Spis treści
Istnieją różne formy wypowiedzenia umowy o pracę. W zależności, która ze stron je wysuwa oraz jakie temu towarzyszą okoliczności, może to być wypowiedzenie umowy o pracę przez pracownika w trybie natychmiastowym, wypowiedzenie umowy za porozumieniem stron bez okresu wypowiedzenia lub z zachowaniem okresu wypowiedzenia, wypowiedzenie umowy o pracę przez pracodawcę z okresem wypowiedzenia lub bez, itd. Każda z tych form, aby mogła być skuteczna, musi spełniać określone warunki. Sprawdź, jak, kiedy i kto może złożyć rezygnację z umowy, czy wypowiedzenie umowy o pracę trzeba dostarczyć osobiście, jakie są okresy wypowiedzenia oraz czy przy umowie o pracę na okres próbny możliwe jest rozwiązanie umowy o pracę.
Czym jest wypowiedzenie umowy o pracę?
Wypowiedzenie umowy o pracę jest jednostronną czynnością prawną z woli jednej ze stron, która skutkuje rozwiązaniem stosunku pracy, po upływie okresu wypowiedzenia. Nie wymaga zgody obu stron, więc może być złożone przez pracodawcę lub pracownika. Musi być wyrażone w formie pisemnej. Każda umowa – na czas próbny, określony i nieokreślony – może zostać rozwiązana za wypowiedzeniem.
Trzeba jednak pamiętać, że nie każde zakończenie stosunku pracy musi kończyć się wypowiedzeniem umowy. Istnieje bowiem możliwość rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron. To korzystny i szybki sposób rozwiązania umowy o pracę. Porozumienie stron daje bowiem szansę na zakończenie współpracy w niemal każdym terminie, nawet ze skutkiem natychmiastowym. Nie trzeba wówczas czekać na upływ ustawowego okresu wypowiedzenia umowy.
Wypowiedzenie umowy o pracę przez pracodawcę
Jeśli umowę rozwiązuje pracodawca, to w wypowiedzeniu musi być zawarte pouczenie o przysługującym prawie do odwołania się do sądu pracy. Dodatkowo w przypadku wypowiedzenia umowy przez pracodawcę na czas nieokreślony, musi zostać opisana przyczyna zwolnienia z pracy. Co więcej, pracodawcy mają obowiązek poinformowania reprezentującej pracownika zakładowej organizacji związkowej o zaistniałej sytuacji, a muszą upewnić się, że dana osoba nie jest objęta szczególną ochroną przed wypowiedzeniem. W przypadkach, gdy rozwiązanie umowy o pracę nastąpiło z naruszeniem jakichkolwiek przepisów, pracownikowi przysługuje roszczenie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach lub też o należne odszkodowanie i zadośćuczynienie. Więcej o wypowiadaniu i zmianie warunków umowy również z punktu widzenia pracodawcy w poniższym materiale wideo:
Wypowiedzenie umowy o pracę przez pracownika
Pracownik może z własnej woli złożyć wypowiedzenie umowy. Skutkuje to zakończeniem współpracy. Ewentualny zasiłek dla bezrobotnych przysługuje mu wówczas dopiero po 90 dniach od zarejestrowania się w Urzędzie Pracy, z wyjątkiem osób, które złożyły wypowiedzenie w związku ze zmianą miejsca zamieszkania. Komu należy złożyć takie wypowiedzenie? Wiele zależy od struktur firmy, choć sam dokument powinien być adresowany do pracodawcy, nie zawsze stosownie jest składać go do rąk własnych. Jeśli masz w pracy bezpośredni kontakt z prezesem/dyrektorem, najlepiej przedłożyć pismo właśnie jemu. Gdy natomiast hierarchia jest bardziej złożona, złóż dokument do działu kadr i płac lub do przełożonego Twojego zespołu.
Podczas składania dokumentu trzeba pamiętać o okresie wypowiedzenia umowy – najlepiej złożyć je pod koniec miesiąca, aby okres naliczał się już od nowego. Wypowiedzenie umowy o pracę przez pracownika powinno zostać złożone w taki sposób, jaki wymaga tego umowa oraz regulacje prawne. Niemniej, każdorazowo powinno mieć to miejsce poprzez pisemne złożenie oświadczenia, a następnie dochowanie terminu wypowiedzenia. Ponadto pracownik powinien wybrać należny mu urlop, a przed zakończeniem pracy rozliczyć się z zatrudniającym, na przykład zdając narzędzia, laptopa czy służbowy samochód.
