Spis treści
Zobacz także artykuł: Podatek od darowizny. Kiedy zapłacimy?
Co warto wiedzieć o podatku od wzbogacenia?
Polski system podatkowy jest przez niektórych specjalistów uważany za bardzo skomplikowany. Uważają oni, że na polskich obywateli nakładanych jest zbyt wiele podatków. Czym jest podatek od wzbogacenia?
Na samym wstępnie warto zaznaczyć, że polskie przepisy nie mówią o podatku od wzbogacenia. Fachowo daninę tą określa się jako podatek od czynności cywilnoprawnych (w skrócie PCC) lub podatek od spadków i darowizn.
Zgodnie z nazwą, podatek od wzbogacenia płacimy zawsze wtedy, gdy nasz majątek powiększył się w ostatnim czasie. Co ważne, nie dotyczy to jednak sytuacji, w której zaciągamy kredyt lub pożyczkę. Podatek ten uiszcza się tylko wtedy, gdy kupujemy określoną rzecz bądź ktoś nam ją podarował (np. samochód, nieruchomość, drogi zegarek itd.). Jednocześnie konieczność zapłacenia podatku pojawia się tylko wtedy, gdy wartość danego przedmiotu przekracza określone przez ustawodawcę wymogi.
Sytuacje, w których trzeba opłacić podatek od wzbogacenia
Kiedy zachodzi konieczność opłacenia podatku od wzbogacenia? Dokładne wytyczne na temat sytuacji, w których trzeba opłacić podatek od wzbogacenia, znajdziemy w artykule 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych uchwalonej 9 września 2000 roku. Czytamy w nim, że podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają następujące czynności:
- umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
- umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
- umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego
długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy, - umowy dożywocia,
- umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w
części dotyczącej spłat lub dopłat, - ustanowienie hipoteki,
- ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz
odpłatnej służebności, - umowy depozytu nieprawidłowego,
- umowy spółki.
Kto powinien płacić podatek od wzbogacenia?
Warto dodać, że obowiązek uiszczenia podatku od wzbogacenia spoczywa co do zasady na osobie, która się wzbogaciła. Dokładne wyszczególnienie strony, która odpowiada za uiszczenie daniny do fiskusa, znajdujemy w artykule 5 wspomnianej wcześniej ustawy. Jego treść jest następująca:
Pracownik produkcji
Randstad Polska Sp. z o.o.
- 4 500-4 950 zł brutto / mc
- Bodzentyn
Pracownik produkcji
Randstad Polska Sp. z o.o.
- 4 500 zł brutto / mc
- Kajetanów
Operator maszyn produkcyjnych/pracownik produkcji
Randstad Polska Sp. z o.o.
- 5 100-6 000 zł brutto / mc
- Kielce
Pracownik produkcji
Randstad Polska Sp. z o.o.
- 4 500-4 950 zł netto / mc
- Bliżyn
Obowiązek podatkowy ciąży:
- przy podpisywaniu umowy sprzedaży - na kupującym,
- przy podpisywaniu umowy zamiany - na obu stronach czynności,
- przy umowie darowizny - na osobie obdarowanej,
- przy umowie dożywocia - na nabywcy własności do danej nieruchomości,
- przy umowie o dział spadku lub o zniesienie współwłasności – obowiązek zapłaty podatku spoczywa na podmiocie nabywającym rzeczy lub prawa majątkowe ponad udział w spadku lub we współwłasności,
- przy ustanowieniu odpłatnego użytkowania, w tym również nieprawidłowego oraz odpłatnej służebności – obowiązek zapłaty daniny dotyczy użytkownika lub nabywającego prawo służebności,
- przy podpisywaniu umowy pożyczki lub umowy depozytu nieprawidłowego - obowiązek dotyczy biorącego pożyczkę lub przechowawcy,
- podczas ustanawiania hipoteki - należne podatki płaci składający oświadczenie woli o ustanowieniu hipoteki,
- przy podpisywaniu umowy spółki cywilnej - obowiązek spoczywa na wspólnikach, zaś przy innych umowach spółki - na spółce".
Ile wynosi podatek od wzbogacenia?
Udzielenie jednej, prostej odpowiedzi na to pytanie niestety nie jest możliwe. Po pierwsze, wymiar opodatkowania uzależniony jest od wartości rynkowej danego przedmiotu. Stawki podatku od wzbogacenia w zależności od przedmiotu transakcji są następujące:
- 2%. Dotyczy:
- umów sprzedaży nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym (w przypadku przenoszenia własności innych praw majątkowych stawka podatku wynosi 1%);
- umów zamiany, dożywocia, o dział spadku, o zniesienie współwłasności
oraz darowizny: przy przeniesieniu własności nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa
użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do
lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz
wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym (w przypadku przenoszenia własności innych praw majątkowych stawka podatku wynosi 1%);
- umów pożyczki oraz depozytu nieprawidłowego.
- 0,1%. Dotyczy:
- zabezpieczenia wierzytelności istniejących – od kwoty zabezpieczonej wierzytelności (jeżeli zabezpieczenie wierzytelności ma wysokość nieustaloną, wtedy stawka wynosi 19 zł).
- 0,5%. Dotyczy:
- spółek i umów spółki.
Ile mamy czasu na opłatę podatku od wzbogacenia?
Uiszczenie podatku od wzbogacenia powinno nastąpić w terminie 14 dni od zakupu danego przedmiotu. Ponadto podatnik jest zobowiązany do złożenia w Urzędzie Skarbowym stosownej deklaracji (formularz PCC-3), w której zostaną zawarte informacje na temat zakupionego przedmiotu oraz wysokości podatku. Należny podatek musi obliczyć podatnik we własnym zakresie.
Jak uniknąć podatku od wzbogacenia?
Kiedy nie płaci się podatku od wzbogacenia? W następujących sytuacjach:
- gdy podpisujemy akt notarialny - wówczas podatek uiszcza w naszym imieniu notariusz,
- gdy kupujemy obce waluty,
- przy pożyczaniu pieniędzy od jednej osoby z bliskiej rodziny w maksymalnej kwocie 9637 złotych (w okresie pięciu lat),
- przy pożyczaniu pieniędzy od osoby spoza kręgu bliskiej rodziny w kwocie maksymalnej 1000 złotych ,
- przy kupowaniu rzeczy ruchomych, których wartość rynkowa nie przekracza kwoty 1000 złotych.
- Podatek od wzbogacenia to właściwie podatek od czynności cywilnoprawnych lub podatek od spadków i darowizn, który płacimy tylko wtedy, gdy nabywamy określony przedmiot lub ktoś nam go podaruje.
- Obowiązek uiszczenia podatku od wzbogacenia spoczywa na osobie, która się wzbogaciła, natomiast wysokość podatku uzależniona jest od wartości rynkowej nabytego przedmiotu.
- Wymiar opodatkowania zależy od rodzaju transakcji i wartości nabytego przedmiotu, a stawki podatku w zależności od przedmiotu transakcji wynoszą: 2%, 1% albo 0,1% lub 0,5%.
- Ustalenia w kwestii, kto powinien płacić podatek od wzbogacenia oraz kiedy zachodzi konieczność opłacenia podatku, znaleźć można w artykułach 1 i 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.
