Spis treści
Jak zabezpieczyć się przed niepłacącym kontrahentem?
Niepłacący kontrahent bywa dużym kłopotem dla przedsiębiorców, którzy przecież zawsze chcą utrzymać płynność finansową swojej firmy i spodziewają się gry zgodnej z zasadami. Np. brak opłacenia faktur na czas nie tylko świadczy o nierzetelności partnera biznesowego, ale jest zwyczajnie postępowaniem niezgodnym z prawem. Możemy jednak zrobić wiele, gdy nasz kontrahent nie płaci.
Absolutną podstawą bezpieczeństwa jest sprawdzenie kontrahenta, jeszcze zanim podpiszemy jakiekolwiek umowy. Pomocą służy w pierwszej kolejności Internet - oceny, opinie i inne informacje o kontrahencie i jego wypłacalności są dostępne na wyciągnięcie ręki. Dalej: zawsze warto zajrzeć do Krajowego Rejestru Długów - ta dokumentacja jest otwarta dla każdego. Jeśli nasz kontrahent nie płacił za towary lub usługi, a my to spostrzeżemy, wtedy raczej nie warto podejmować ryzyka współpracy z podmiotem tak nierzetelnym. To nie wszystko. Do dyspozycji mamy także archiwa CEDIG oraz BIG i dane zgromadzone w rejestrach REGON.
Możemy więc zweryfikować naszego kontrahenta na wiele różnych sposobów, zanim podpiszemy jakiekolwiek dokumenty. Zapoznanie się z wymienionymi powyżej bazami danych to najprostszy sposób na zabezpieczenie się przed brakiem zapłaty za usługi i towary w przyszłej współpracy.
Biała lista podatników VAT, Krajowy Rejestr Długów oraz Biura Informacji Gospodarczej – zweryfikuj kontrahenta przed wystawieniem faktury!
Zanim powiemy więcej o tym, co zrobić, gdy kontrahent nie płaci, powiedzmy jeszcze trochę jak już na starcie zabezpieczyć się przed potencjalnie niepłacącymi kontrahentami.
Z pomocą przychodzi tzw. biała lista podatników VAT, która jest publiczna i od 2019 roku łączy w sobie kilka ujednoliconych rejestrów. Znajdziemy tu wykaz wszystkich podatników VAT. To, że lista ta jest nazywana “białą” oznacza, że figurujące w niej podmioty zostały sprawdzone i zweryfikowane. To daje nam większą pewność w nawiązywaniu relacji biznesowych. Lista ta zawiera wiele informacji o firmach, więc czynności weryfikacyjne są łatwe i dokładne. Krajowy Rejestr Długów to jakby negatyw “białej listy” - tu dowiadujemy się o takich kontrahentach, którzy wykazali się brakiem zapłaty za usługę, nie opłacili faktur, itd, więc podmioty te należy traktować jako podejrzane. Prosto także skorzystać z centralnych biur informacji gospodarczej. To jeszcze jeden “bezpiecznik”, który może nas ostrzec przed wdaniem się w niepewne relacje biznesowe.
Pracownik produkcji
Randstad Polska Sp. z o.o.
- 4 500 zł brutto / mc
- Kajetanów
Operator maszyn produkcyjnych/pracownik produkcji
Randstad Polska Sp. z o.o.
- 5 100-6 000 zł brutto / mc
- Nowiny
Stolarz
Randstad Polska Sp. z o.o.
- Bielsko-Biała
Pracownik produkcji
Randstad Polska Sp. z o.o.
- 4 500-4 950 zł brutto / mc
- Występa
Jak widzimy jeszcze na etapie wstępnym, przed wystawieniem faktur, podpisaniem umów, możemy zrobić bardzo wiele, aby zapobiec przykrym niespodziankom. Zwykle to wystarcza. Ale jeśli sprawy przedsiębiorstwa są już w toku a nasz kontrahent nie płaci - co wtedy? Na pewno nie jesteśmy bezbronni.
Przypomnienie i przedsądowe wezwanie do zapłaty
Powiedzmy, że mimo naszych usilnych starań i dołożenia wszelkich środków bezpieczeństwa - kontrahent okazuje się nierzetelny, nie płaci, a my z przykrością zauważamy brak zapłaty za towary lub usługi. W takim przypadku, zanim sięgniemy po środki większego kalibru, warto wystosować przypomnienie. Przedsądowe wezwanie do zapłaty jest już metodą silniejszą, na którą zwykle reagują nawet najbardziej nierzetelni partnerzy. Ten środek nie należy jeszcze do sankcji, ale sankcje zapowiada. Po prostu informujemy niepłacącego kontrahenta, że w przypadku gdy nie wywiąże się ze swoich zobowiązań finansowych, wtedy do gry wkroczy wymiar sprawiedliwości. Wezwanie do zapłaty jest ostatnim sygnałem ostrzegawczym dla niepłacącego kontrahenta. Jeżeli nawet to nie poskutkuje, pozostaje nam rozstrzygnięcie sprawy w sądzie.
