Własna firma

Podatek od wzbogacenia - czym jest, kiedy go opłacić oraz ile wynosi?

23 września 2021

4 z 5

Ocena: 4 z 5 | 7 głosów

7 głosów

5 komentarzy
Podatek od wzbogacenia - czym jest, kiedy go opłacić oraz ile wynosi?
Podatek od wzbogacenia to jedna z podstawowych danin w polskim systemie podatkowym. Z reguły opłatę tę muszą uiszczać osoby, które kupują samochody, nieruchomości lub otrzymują spadek. Czym dokładnie jest podatek od wzbogacenia oraz ile może wynosić?

Zobacz także artykuł: Podatek od darowizny. Kiedy zapłacimy? 

Co warto wiedzieć o podatku od wzbogacenia?

Polski system podatkowy jest przez niektórych specjalistów uważany za bardzo skomplikowany. Uważają oni, że na polskich obywateli nakładanych jest zbyt wiele podatków. Czym jest podatek od wzbogacenia?

Na samym wstępnie warto zaznaczyć, że polskie przepisy nie mówią o podatku od wzbogacenia. Fachowo daninę tą określa się jako podatek od czynności cywilnoprawnych (w skrócie PCC) lub podatek od spadków i darowizn. 

Zgodnie z nazwą, podatek od wzbogacenia płacimy zawsze wtedy, gdy nasz majątek powiększył się w ostatnim czasie. Co ważne, nie dotyczy to jednak sytuacji, w której zaciągamy kredyt lub pożyczkę. Podatek ten uiszcza się tylko wtedy, gdy kupujemy określoną rzecz bądź ktoś nam ją podarował (np. samochód, nieruchomość, drogi zegarek itd.). Jednocześnie konieczność zapłacenia podatku pojawia się tylko wtedy, gdy wartość danego przedmiotu przekracza określone przez ustawodawcę wymogi. 

Sytuacje, w których trzeba opłacić podatek od wzbogacenia

Kiedy zachodzi konieczność opłacenia podatku od wzbogacenia? Dokładne wytyczne na temat sytuacji, w których trzeba opłacić podatek od wzbogacenia, znajdziemy w artykule 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych uchwalonej 9 września 2000 roku. Czytamy w nim, że podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają następujące czynności: 

  • umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
  • umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
  • umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego
    długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
  • umowy dożywocia,
  • umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w
    części dotyczącej spłat lub dopłat,
  • ustanowienie hipoteki,
  • ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz
    odpłatnej służebności,
  • umowy depozytu nieprawidłowego,
  • umowy spółki.

Kto powinien płacić podatek od wzbogacenia? 

Warto dodać, że obowiązek uiszczenia podatku od wzbogacenia spoczywa co do zasady na osobie, która się wzbogaciła. Dokładne wyszczególnienie strony, która odpowiada za uiszczenie daniny do fiskusa, znajdujemy w artykule 5 wspomnianej wcześniej ustawy. Jego treść jest następująca:

Szukasz pracy?
Dodana
Dodana
Dodana
Dodana

Mechanik Utrzymania Ruchu

Extral Sp. z o.o.

  • Żory
Dodana

Obowiązek podatkowy ciąży: 

  • przy podpisywaniu umowy sprzedaży - na kupującym,
  • przy podpisywaniu umowy zamiany - na obu stronach czynności,
  • przy umowie darowizny - na osobie obdarowanej, 
  • przy umowie dożywocia - na nabywcy własności do danej nieruchomości,
  • przy umowie o dział spadku lub o zniesienie współwłasności – obowiązek zapłaty podatku spoczywa na podmiocie nabywającym rzeczy lub prawa majątkowe ponad udział w spadku lub we współwłasności,
  • przy ustanowieniu odpłatnego użytkowania, w tym również nieprawidłowego oraz odpłatnej służebności – obowiązek zapłaty daniny dotyczy użytkownika lub nabywającego prawo służebności, 
  • przy podpisywaniu umowy pożyczki lub umowy depozytu nieprawidłowego - obowiązek dotyczy biorącego pożyczkę lub przechowawcy, 
  • podczas ustanawiania hipoteki - należne podatki płaci składający oświadczenie woli o ustanowieniu hipoteki, 
  • przy podpisywaniu umowy spółki cywilnej - obowiązek spoczywa na wspólnikach, zaś przy innych umowach spółki - na spółce".

Video

Ile wynosi podatek od wzbogacenia?

Udzielenie jednej, prostej odpowiedzi na to pytanie niestety nie jest możliwe. Po pierwsze, wymiar opodatkowania uzależniony jest od wartości rynkowej danego przedmiotu. Stawki podatku od wzbogacenia w zależności od przedmiotu transakcji są następujące: 

  • 2%. Dotyczy:

- umów sprzedaży nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym (w przypadku przenoszenia własności innych praw majątkowych stawka podatku wynosi 1%);

- umów zamiany, dożywocia, o dział spadku, o zniesienie współwłasności
oraz darowizny: przy przeniesieniu własności nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa
użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do
lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz
wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym (w przypadku przenoszenia własności innych praw majątkowych stawka podatku wynosi 1%);

- umów pożyczki oraz depozytu nieprawidłowego.