Elektromechanik
Wörwag Pharma Operations Sp. z o.o.
- Konstantynów Łódzki
Kontroler Wynagrodzeń/Specjalista ds. płac
Befame sp. z o.o.
- Bielsko-Biała
Pracownik produkcji / Kluczbork / bez doświadczenia
Randstad Polska Sp. z o.o.
- Olesno
Możliwe jest też wypowiedzenie umowy o pracę przez pracownika w trybie natychmiastowym. Jest to inaczej rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia. Ma ono zasadność w dwóch sytuacjach. Po pierwsze, kiedy pracownik otrzyma orzeczenie lekarskie stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na jego stan zdrowia, a pracodawca nie przeniesie go w terminie określonym w orzeczeniu lekarskim na inne stanowisko, odpowiednie ze względu na stan jego zdrowia i kwalifikacje zawodowe albo, kiedy pracodawca dopuści się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec zatrudnionego. Rozwiązanie umowy o pracę przez pracownika w trybie natychmiastowym musi nastąpić nie później jak przed upływem 1 miesiąca od dnia uzyskania przez niego informacji o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy.
Wypowiedzenie umowy o pracę za porozumieniem stron
Decyzja o rozwiązaniu umowy może zostać podjęta także wspólnie przez pracownika i pracodawcę. Każda ze stron ma prawo zaproponować warunki rozwiązania umowy o pracę, ale nie oznacza to, że muszą zostać one przyjęte. Rozwiązanie umowy za porozumieniem stron może odbyć się na kilka sposobów:
- strony podpisują wspólny dokument, czyli porozumienie o rozwiązaniu umowy o pracę;
- pracownik składa propozycję rozwiązania umowy o pracę, a pracodawca ją przyjmuje;
- pracodawca składa ofertę rozwiązania umowy o pracę, a pracownik ją przyjmuje.
W przypadku rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron nie obowiązuje okres wypowiedzenia. Umowa może zostać rozwiązana w dowolnym terminie, zaproponowanym przez jedną ze stron, w tym nawet ze skutkiem natychmiastowym.
Rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia
Jednym ze sposobów na zakończenie współpracy jest rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia, czyli oświadczenie złożone przez jedną ze stron, powodujące natychmiastowe ustanie stosunku pracy. To jednak dosyć drastyczny sposób, więc jest możliwy tylko w wyjątkowych okolicznościach.
Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy pracodawca może posunąć się do takiego rozwiązania, jeśli pracownik poważnie naruszył podstawowe obowiązki pracownicze, popełnił przestępstwo w czasie trwania umowy o pracę lub utracił uprawnienia konieczne do wykonywania obejmowanego stanowiska. Pracownik zaś może rozwiązać umowę bez wypowiedzenia, jeżeli to pracodawca złamie podstawowe przepisy, np. zapewnienia bezpieczeństwa w miejscu pracy. Jest to możliwe także w sytuacjach, gdy zajmowane stanowisko ma szkodliwy wpływ na zdrowie pracownika.
Okres wypowiedzenia umowy o pracę
Okres wypowiedzenia umowy jest zależny od wielu czynników. Różni się w zależności od rodzaju umowy, która zostaje rozwiązana, czasu, na który była zawarta i okresu zatrudnienia w danym miejscu pracy. Skąd więc wiedzieć, ile dni nam przysługuje na wypowiedzenie? Na szczęście odpowiednie przedziały czasowe są konkretnie ustalone dla poszczególnych rodzajów umów.
Umowa na czas nieokreślony albo określony:
- 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy
- 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy
- 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata
Umowa na okres próbny:
- 3 dni robocze, jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni
- 1 tydzień, jeżeli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie
- 2 tygodnie, jeżeli okres próbny wynosi 3 miesiące.
Obliczając czas, w którym obowiązuje nas jeszcze wykonywanie zadań stosunku pracy, warto pamiętać także o tym, że okres wypowiedzenia opisany w tygodniach kończy się w sobotę, a w miesiącach – ostatniego dnia miesiąca.
Jak napisać wypowiedzenie umowy o pracę?
