecającej, najistotniejszą sprawą jest konieczność opłacenia stosownych składek na ubezpieczenie społeczne przy umowie zlecenie, gdyż umowa o dzieło jest z nich zwolniona. I właśnie z tego choćby względu – aby nie narażać się na konieczność płacenia ewentualnych odsetek – warto zapoznać się z różnicami pomiędzy omawianymi powyżej umowami.
Zalety umów cywilnoprawnych
Zarówno umowa o dzieło, jak i umowa zlecenie należą do umów cywilnoprawnych. Są one uregulowane przez ustawodawcę w kodeksie cywilnym, a wszelkie spory pomiędzy zleceniodawcą a zleceniobiorcą są rozstrzygane na drodze procesu cywilnego. Ogromną zaletą tych właśnie umów jest fakt, iż przedsiębiorca jest zwolniony z szeregu obowiązków, które musiałby wypełnić, nawiązując umowę o pracę.
- zagwarantowanie minimalnego wynagrodzenia pracownikowi za świadczoną pracę w przypadku umów o dzieło,
- płatny urlop wypoczynkowy,
- dodatki za pracę w nocy lub nadgodziny,
- ochronę przed zwolnieniem z pracy.
Podsumowanie
Jak widać decyzja o wyborze odpowiedniej formy zatrudnienia, powinna być dokładnie przemyślana przez przedsiębiorcę. Warto pamiętać, że niezależnie od tego, na jaką umowę się zdecyduje, ma również szereg obowiązków. Mowa tu zwłaszcza o konieczności zapewnienia zleceniobiorcy odpowiednich warunków pracy, czyli takich, które będą zgodne z aktualnie obowiązującymi przepisami BHP.
Dodatkowo, gdy praca będzie wykonywana przez zleceniobiorcę w szkodliwych warunkach, przedsiębiorca powinien skierować go na właściwe badania lekarskie. Warto jednak zauważyć, że taka sytuacja zdarza się w praktyce stosunkowo rzadko. Początkujący właściciel firmy powinien również zadbać o to, aby nie popełnić wykroczenia. Niestety, w przypadku umowy zlecenie na przedsiębiorców czeka pułapka – jeśli spełni kilka warunków, może zostać uznana za spełniającą przesłanki umowy o pracę. Stanie się tak w przypadku, gdy pracownik będzie wykonywał swoją pracę:
- zgodnie z poleceniami,
- w stałym miejscu i w ściśle określonych godzinach,
- bez możliwości skorzystania z zastępstwa,
- za wynagrodzeniem.
W takim wypadku zatrudniona osoba ma prawo dochodzić swoich roszczeń na drodze sądowej i walczyć o uznanie danej umowy za umowę o pracę. W takim przypadku pracodawca będzie musiał liczyć się z szeregiem i innych konsekwencji, w tym również finansowych.
Dlatego każdorazowo warto konsultować kwestią zatrudnienia z prawnikiem oraz specjalistami ds. HR.
To może Cię również zainteresować