  • 0,1%. Dotyczy:

- zabezpieczenia wierzytelności istniejących – od kwoty  zabezpieczonej wierzytelności (jeżeli zabezpieczenie wierzytelności ma wysokość nieustaloną, wtedy stawka wynosi 19 zł). 

  • 0,5%. Dotyczy:

- spółek i umów spółki. 

Ile mamy czasu na opłatę podatku od wzbogacenia?

Uiszczenie  podatku od wzbogacenia powinno nastąpić w terminie 14 dni od zakupu danego przedmiotu. Ponadto podatnik jest zobowiązany do złożenia w Urzędzie Skarbowym stosownej deklaracji (formularz PCC-3), w której zostaną zawarte informacje na temat zakupionego przedmiotu oraz wysokości podatku. Należny podatek musi obliczyć podatnik we własnym zakresie. 

Jak uniknąć podatku od wzbogacenia?

Kiedy nie płaci się podatku od wzbogacenia? W następujących sytuacjach:

  • gdy podpisujemy akt notarialny - wówczas podatek uiszcza w naszym imieniu notariusz,
  • gdy kupujemy obce waluty, 
  • przy pożyczaniu pieniędzy od jednej osoby z bliskiej rodziny w maksymalnej kwocie 9637 złotych (w okresie pięciu lat),
  • przy pożyczaniu pieniędzy od osoby spoza kręgu bliskiej rodziny w kwocie maksymalnej 1000 złotych ,
  • przy kupowaniu rzeczy ruchomych, których wartość rynkowa nie przekracza kwoty 1000 złotych. 
Podsumowanie:
  • Podatek od wzbogacenia to właściwie podatek od czynności cywilnoprawnych lub podatek od spadków i darowizn, który płacimy tylko wtedy, gdy nabywamy określony przedmiot lub ktoś nam go podaruje.
  • Obowiązek uiszczenia podatku od wzbogacenia spoczywa na osobie, która się wzbogaciła, natomiast wysokość podatku uzależniona jest od wartości rynkowej nabytego przedmiotu.
  • Wymiar opodatkowania zależy od rodzaju transakcji i wartości nabytego przedmiotu, a stawki podatku w zależności od przedmiotu transakcji wynoszą: 2%, 1% albo 0,1% lub 0,5%.
  • Ustalenia w kwestii, kto powinien płacić podatek od wzbogacenia oraz kiedy zachodzi konieczność opłacenia podatku, znaleźć można w artykułach 1 i 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Najczęściej zadawane pytania

Co to jest podatek od wzbogacenia?

To danina, którą płaci się do urzędu skarbowego, gdy w ciągu ostatnich 14 dni nasz majątek uległ powiększeniu. Wytyczne w zakresie konieczności uiszczania tej daniny reguluje ustawa z dnia 9 września 2000 o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Kiedy trzeba płacić podatek od czynności cywilnoprawnych?

Między innymi wtedy, gdy kupujemy nowy samochód, drogi gadżet elektroniczny, nieruchomość lub podpisujemy umowę spółki cywilnej.

Kto jest zwolniony z płacenia tego podatku?

Podatku od czynności cywilnoprawnych nie uiszcza się m.in. wtedy, gdy kupowane rzeczy ruchome mają wartość rynkową nieprzekraczającą kwoty 1000 złotych, podpisujemy akt notarialny bądź gdy kupujemy obce waluty.

Autor

Artykuł został opracowany i zmodyfikowany przez kilku autorów. Poniżej podajemy dane redaktora lub autora, który dokonał ostatniej modyfikacji.

Ewa Sztuczka-Mazur

Social Media Manager

Social Media Manager w branży HR, autorka tekstów, copywriterka, specjalistka Facebook ADS, wokalistka i pszczelarka.
Obecnie w Aplikuj.pl odpowiedzialna głównie za treści z obszaru miękkiego HR oraz prawa pracy.

5 komentarzy

ekspert

ekspert

Jako pracodawca mam świadomość, że muszę odprowadzać różne podatki dla pracowników i dla mojej firmy. Dlatego warto zawsze uważnie przeczytać przepisy, żeby się nie pomylić i uniknąć niepotrzebnych kłopotów z organami podatkowymi.
Lucyna

Lucyna

Właśnie szukam swojego pierwszego mieszkania i niestety odkryłam, że będę musiała zapłacić podatek od wzbogacenia. To dość duży wydatek przy już kosztownym procesie poszukiwania lokum.
Marta Waliczek

Marta Waliczek

Nie wiem, jak to będzie kiedy znajdę pracę, ale na razie jako osoba bezrobotna nie muszę się martwić o podatek od wzbogacenia. Jednak zawsze warto być świadomym swoich praw i obowiązków podatkowych.
Aleksandra

Aleksandra

Nie jestem ekspertem od podatków, ale faktycznie polski system podatkowy może być skomplikowany. Dlatego warto rozeznać się w temacie, żeby uniknąć problemów z fiskusem.
Zuzanna

Zuzanna

Podatki zawsze się negatywnie kojarzą co jest oczywiste, ale potrzeba ich zapłacenia by nie mieć kłopotów jest. Trzeba o wszystkim pamiętać.

Dodaj komentarz

Wszystkie pola muszą być prawidłowo wypełnione

Komentarz został dodany

Redakcja Aplikuj.pl zastrzega sobie prawo usuwania komentarzy obraźliwych dla innych osób lub zawierających wulgarne słowa, adresy www oraz adesy e-mail i numery telefonów.