Spis treści
Z artykułu dowiesz się:
- kim w świetle ustawy jest osoba bezrobotna,
- na jakich zasadach przyznawany jest zasiłek dla bezrobotnych,
- czy uzyskanie przychodu pozbawia statusu bezrobotnego,
- czy można sprzedać nieruchomość, będąc na bezrobociu,
- czy bezrobotni muszą rozliczać PIT?
Czytaj także: Kiedy masz prawo do zasiłku dla bezrobotnych?
Kim jest osoba bezrobotna w świetle ustawy?
Definicja osoby bezrobotnej i jej status zostały dokładnie uregulowane przez ustawodawcę. Szczegółowy określa Ustawa z dnia 14 grudnia 2004 roku o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu. W jej świetle osobą bezrobotną jest ten, kto nie posiada zatrudnienia, to znaczy, że nie wykonuje pracy na podstawie stosunku pracy, stosunku służbowego oraz umowy o pracę nakładczą. W kolejnych punktach czytamy, że bezrobotny nie wykonuje innej pracy zarobkowej tzn. nie wykonuje pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia, umowy o dzieło albo w okresie członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub spółdzielni kółek rolniczych (usług rolniczych). Z drugiej strony, osoba bezrobotna musi:
- być gotowa do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy,
- być gotowa do podjęcia zatrudniania w połowie wymiaru czasu pracy - dotyczy to osób niepełnosprawnych.
Zasiłek dla bezrobotnych
Osoby, którym nadany zostanie status bezrobotnych, mogą starać się o zasiłek. Jest on przyznawany na ustawowych zasadach, zatem prawo konkretnie określa, w jakich przypadkach będzie on należny. Bezrobotni mogą starać się o zasiłek, jeśli:
- w danej chwili nie mogą uzyskać zatrudnienia czy wziąć udziału w szkoleniach zawodowych,
- przez ostatnie 18 miesięcy wykonywali pracę zawodową (przez okres co najmniej 365 dni) i osiągali minimalne wynagrodzenie, od którego były odprowadzane składki na Fundusz Pracy.
Zasiłek dla bezrobotnych wynosi obecnie 1240,80 zł w okresie pierwszych 90 dni i 974,40 zł w następnym okresie. Pieniądze można otrzymywać przez 180 lub 365 dni, w zależności od stopy bezrobocia, jaka panuje w powiecie zamieszkiwanym przez bezrobotnego. Zasiłek nie zawsze będzie wynosił 100% podstawy - jeśli bezrobotny pracował krócej, niż 5 lat, ulegnie on obniżeniu do 50%. Tymczasem w przypadku, gdy uprawniony do zasiłku przepracował co najmniej 20 lat, otrzyma 120% podstawy.
Mechanik Utrzymania Ruchu
Extral Sp. z o.o.
- Rybnik
Doradca Klienta w Dziale IT
PeoplePro
- Szczecin
Doradca Klienta w Dziale IT
PeoplePro
- Toruń
Doradca Klienta w Dziale IT
PeoplePro
- Nowy Sącz
Mechanik Utrzymania Ruchu
Extral Sp. z o.o.
- Żory
Przychód a status osoby bezrobotnej
Bezrobocie a zarobki - jest to temat, który budzi wiele kontrowersji zarówno w kwestii samego posiadania statusu osoby bezrobotnej, jak i uprawnienia do pobierania zasiłku. Czy można zarabiać na bezrobociu? Otóż zgodnie z ustawą, bezrobotny może osiągnąć przychód nie wyższy, niż połowa minimalnego wynagrodzenia. Mowa tutaj o przychodach w skali miesiąca. W praktyce oznacza to, że bezrobotny może podjąć pracę zarobkową, nie tracąc jednocześnie prawa do zasiłku. Należy jednak pamiętać, że przekroczenie połowy minimalnego wynagrodzenia spowoduje zawieszenie zasiłku na bezrobociu i utratę statusu osoby bezrobotnej. W praktyce oznacza to utratę możliwości korzystania z bezpłatnej opieki zdrowotnej, jaka przyznawana jest osobom bezrobotnym, aktywnie poszukującym zatrudnienia. Co istotne, bezrobotny może otrzymywać różnego typu świadczenia socjalne, które w świetle prawa nie stanowią przychodu opodatkowanego. Co natomiast w sytuacji, gdy chcemy zachować status bezrobotnego, a jednocześnie w danym okresie minimalnie przekroczymy próg połowy najniższej krajowej? Otóż orzecznictwo sądowe mówi, że należy przede wszystkim rozpoznać celowość dalszego przyznawania zasiłku dla bezrobotnych. W tym kontekście ważne jest przede wszystkim źródło przychodu.
