Spis treści
Czego dowiesz się z poniższego artykułu?
- Czym jest danina solidarnościowa 2022?
- Ile wynosi podatek solidarnościowy i od jakich dochodów się go odprowadza?
- Jakie dochody nie są uwzględnianie w obliczeniu daniny solidarnościowej?
- Jak i w jakim terminie należy rozliczyć daninę solidarnościową?
- Jak uniknąć daniny solidarnościowej?
Zobacz także artykuł: Podatek od wzbogacenia - czym jest, kiedy go opłacić oraz ile wynosi?
Czym jest danina solidarnościowa i od kiedy obowiązuje?
Danina solidarnościowa jest opłatą uiszczaną przez najlepiej zarabiające osoby fizyczne w kraju, których suma dochodów przekracza 1 000 000 zł rocznie. Powszechnie opłata solidarnościowa jest znana również jako: „janosikowe”, „podatek powyżej miliona”, „podatek dla najbogatszych” czy „trzeci próg podatkowy”. Jest to kolejne zobowiązanie, obok podatków, które muszą rozliczać osoby fizyczne w Polsce.
Jeżeli małżonkowie pozostają ze sobą we wspólności majątkowej i rozliczają się razem, oboje są zobowiązani do zapłacenia daniny solidarnościowej, jeśli ich wspólne dochody przekraczają 1 000 000 zł, nawet jeśli tylko jeden współmałżonek przekroczył swoimi dochodami tę kwotę.
Podatek solidarnościowy obowiązuje od początku 2019 roku. Podstawą do wejścia w życie daniny solidarnościowej jest ustawa z dnia 23 października 2018 r. o Funduszu Solidarnościowym. Zgodnie z tą ustawą państwowy Fundusz Solidarnościowy ma na celu wsparcie osób niepełnosprawnych, emerytów i rencistów, a jego częścią jest danina solidarnościowa, którą z kolei reguluje ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawa o PIT). Po tym, jak osoba fizyczna wpłaci daninę solidarnościową na rachunek odpowiedniego urzędu skarbowego, naczelnik urzędu przekazuje jej kwotę na rachunek bankowy Funduszu Solidarnościowego. Ze środków Funduszu Solidarnościowego są finansowane liczne programy dotyczące między innymi opieki wytchnieniowej, usług asystenckich, świadczeń medycznych i innych form pomocy osobom niepełnosprawnym, emerytom i rencistom.
Zgodnie z prawem, danina solidarnościowa wynosi 4% podstawy jej obliczenia.
Od jakich dochodów odprowadza się daninę solidarnościową?
Podstawą obliczenia daniny solidarnościowej jest nadwyżka ponad 1 000 000 zł sumy dochodów podlegających opodatkowaniu. Są to:
- wszystkie dochody objęte skalą podatkową – na przykład wynagrodzenia z tytułu pracy, najmu, dzierżawy, dochody z działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej, emerytura, umowy zlecenie, umowy o dzieło, prywatnej sprzedaży rzeczy ruchomych, świadczeń chorobowych, itp.
- dochody z kapitałów pieniężnych – m.in. zbycie papierów wartościowych i innych instrumentów finansowych
- dochody z zagranicznych spółek kontrolowanych, dla których zastosowanie ma stawka PIT 19%
- dochody z zagranicy, dla których stosowana jest metoda proporcjonalnego odliczenia (np. Austria, Stany Zjednoczone, Wielka Brytania).
Co istotne, sumowane są dochody, a więc przychody pomniejszone przez poniesione koszty.
Dodatkowo od uzyskanej sumy dochodów należy odliczyć składki na ubezpieczenia społeczne (krajowe i zagraniczne). Odliczeniu nie ulegają m.in. darowizny, ulgi rehabilitacyjne, wpłaty na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego (IKZE).
Do zapłacenia daniny solidarnościowej są wszystkie osoby fizyczne, których suma dochodów przekracza 1 000 000 po pomniejszeniu jej o wskazane odliczenia.
Które dochody są zwolnione z daniny solidarnościowej?
Niektóre źródła dochodu nie są w ogóle uwzględnianie przy obliczaniu daniny solidarnościowej. Są to:
- przychody wynikające ze zbycia nieruchomości, jeśli sprzedaż została dokonana poza działalnością gospodarczą.
- dochody rozliczane na zasadach ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.
- nieujawnione źródła przychodów.
- dochody uzyskiwane z tytułu dywidend z podziału zysku.
