Spis treści
Z tego artykułu dowiesz się:
- kogo obejmuje specustawa dotycząca zatrudniania Ukraińców,
- jakie są zasady zatrudniania Ukraińców w Polsce,
- jakie dokumenty są potrzebne do zatrudnienia Ukraińca,
- jakie obowiązki ma pracodawca względem pracowników z Ukrainy,
- co grozi za nielegalne zatrudnianie Ukraińców.
Przeczytaj też: Praca dla Ukraińców – rynek pracy dla uchodźców z Ukrainy
Jak zatrudnić uchodźcę z Ukrainy – kogo obejmuje ustawa?
Ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa została podpisana przez prezydenta Andrzeja Dudę 12 marca 2022 roku. Na mocy specustawy obywatele Ukrainy, którzy przybyli do Polski po 24 lutego 2022 roku, mają prawo do legalnego pobytu oraz podejmowania pracy w naszym kraju, bez konieczności posiadania zezwolenia. Pod pojęciem obywateli Ukrainy w tym przypadku rozumie się osoby, które:
- przyjechały do Polski po 24 lutego 2022 roku,
- mają obywatelstwo ukraińskie lub są małżonkiem osoby z takim obywatelstwem,
- obywatele Ukrainy posiadający Kartę Polaka wraz z członkami rodziny.
Ponadto w Polsce mogą pracować obywatele Ukrainy, które przebywają legalnie w naszym kraju i mają ważny tytuł pobytowy.
Jakie są zasady zatrudniania uchodźców z Ukrainy?
Zanim podmiot zdecyduje się na zatrudnienie Ukraińca, w pierwszej kolejności powinien upewnić się, czy dana osoba jest obywatelem tego kraju i przebywa legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej – na mocy specustawy wojennej lub w oparciu o dokumenty pobytowe. Jeśli legalność pobytu zostanie potwierdzona, Ukrainiec może od razu podjąć pracę – nie musi w tym celu wnioskować o wydanie zezwolenia.
W takiej sytuacji wystarczy, by firma, która decyduje się na zatrudnianie Ukraińców, zgłosi ten fakt w ciągu 14 dni od rozpoczęcia pracy. Informacja powinna zostać przesłana do właściwego urzędu pracy. Co bardzo istotne, przy zatrudnianiu Ukraińców uchodźców numer PESEL nie jest niezbędny do rozpoczęcia pracy – pod warunkiem, że posiadają oni paszport biometryczny. Jego posiadanie będzie jednak konieczne do rozliczenia rocznego PIT.
Kasjer/Sprzedawca - JAWORZNO UL. Piekarska
Golden Serwis Sp. z o. o.
- 28-28 zł brutto / h
- Jaworzno
Elektryk do okablowywania szaf sterowniczych
Rübsam Fachkräfte GmbH & Co.KG
- Niemcy
Pracownik produkcji
Randstad Polska Sp. z o.o.
- Częstochowa
Merchandiser - wykładanie towaru KAUFLAND WĄGROWIEC
Golden Serwis Sp. z o. o.
- 28-28 zł brutto / h
- Wągrowiec
Prace magazynowe
Randstad Polska Sp. z o.o.
- Tychy
Pracodawca może także zdecydować się na zatrudnienie Ukraińców w Polsce na podstawie oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy lub zezwolenia na pracę. Ponadto obywatele Ukrainy mają prawo do prowadzenia działalności gospodarczej na terenie Polski.
Jakie dokumenty są potrzebne do zatrudnienia uchodźców z Ukrainy?
Specustawa znacząco upraszcza przepisy zatrudniania pracowników ze Wschodu, ograniczając ilość koniecznych do spełnienia formalności do minimum. Dotychczas Ukraińcy mogli pracować w Polsce w oparciu o oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi. Gdy pracodawca złożył stosowne oświadczenie do powiatowego urzędu pracy, po 7 dniach otrzymywał decyzję w sprawie – po dokonaniu wpisu oświadczenia do ewidencji, Ukrainiec mógł rozpocząć pracę.