Sprzedaż ruchomości lub nieruchomości przez osobę bezrobotną
Osoby bezrobotne często zastanawiają się, jak sprzedaż ruchomości bądź nieruchomości wpłynie na ich status i prawo do zasiłku? Ostatecznie ze sprzedaży rzeczy czy mieszkania można uzyskać pokaźny przychód, zatem pojawia się pytanie, czy przyznawanie zasiłku i dalsze poszukiwanie pracy są celowe? Prawo w tym kontekście nie pozostawia wątpliwości - jeśli bezrobotny uzyska ze sprzedaży ruchomości bądź nieruchomości przychód nieopodatkowany, może zachować swój status i prawo do zasiłku. Sprzedaż mieszkania nie jest opodatkowana w momencie, gdy od jego nabycia, do czasu przeprowadzenia transakcji, minęło co najmniej 5 lat. Nawet, jeśli bezrobotny uzyska wysoki przychód, to w dalszym ciągu może on zachować swój status. Nieco inaczej jest w przypadku, gdy przychód ze sprzedaży nieruchomości trzeba obowiązkowo opodatkować - wtedy też bezrobotny straci zarówno status, jak i prawo do zasiłku. Warto wziąć pod uwagę, że przy sprzedaży ruchomości panuje dokładnie taka sama zasada - w pierwszej kolejności należy ustalić, czy przychód podlega opodatkowaniu. Jeśli tak, to czy nie przekracza on połowy najniższego wynagrodzenia krajowego.
Czy bezrobotni muszą rozliczać PIT?
PIT, co do zasady, rozliczają wyłącznie osoby, które w danym roku podatkowym uzyskały dochody, podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Nie ma tutaj znaczenia, czy prowadzą one firmę, pracują na etacie czy uzyskują dochody w ramach umowy zlecenia. Ważny jest sam fakt zarobkowania i opodatkowania zarobionych pieniędzy. Bezrobotni, którzy uzyskują zasiłek, muszą obowiązkowo rozliczać PIT, bowiem podlega on opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Ponadto, bezrobotny bez prawa do zasiłku także będzie musiał złożyć deklarację, jeśli okaże się, że w ciągu roku uzyskał opodatkowane przychody. Bez względu na to, czy ich wartość przekroczyła połowę minimalnego wynagrodzenia w skali miesiąca, czy też nie, należy rozliczyć PIT i zapłacić podatek dochodowy. Warto mieć na uwadze, przy pracy na czarno na bezrobociu nie składa się rocznej deklaracji PIT, gdyż z założenia ma ona na celu ukrycie przed skarbówką dochodów i nieopodatkowywanie ich. Pamiętajmy jednak, że praca na czarno naraża nas na przykre konsekwencje, także te natury finansowej. Zawsze należy więc podpisać umowę z pracodawcą - jeśli nie umowę o pracę, to przynajmniej cywilnoprawną.
- Ustawa z dnia 14 grudnia 2004 reguluje dokładnie definicję osoby bezrobotnej i nadawanie jej statusu.
- Osoby bezrobotne mogą starać się o zasiłek, jeśli spełnią określone prawem warunki dotyczące braku pracy i minimalnego okresu wykonywanej pracy. Zasiłek wynosi obecnie od 974,40 zł do 1240,80 zł i może być przyznawany na okres od 180 do 365 dni.
- Bezrobotny może osiągnąć przychód nie wyższy niż połowa minimalnego wynagrodzenia, co w praktyce oznacza możliwość podjęcia pracy zarobkowej bez utraty prawa do zasiłku.
- Jeśli bezrobotny uzyska ze sprzedaży ruchomości bądź nieruchomości przychód nieopodatkowany, może zachować swój status i prawo do zasiłku, jednakże przychód, który podlega opodatkowaniu powoduje utratę statusu i prawa do zasiłku.