Dokument wypowiedzenia musi składać się z określonych elementów i zawierać podstawowe informacje. Jak już wiadomo, rozwiązanie umowy może nastąpić na trzy sposoby: z zachowaniem okresu wypowiedzenia, bez wypowiedzenia i za porozumieniem stron.
Co więc powinno zawierać się w dokumencie? W prawym górnym rogu należy wpisać miejscowość i datę. Niżej, po skrajnej lewej stronie należy podać swoje podstawowe dane – imię, nazwisko i adres zamieszkania. Odpowiednio po prawej wpisuje się dane pracodawcy. Dobrze widziane jest zamieszczenie nagłówka: „Wypowiedzenie umowy o pracę”, „Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem” itp. W treści oświadczenia powinna znajdować się informacja o woli rozwiązania umowy. Konieczne jest podanie daty jej zawarcia, jej numeru, danych stron, pomiędzy którymi została zawarta, a także okresu wypowiedzenia. Ostatnimi obowiązkowymi elementami są data i podpisy: pracownika (po prawej) i osoby, która otrzymała dokument (po lewej). Pracownik nie musi podawać przyczyny wypowiedzenia, ale jeśli ma taką potrzebę, może zawrzeć uzasadnienie.
Wzór wypowiedzenia umowy o pracę
Jeżli nie mamy pewności co do sporządzania dokumentów, warto skorzystać z dostępnych w sieci wzorów wypowiedzenia umowy. Pamiętajmy, że takie pismo nie wymaga akceptacji drugiej strony, ale lepiej jest upewnić się, że druga strona na pewno je otrzymała, zwłaszcza, gdy nie dostarczamy go osobiście. Najważniejsze, by miało ono formę pisemną. Dokument będzie się oczywiście nieco różnił w przypadku rozwiązania umowy bez wypowiedzenia. Pracownik może w taki sposób rozwiązać umowę, jeśli otrzyma od lekarza oświadczenie potwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej przez niego pracy na jego zdrowie, a pracodawca nie zaproponuje mu przeniesienia na inne stanowisko, albo jeśli pracodawca poważnie naruszy podstawowe obowiązki wobec pracownika.
Wszystkie wytyczne są identyczne jak w poprzednim przypadku z drobnymi wyjątkami. Różnić się oczywiście będzie nagłówek, odpowiednio: „Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia”, „Rozwiązanie umowy o pracę w trybie natychmiastowym” itp. W tym przypadku konieczne będzie podanie przyczyny wypowiedzenia, poparte odniesieniem do konkretnego artykułu w Kodeksie pracy.
Rozwiązanie umowy za porozumieniem stron również niewiele różni się od podstawowego arkusza. Oprócz innego nagłówka („Rozwiązanie umowy na mocy porozumienia stron” itp.), jedynie zapis o rozwiązaniu umowy powinien zawierać informację o zawartym porozumieniu. Reszta elementów pozostaje bez zmian.
Jak widać, nie jest to skomplikowany dokument, wymagający zaawansowanej wiedzy z zakresu prawa. Stworzenie wypowiedzenia nie powinno sprawiać większych problemów, ale warto pamiętać o podstawowych elementach i wytycznych. Należy dopilnować, by dokument trafił do pracodawcy. Najlepiej przygotować go zawsze w dwóch kopiach.
Jak napisać wypowiedzenie umowy o pracę?
Kiedy chcesz zrezygnować z pracy lub jesteś pracodawcą, który chce wypowiedzieć umowę pracownikowi, z pewnością zastanawiasz się, jak napisać wypowiedzenie umowy o pracę, aby miało odpowiednią formę i było skuteczne. Sprawdź zatem, jakie elementy powinno zawierać takie pismo. W dokumencie należy zawrzeć następujące dane:
- miejscowość i data – w prawym górnym rogu;
- dane pracownika – po lewej stronie imię, nazwisko, adres;
- dane pracodawcy – po prawej stronie nazwa oraz adres siedziby firmy;
- nagłówek, np. „wypowiedzenie umowy o pracę”;
- dane odnośnie rozwiązania umowy z określeniem daty zawarcia umowy, numeru umowy, strony między którymi została zawarta oraz czasu wypowiedzenia;
- po prawej stronie czytelny podpis pracownika;
- po lewej stronie miejsce na datę oraz podpis odbiorcy wypowiedzenia.