Założenie sprawy w sądzie
O ile tylko dysponujemy odpowiednimi dokumentami, które potwierdzają nasze roszczenia do zapłaty przez kontrahenta, wtedy nietrudno będzie wymusić prawnie nasze słuszne roszczenia. Przedstawiamy “metody na niepłacących kontrahentów” stopniując je od najłagodniejszych, do tych “najtwardszych”. Sąd wydaje wyrok, wyrok ustanawia stan prawny, który jest obwarowany sankcjami prawnymi, a więc tu występuje już legalne przymuszenie niepłacącego kontrahenta do uregulowania należności. Może się jednak zdarzyć i tak, że nasz kontrahent nie płaci, ponieważ jego firma np. zbankrutowała i po prostu brak mu środków na opłacenia faktur i nadal jesteśmy w sytuacji braku zapłaty za usługi lub towary. Co wtedy?
.jpg)
Postępowanie komornicze
Wtedy, na mocy wyroku sądowego, do gry wkracza komornik. Majątek należący do dłużnika zostaje zajęty na poczet długu. To mogą być nieruchomości, konta bankowe, sprzęt biurowy - wszystko, co pozwoli pokryć należności. Majątek ten zostaje zlicytowany, a jego wartość pieniężna z założenia ma pokryć dług. Postępowania komornicze mogą trwać długo, ale komornik jest urzędnikiem państwowym z nadzwyczajnymi uprawnieniami. Może np. w każdej chwili posłużyć się służbami policyjnymi. Działa na podstawie wyroku sądowego i w imieniu państwa. Postępowanie komornicze jest ostatecznością, lecz czasem jest to sposób konieczny, aby sprawiedliwości stało się zadość i abyśmy mogli odzyskać pieniądze od niewypłacalnego kontrahenta.
Brak płatności od kontrahenta, a kwestia podatkowa
Brak opłacenia faktur przez kontrahenta nie zwalnia nas z obowiązku rozliczenia podatku VAT. Jednakże VAT z nieopłaconych faktur może do nas wrócić. Muszą zostać tylko spełnione pewne warunki. W kalendarzu wygląda to tak, że ulgę podatkową uzyskujemy, jeśli upłynęło 90 dni od terminu płatności. Poza tym VAT za nieopłacone faktury wróci do nas jeśli sprawa nie jest przeterminowana. Tu obowiązuje termin do dwóch lat. Te dwa warunki w połączeniu z trzecim, którym jest wykonanie usługi lub sprzedanie towaru firmie nie będącej w trakcie likwidacji (albo takiej, która nie ogłosiła upadłości), będą sprawiały, że tzw. podatek należny wróci do nas.
Odsetki ustawowe za nieterminowe płatności
Brak zapłaty przez kontrahenta wiąże się też z naliczaniem odsetek na jego poczet. Odsetki możemy naliczać już dzień po przekroczeniu terminu płatności. Ustawa reguluje maksymalną wysokość tych odsetek. Są one traktowane prawnie jako rekompensata dla naszej firmy za straty. Wszystkie rodzaje odsetek (ich wysokość) są w swojej kwocie uzależnione od aktualnych stóp referencyjnych ustalanych przez NBP.
Jak widzimy można sobie poradzić z niepłacącym kontrahentem na wiele różnych sposobów. W każdym systemie prawnym regulowanie długów jest czymś wymaganym. Odzyskiwanie naszej własności pieniężnej rozpoczynamy od “miękkich” środków, a w razie potrzeby przechodzimy do metod sankcjonowanych prawnie. W tym artykule, krok po kroku, nakreśliliśmy drogę, którą przechodzimy, gdy kontrahent nie płaci na czas.
- Bezpieczeństwo w biznesie polega na wcześniejszym sprawdzeniu kontrahenta, a w tym pomogą nam dostępne bazy danych takie jak Krajowy Rejestr Długów czy Biura Informacji Gospodarczej.
- Biała lista podatników VAT jest publiczna i zawiera informacje o wszystkich zweryfikowanych podatnikach VAT, co zwiększa pewność w nawiązywaniu relacji biznesowych.
- Przed podjęciem działań prawnych warto spróbować ostrzec niepłacącego kontrahenta, wysyłając mu przypomnienie lub przedsądowe wezwanie do zapłaty.
- Jeśli wszystkie metody zawiodą, można skorzystać z postępowania sądowego oraz postępowania komorniczego, aby odzyskać należności od niewypłacalnego kontrahenta.
