Spis treści
Proces rekrutacji a dyskryminacja
Znalezienie idealnej pracy to ważny krok dla każdego z nas, ale niestety, niekiedy podczas rozmowy rekrutacyjnej może pojawić się sytuacja, która budzi wątpliwości. Mowa tu o potencjalnej dyskryminacji na etapie rekrutacji, która jest niedopuszczalna i sprzeczna z zasadami uczciwego procesu nawiązywania stosunku pracy.
Rozmowa kwalifikacyjna jest zazwyczaj drugim etapem rekrutacji i uchodzi za najważniejszą. Wówczas kandydat ma możliwość zaprezentowania w pełni swojej osoby, jak i umiejętności, zaś pracodawca sprawdzić wiedzę poszczególnych aplikujących. Z drugiej strony, to również faza, w której potencjalny przyszły pracownik świadomie lub mniej dostarcza szeregu informacji o sobie. I mowa tu bynajmniej nie o tych, które są wymagane i niezbędne do przeprowadzenia rekrutacji. Ta swoistego rodzaju nadgorliwość kandydatów wynika z chęci kompleksowego i korzystnego przedstawienia swojej osoby. To zaś niekiedy wykorzystać mogą nieuczciwi rekrutujący. Na jakie pytania uważać? I o co można wyczytać wprost lub między wierszami w przygotowanych przez nas dokumentach rekrutacyjnych?
O czym można wspomnieć?
Każdy szukający pracy chce zaprezentować się z jak najlepszej strony. CV czy list motywacyjny umożliwiają przekazanie nie tylko podstawowych informacji, ale również dodatkowych, które mogą zainteresować potencjalnego pracodawcę. Wszystko po to, aby przygotowany komplet dokumentów nie znalazł się w koszu, ale na biurku osoby, która przeprowadzać będzie rekrutację. W myśl art. 22 Kodeksu pracy pracodawca może żądać od osoby tylko takich danych osobowych, które obejmują:
- imię (imiona) i nazwisko,
- imiona rodziców,
- datę urodzenia,
- miejsce zamieszkanie (adres do korespondencji)
- wykształcenie,
- przebieg dotychczasowego zatrudnienia.
Dodatkowe informacje pracodawca może pozyskać powołując się na rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 maja 1996 roku w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika lub też licząc na informacje, które poda mu sam zainteresowany. W pierwszym przypadku mowa między innymi o takich dokumentach, jak:
Stolarz
Randstad Polska Sp. z o.o.
- Bielsko-Biała
Pracownik produkcji
Randstad Polska Sp. z o.o.
- 4 500-4 950 zł brutto / mc
- Bodzentyn
Magazynier - operator wózka widłowego
Randstad Polska Sp. z o.o.
- 5 100-6 000 zł brutto / mc
- Nowiny
Operator maszyn produkcyjnych/pracownik produkcji
Randstad Polska Sp. z o.o.
- 5 100-6 000 zł brutto / mc
- Kielce
Pracownik produkcji
Randstad Polska Sp. z o.o.
- 4 500-4 950 zł brutto / mc
- Występa
- kwestionariusz i świadectwa pracy, które obejmują okres pracy przypadającej w roku, w którym kandydat ubiega się o posadę,
- papiery potwierdzające kwalifikacje zawodowe, które będą niezbędne do wykonywania pracy na danym stanowisku,
- orzeczenie lekarskie, które stwierdzać będzie przeciwwskazania do pracy na danym stanowisku.
Większość kandydatów chętnie opisuje swoje zainteresowania, podkreśla swoją aktywność społeczną. Niektórzy wprost zaznaczają swoją dyspozycyjność lub też wskazują na brak zobowiązań sądząc, że w ten sposób wydadzą się być bardziej interesującymi, potencjalnymi pracownikami.
Pamiętaj asertywność zawsze w cenie?
Nie ma wzoru rozmowy rekrutacyjnej. Większość firm tak konstruuje ten etap rekrutacji, aby nie tylko jak najwięcej dowiedzieć się o umiejętnościach kandydata i jego wiedzy, ale również cechach charakteru. Stanowczość czy radzenie sobie w sytuacjach stresujących może przydać się choćby wówczas, gdy do obsadzenia jest stanowisko kierownicze. I choć zestaw niedozwolonych pytań jest szeroki, to właśnie one, sprytnie ułożone mogą pokazać, czy kandydat lubi po prostu o sobie mówić, czy też jest na tyle asertywny, że potrafi powiedzieć stanowcze "nie" nawet wówczas, gdy na czymś mu zależy. Psychologowie podkreślają przy tym, że pracodawca może w ten sposób sprawdzić, czy kandydat potrafi dochować tajemnicy i dbać o swoje interesy. Jeżeli okaże się, że nie, to czy będzie potrafił troszczyć się o tajemnice handlowe, które zostaną mu powierzone?