Należy pamiętać, że pracownik nie musi, ale może zawrzeć przyczynę złożenia wypowiedzenia. W przypadku pracodawcy – informacja o przyczynie wypowiedzenia jest koniecznością.
Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem
Jednym z kodeksowym sposobów wypowiedzenia umowy jest rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem. Wypowiedzenie to narzędzie, przewidzane przez prawo, służące do rozwiązania stosunku pracy między pracodawcą a pracownikiem. Warto pamiętać, że można je zastosować wyłącznie spełniając wszystkie warunki omówione w Kodeksie pracy, szczególnie te dotyczące czasu trwania umowy.
Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem można użyć w przypadku umowy na:
- czas określony;
- bezterminowej;
- okres próbny.
W tego rodzaju umowach pracodawca musi podać powód wypowiedzenia umowy pracownikowi, np. nieprzestrzeganie swoich obowiązków, konfliktowość czy nieuzasadnione nieobecności. Pracownik wypowiadający umowę nie musi podawać przyczyny. Zgodnie z Kodeksem pracy, pracodawca może zwolnić pracownika ze świadczenia pracy na jego rzecz, aż do upływu ustalonego wcześniej okresu wypowiedzenia. Niemniej, w czasie tego okresu pracownikowi przysługuje wynagrodzenie – chyba, że strony postanowią inaczej. Czasem zdarza się, że pracownik zwraca się z prośbą o skrócenie okresu wypowiedzenia, aby móc szybciej podjąć pracę u innego pracodawcy – wówczas niezbędne jest sporządzenie odpowiedniego aneksu do umowy.
Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia
Kolejnym sposobem zakończenia stosunku pracy jest rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia. Do tego rodzaju rozwiązania może dojść w sytuacji, kiedy pracownik posiada orzeczenie lekarskie, udowadniające szkodliwy wpływ pracy na stan zdrowia zatrudnionego lub gdy pracodawca dopuszcza się naruszenia najważniejszych i podstawowych obowiązków oraz praw pracownika. Pracownik ma możliwość rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia wyłącznie w formie pisemnej i musi złożyć je w terminie miesiąca od czasu uzyskania informacji o okolicznościach uzasadniających rozwiązanie umowy w ten sposób.
Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia może zastosować także pracodawca, w przypadku, gdy pracownik znacząco narusza powierzone mu obowiązki. Rezultatem rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia jest natychmiastowe zakończenie stosunku pracy. Pracownik może jednak odwołać się od decyzji pracodawcy do sądu pracy, a jeżeli sąd zgodzi się z jego odwołaniem, przywróci pracownika na stracone stanowisko pracy, a za czas bez pracy przysługuje mu należne wynagrodzenie, które winien będzie uiścić pracodawca w określonym terminie.
Wypowiedzenie umowy o pracę za porozumieniem stron
Rozwiązanie umowy o pracę może nastąpić także z inicjatywy obydwu stron. Jeżeli zarówno pracownik, jak i pracodawca wyrażają zgodę na rozwiązanie stosunku pracy, mogą zakończyć go poprzez wypowiedzenie umowy o pracę za porozumieniem stron. W tej sytuacji podczas rozwiązania umowy nie trzeba podawać przyczyny zakończenia współpracy. W przypadku tej metody, wypowiedzenie może nastąpić w kilku formach:
- pracownik i pracodawca składają podpisy pod wspólnym dokumentem, który zawiera porozumienie o rozwiązaniu umowy;
- pracownik przedstawia propozycję zakończenia umowy, a pracodawca się na nią zgadza;
- pracodawca przedstawia ofertę wypowiedzenia umowy, a pracownik ją przyjmuje.
Wypowiedzenie umowy o pracę za porozumieniem stron można uzgodnić i zastosować ustnie lub potwierdzić poprzez dokument pisemny. Zalecana jest druga forma, która stanowi potwierdzenie dla obu stron. Należy pamiętać, że w przypadku wypowiedzenia umowy o pracę za porozumieniem stron nie trzeba przedstawiać obowiązującego okresu wypowiedzenia, ponieważ nie jest on w tej sytuacji istotny. Dwie strony mogą uzgodnić dowolny termin, który im odpowiada. Umowę można także zakończyć w terminie natychmiastowym.