- dywidendy ze spółek zagranicznych i dochody wynikające z odpłatnego zbycia udziałów w spółce zagranicznej.
- dochody z kwalifikowanych praw własności intelektualnej (między innymi: patent, prawo z rejestracji wzoru przemysłowego, prawo z rejestracji dopuszczonych do obrotu produktów leczniczych i produktów leczniczych weterynaryjnych, prawa autorskie do programu komputerowego).
Czy daniny solidarnościowej da się uniknąć?
Jak uniknąć daniny solidarnościowej? Jeśli danina solidarnościowa nie zostanie zapłacona do 30 kwietnia roku kalendarzowego wcale, lub zostanie opłacona w niepełnej wysokości, zgodnie z przepisany ordynacji podatkowej naliczane są odsetki za zwłokę.
Niepłacenie i próby ominięcia daniny solidarnościowej są niezgodne z prawem, a ponadto nie jest to łatwe do zrealizowania z uwagi na istniejące w Polsce rozwiązania prawne przeciwdziałające omijaniu podatków i innych opłat cywilnoprawnych. Jedną z form uniknięcia daniny solidarnościowej mogłaby być zmiana rezydencji podatkowej osoby fizycznej, co na ogół oznacza przeprowadzkę do innego państwa. Byłoby to daleko idące i kosztowne działanie, aby uniknąć daniny solidarnościowej, która wynosi 4% od nadwyżki dochodów ponad 1 000 000 zł.
Osobom fizycznym przysługują jednak odliczenia na przykład na ubezpieczenia społeczne, a niektóre źródła dochodu nie są uwzględnianie przy obliczaniu daniny solidarnościowej. Pod uwagę nie są brane bowiem między innymi przychody wynikające ze sprzedaży domu czy mieszkania, jeśli sprzedaż została dokonana poza działalnością gospodarczą, dochody rozliczane na zasadach ryczałtu czy dochody z innowacji, czyli z kwalifikowanych praw własności intelektualnych.
Niedopełnienie obowiązku rozliczenia daniny solidarnościowej, ukrywanie dochodów i inne formy oszustwa podatkowego mogą prowadzić do poniesienia odpowiedzialności przewidzianej w przepisach Kodeksu karnego skarbowego.
Danina solidarnościowa – jak złożyć wniosek i rozliczyć?
Deklarację o wysokości daniny solidarnościowej składa się wg formularza DSF-1. DSF-1 zawiera dane identyfikacyjne i aktualny adres zamieszkania składającego, a także wykazanie łącznych dochodów, składek na ubezpieczenia społeczne i innych kwot podlegających odliczeniu od dochodu, podatki zapłacone za granicą, oraz wyliczenie wysokości daniny solidarnościowej. W sumie dochodów uwzględnia się dochody podlegające wykazaniu w zeznaniach PIT-36, PIT-36L, PIT-37, PIT-38, PIT-CFC oraz w rocznym obliczeniu podatku PIT-40A.
Wypełnioną deklarację DSF-1 należy następnie wysłać do Urzędu Skarbowego w formie papierowej lub w formie elektronicznej z wykorzystaniem kwalifikowanego podpisu elektronicznego. Jeżeli w deklaracji znajdzie się błąd, podatnik ma prawo do złożenia deklaracji korygującej.
Osoby fizyczne zobligowane do zapłaty daniny solidarnościowej muszą złożyć deklarację DSF-1 do 30 kwietnia roku kalendarzowego. W tym samym terminie należy uiścić opłatę solidarnościową. Oznacza to, że danina solidarnościowa 2022 musi zostać opłacona do 30 kwietnia 2023 roku.
- Danina solidarnościowa jest opłatą uiszczaną przez osoby fizyczne w Polsce o wysokich dochodach, których suma dochodów przekracza 1 000 000 zł rocznie.
- Podatek solidarnościowy wynosi 4% podstawy jego obliczenia, czyli nadwyżki ponad 1 000 000 zł sumy dochodów podlegających opodatkowaniu, wliczając w to dochody z pracy, najmu, emerytury, dzierżawy itp.
- Od daniny solidarnościowej są zwolnione m.in. przychody wynikające ze sprzedaży nieruchomości, dochody rozliczane na zasadach ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, nieujawnione źródła przychodów oraz dochody z dywidend i z odpłatnego zbycia udziałów w spółce zagranicznej.
- Unikanie daniny solidarnościowej jest niezgodne z prawem, a niezapłacenie lub niepełna zapłata skutkuje naliczeniem odsetek za zwłokę.