Nielegalne pytania w rozmowie rekrutacyjnej
Dyskryminacyjne pytania mogą być subtelne, ale ich obecność w rozmowie rekrutacyjnej jest sprzeczna z prawem i etycznymi standardami. Właśnie dlatego istotne jest, abyś jako kandydat znał swoje prawa i umiał zareagować w przypadku, gdy zostaniesz postawiony w nieodpowiedniej sytuacji.
Niedozwolone pytania to te, które dotyczą Twojej prywatności i cech, które nie mają znaczenia dla wykonywanej pracy. Przykłady to pytania o stan cywilny, plany rodziny, zdrowie czy wiek. To właśnie te zagadnienia nie mogą wpływać na decyzję pracodawcy o zatrudnieniu.
Co może zrobić osoba dotknięta dyskryminacją?
Choć kandydaci nie mają obowiązku odpowiadać na wszystkie pytania, warto pamiętać, że gdy pojawią się te z puli zakazanych, osoba starająca się o pracę może przypuszczać, że została niesprawiedliwe potraktowana. W takim przypadku do jej dyspozycji pozostaje szereg środków, za pomocą których dochodzić może swoich praw. Niefortunne lub też drobiazgowo przemyślane, podchwytliwe pytania mogą być podstawą do wysunięcia tezy o dyskryminacji. W ten też sposób zbytnia dociekliwość rekrutującego może zakończyć się pozwem pracownika umotywowanym właśnie dyskryminacją. Niedoszły pracownik może przy tym powołać się na art. 183b Kodeksu pracy, który odnosi się do naruszenia zasady równego traktowania już na etapie rekrutacji.
Jakie sztuczki stosują pracodawcy?
Niekiedy pracodawcy mogą sięgnąć po różne sztuczki w celu oceny umiejętności, reakcji i zachowań kandydatów. Ważne jest, abyś jako kandydat był świadomy tych praktyk, aby móc z pewnością i zrozumieniem podejść do każdej rozmowy rekrutacyjnej. Oczywiście, nie każde z nich oznaczają dyskryminację, jednak warto o nich wiedzieć.
- Pytania-pułapki - Często pracodawcy mogą formułować pytania, które wydają się niewinne, ale mają ukryty cel. Na przykład pytanie "Gdzie widzisz się za pięć lat?" może być próbą oceny Twoich planów zawodowych, a także Twojej lojalności względem firmy. To ważne, aby być przygotowanym na tego rodzaju pytania i odpowiadać w sposób, który podkreśla Twoje zainteresowanie daną posadą i zgodność celów.
- Zachowanie w stresie - Niektórzy pracodawcy mogą celowo stworzyć stresującą atmosferę podczas rozmowy, aby obserwować, jak kandydat zachowuje się pod presją. Często zadają pytania wymagające szybkiej odpowiedzi lub prezentacji umiejętności w trudnych warunkach. To ma na celu ocenę Twojej zdolności radzenia sobie ze stresem i podejmowania szybkich decyzji. Ważne jest, aby zachować spokój, skoncentrować się na pytaniu i udzielić odpowiedzi w sposób przemyślany.
- Pytania o słabe strony - Pracodawcy czasem mogą zadać pytania dotyczące Twoich słabych stron lub obszarów, w których czujesz, że potrzebujesz poprawy. Celem jest ocena Twojej szczerości, samokrytycyzmu oraz gotowości do rozwoju. Staraj się unikać ogólnikowych odpowiedzi, takich jak "Jestem perfekcjonistą", i zamiast tego podaj przykład rzeczywistej słabej strony oraz plan, jak nad nią pracujesz.
- Zadawanie pytań na nieodpowiednich etapach - Niektórzy pracodawcy mogą celowo zadawać pytania o wynagrodzenie, korzyści lub dostępność do pracy już na bardzo wczesnym etapie rozmowy. To może służyć do oceny, czy jesteś gotowy na kompromis w tych kwestiach oraz czy Twoje oczekiwania finansowe są zgodne z budżetem firmy. Staraj się jednak skupić na rozmowie o Twoich umiejętnościach i doświadczeniu przed przechodzeniem do szczegółów dotyczących wynagrodzenia.
- Zachowania niewerbalne - Pracodawcy mogą również bacznie obserwować Twoje zachowanie niewerbalne podczas rozmowy. Twój kontakt wzrokowy, postawa ciała, gesty i mimika mogą dostarczyć informacji na temat Twojej pewności siebie, komfortu oraz emocji. Staraj się być świadomym swoich gestów i sygnałów niewerbalnych, aby wyrazić pewność siebie i profesjonalizm.
Dbaj o standardy procesu rekrutacji
Eliminacja dyskryminacji na etapie rekrutacji to wspólna odpowiedzialność pracodawców i kandydatów. Przestrzegając zasad niedyskryminacji, można stworzyć otwarte, sprawiedliwe i różnorodne środowisko pracy, w którym każdy ma szansę na rozwój i sukces.
Pamiętaj, że Twoje prawa są ważne i masz prawo bronić się przed nieodpowiednimi pytaniami. Dzięki temu wpływasz na poprawę standardów rekrutacyjnych oraz na budowanie kultury szanującej różnorodność i równość w miejscu pracy.
To może Cię również zainteresować