Wypowiedzenie umowy za porozumieniem stron możliwe jest tylko, jeżeli zarówno pracownik, jak i pracodawca wyrażą zgodę na takie rozwiązanie. Jeśli jedna ze stron nie wyrazi zgody, wówczas tego rodzaju porozumienie uznaje się za nieważne. Należy również pamiętać, że milczenie i brak jakiejkolwiek odpowiedzi, oznacza brak zgody na porozumienie.
Wypowiedzenie umowy o pracę przez pracownika w trybie natychmiastowym
Rozwiązanie umowy bez żadnego okresu wypowiedzenia może także skutkować wypowiedzeniem umowy o pracę przez pracownika w trybie natychmiastowym. Jest to forma zakończenia stosunku pracy, którą może zastosować zarówno pracodawca, jak i pracownik.
Zgodnie z aktualnymi przepisami, każdy pracownik ma możliwość wypowiedzenia umowy o pracę w trybie natychmiastowym, jeśli dostanie orzeczenie lekarskie, stwierdzające, że obecne stanowisko pracy ma negatywny wpływ na jego zdrowie. Po otrzymaniu takiego oświadczenia, pracodawca może skierować pracownika na inne stanowisko (pozbawione szkodliwych czynników). Jeśli tego nie uczyni, pracownik może odejść w trybie natychmiastowym. Drugą możliwością jest naruszenie przez pracodawcę podstawowych praw pracownika oraz nieprzestrzeganie swoich obowiązków wobec niego.
Należy jednak pamiętać, że wypowiedzenie umowy o pracę przez pracownika w trybie natychmiastowym, musi być udokumentowane pisemnie oraz odpowiednio uargumentowane. Nie można złożyć takiego oświadczenia bez podania przyczyny.
W przypadku, kiedy przyczyną rozwiązania umowy przez pracownika było ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków przez pracodawcę, pracownik może się ubiegać o odszkodowanie. Ma ono charakter ryczałtowy i nie jest wymierne do rzeczywistej szkody, której doświadczył pracownik. Wysokość odszkodowania odpowiada zazwyczaj kwocie wynagrodzenia pracownika za czas wypowiedzenia lub na okres 2 tygodni (jeśli umowa jest na czas określony).
Wypowiedzenie umowy o pracę przez pracodawcę
Do wypowiedzenia umowy o pracę ma prawo także pracodawca. W tym celu powinien przedstawić pracownikowi wypowiedzenie, które zawiera określoną długość okresu wypowiedzenia oraz datę rozwiązania umowy o pracę. Jeżeli umowa ta była uzgodniona na czas nieokreślony, wówczas pracodawca musi także przedstawić prawdziwą, uzasadnioną oraz konkretną przyczynę wypowiedzenia.
Zgodnie z przepisami wypowiedzenie przez pracodawcę powinno być dostarczone listownie lub osobiście w formie pisemnej. Dopuszczalna jest także forma cyfrowa, ale musi zawierać potwierdzony urzędowo podpis elektroniczny. Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w formie ustnej, ponieważ jest to niezgodne z przepisami i może nieść ze sobą konsekwencje finansowe i prawne. W takiej sytuacji pracownik może na drodze sądowej wyegzekwować odszkodowanie materialne lub nawet przywrócenie na utracone stanowisko.
Jeżeli wypowiedzenie umowy o pracę przez pracodawcę nie będzie zawierało stwierdzenia winy pracownika, wówczas zwolniony może liczyć na różne możliwości zabezpieczenia finansowego. Jego rodzaj oraz kwota zależy od formy umowy oraz okresu wypowiedzeniowego. Wszelkie podstawy prawne, do których powinien w tym przypadku zastosować się pracodawca, znajdują się w Kodeksie pracy w artykułach od 30 do 36 z dnia 26 czerwca 1974 roku.
Podsumowując, warto pamiętać, że rozwiązanie umowy o pracę może nastąpić zarówno z wypowiedzeniem, jak i bez wypowiedzenia. Niezależnie od rodzaju wypowiedzenia umowy o pracę, warto skrupulatnie przestrzegać zasad Kodeksu pracy. W innym przypadku może to grozić poważnymi konsekwencjami finansowymi lub prawnymi, zarówno dla pracodawcy, jak i pracownika.