Aktualnie obywatele Ukrainy mogą podjąć pracę bez konieczności składania wniosków. Jak zostało wspomniane, obecnie firma zatrudniająca Ukraińca musi złożyć powiadomienie o powierzeniu wykonywania pracy w terminie 14 dni od jej rozpoczęcia.
W powiadomieniu o powierzeniu pracy obywatelowi Ukrainy powinny zostać zawarte następujące informacje:
- dane dotyczące podmiotu, który powierza pracę – imię, nazwisko, adres, numer telefonu, NIP, REGON (lub PESEL w przypadku osoby fizycznej), symbol PKD oraz opis wykonywanej działalności związanej z pracą;
- dane osobowe obywatela Ukrainy – imię, nazwisko, data urodzenia, płeć, obywatelstwo, rodzaj, numer i serię dokumentu podróży – lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość i kraj wydania, PESEL (jeżeli został wydany), rodzaj umowy oraz rodzaj i miejsce wykonywanej pracy.
Natomiast jeśli Ukrainiec chce założyć i prowadzić działalność gospodarczą w Polsce, może to zrobić na takich zasadach, jakie obowiązują obywateli Rzeczypospolitej Polskiej. Jedynym warunkiem, który musi w takiej sytuacji spełnić, jest posiadanie numeru PESEL.
Jakie są obowiązki pracodawcy przy zatrudnianiu uchodźców z Ukrainy?
Pracodawcę, który chce zatrudnić uchodźcę z Ukrainy, dotyczą wszystkie związane z tym obowiązki, czyli:
- wynagrodzenie dla cudzoziemca nie może być niższe niż płaca minimalna lub minimalna stawka godzinowa (3010 zł brutto przy pracy na etacie lub 19,70 zł brutto w przypadku stawki godzinowej),
- przy zatrudnianiu Ukraińca należy z nim zawrzeć umowę pisemną, uwzględniającą wszelkie warunki zawarte w oświadczeniu,
- przed podpisaniem umowy, obywatelowi Ukrainy należy przedstawić umowę przetłumaczoną na język, który jest dla niego zrozumiały,
- cudzoziemiec musi zostać zgłoszony do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego w ciągu 7 dni od dnia rozpoczęcia pracy.
Jakie są konsekwencje nielegalnego zatrudniania uchodźców z Ukrainy?
Jeśli mimo uproszczonej procedury administracyjnej, podmiot zdecyduje się na nielegalne zatrudnianie Ukraińców, musi liczyć się z określonymi sankcjami. Jedną z nich jest grzywna, której maksymalna wysokość wynosi obecnie 30 000 zł, natomiast minimalna – 1000 zł. W przypadku nienależytego dopełnienia formalności lub niedotrzymania obowiązujących terminów pracodawca musi liczyć się z karą w wysokości od 100 do 5000 zł.
W związku ze zwiększonym napływem obywateli Ukrainy do Polski po 24 lutego 2022 roku, uchwalona została specustawa, która zarówno ułatwia legalizację ich pobytu w naszym kraju, jak i umożliwia podjęcie pracy bez konieczności posiadania zezwolenia. Pracodawcy, którzy zatrudniają cudzoziemców nielegalnie, muszą liczyć się z konsekwencjami przede wszystkim w postaci wysokich grzywien.
- Specustawa umożliwia legalne zatrudnienie obywateli Ukrainy przybyłych do Polski po 24 lutego 2022 roku bez konieczności posiadania zezwolenia oraz prawa do prowadzenia działalności gospodarczej.
- Zatrudnienie Ukraińca możliwe jest na podstawie oświadczenia o powierzeniu pracy lub zezwolenia na pracę, a pracodawca powinien zgłosić to faktycznie w ciągu 14 dni od rozpoczęcia pracy.
- Pracodawca ma obowiązek zawarcia umowy pisemnej z Ukraińcem, zapłacenia co najmniej minimalnej krajowej stawki i zgłoszenia pracownika do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych w ciągu 7 dni.
- Przyznanie obywatelom Ukrainy prawa do legalnego pobytu i pracy w Polsce miało na celu ułatwienie sytuacji uchodźców związanych z konfliktem zbrojnym na terytorium Ukrainy.
