Mobbing i dyskryminacja

Szkodliwe zjawisko w pracy – mobbing

1 lutego 2024

5 z 5

Ocena: 5 z 5 | 9 głosów

9 głosów

12 komentarzy
Szkodliwe zjawisko w pracy – mobbing
Zrozumienie czym jest mobbing i jak z nim walczyć jest ważne dla kształtowania zdrowego środowiska zawodowego. Dowiedz się więcej o krokach jakie można podjąć, aby chronić się przed mobbingiem w miejscu pracy.

Określenie „mobbing” pochodzi z języka angielskiego, dokładniej od słowa „mob”, które można tłumaczyć jako „otaczać”, „dokuczać” czy „atakować”.

We współczesnym znaczeniu, jako określenie panujących w zakładzie pracy relacji, słowo zaczęło być stosowane z początkiem lat osiemdziesiątych XX wieku przez szwedzkiego lekarza i psychologa Heinza Leymanna. Opisywał on zachowania tak zwanych trudnych pracowników i w swoich obserwacjach doszedł do wniosku, że nie zachowywali się oni tak wcześniej, zaś zmiana, która nastąpiła, nie była uwarunkowana wyłącznie ich charakterem, ale również panującymi w zakładzie pracy warunkami i kulturą pracy.

Termin „mobbing” zaczął być używany jako określenie terroru psychicznego, który stosowany był w firmach w stosunku do niektórych pracowników.

Czym jest mobbing?

Według Leymanna mobbing to system psychospołecznych relacji, które panują w miejscu pracy i które to charakteryzują się nękaniem określonych osób przez współpracowników czy też przełożonych. Według badacza początkiem mobbingu jest konflikt, który nie został w porę rozwiązany i narastał. Badacz twierdził, że waga nieporozumienia rosła, a w krańcowej formie dochodziło do terroru psychicznego.

W efekcie pracownik dotknięty mobbingiem czuje się zastraszony, jego samoocena jest zaniżona, w niektórych przypadkach zostaje on odizolowany od pozostałych pracowników. Warto też wskazać, że Laymann twierdził, że rezultatem mobbingu są zawsze psychosomatyczne i społeczne urazy, które można zdiagnozować u ofiary.

Jakie formy przybiera mobbing?

  • Obelgi i zniewagi – wyśmiewanie, obrażanie, wyzywanie lub używanie obraźliwych komentarzy wobec ofiary.
  • Wykluczenie społeczne – celowe ignorowanie, izolowanie lub odcinanie od grupy lub działań społecznych.
  • Sabotaż zawodowy – manipulowanie informacjami lub działaniami tak, by zaszkodzić reputacji i karierze sabotowanego.
  • Nadmierny nadzór – micromanagment, kontrola i inwigilacja działań lub zachowań ofiary.
  • Zastraszanie – groźby, szantaż, wymuszanie lub inne działania, które mają na celu zastraszenie ofiary.
  • Nękające zachowania, w tym molestowanie – ciągłe zachowania o charakterze upokarzającym, nieodpowiednich żartów lub innych działań mających na celu zaszkodzenie psychice ofiary.

Etapy mobbingu

Według Heinza Leymanna zjawisko mobbingu składa się zawsze z kilku etapów:

  1. W początkowej fazie są to negatywne sygnały ze strony otoczenia, mogą pojawić się plotki i pomijanie pracownika w życiu zakładu pracy.
  2. W późniejszym okresie działania mobbingowe zaczynają się nasilać i przyjmować coraz groźniejsze w skutkach działania.
  3. W efekcie pracownik jest obwiniany za sprawy, za które nie jest odpowiedzialny, nie bierze się go pod uwagę na przykład przy realizacji systemów motywacyjnych. W niektórych przypadkach jest on uznawany za kłamcę lub plotkarza.

W efekcie większość pracowników dotkniętych mobbingiem zaczyna odczuwać szereg dolegliwości psychosomatycznych. Żyją w ciągłym stresie, a to sprawia, że spada odporność organizmu, tracą motywację i znajdują się na granicy załamania psychicznego.

Mobbing a prawo pracy

Mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników.
art. 94 (3) Kodeksu pracy

Szukasz pracy?
Dodana
Dodana

Mechanik Utrzymania Ruchu

Extral Sp. z o.o.

  • Rybnik
Dodana

Elektryk Utrzymania Ruchu

Extral Sp. z o.o.

  • Rybnik
Dodana

Mechanik Utrzymania Ruchu

Extral Sp. z o.o.

  • Żory
Dodana

Prawo nakłada na pracodawcę obowiązek zapobiegania działaniom o charakterze mobbingowym. Osoba dotknięta tym zjawiskiem otrzymuje szereg instrumentów prawnych, za pomocą których może dochodzić swoich praw, w tym również zadośćuczynienia za utratę zdrowia. Pracownikowi, który wskutek mobbingu stracił pracę, przysługuje roszczenie o odszkodowanie od pracodawcy w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę (zgodnie z art. 94 (3) § 4 Kodeksu pracy).

Video

Jak mobbing wpływa na ofiarę?

Skutki mobbingu dla pracownika, który go doświadczył, mogą być bardzo poważne i dotyczyć różnych aspektów życia, zarówno w sferze zawodowej, jak i osobistej. Omówimy krótko każdą z nich.

Skutki psychiczne mobbingu

  • Depresja – długotrwałe narażenie na mobbing może prowadzić do depresji, uczucia bezradności i braku wartości.
  • Zaburzenia lękowe – ofiary mobbingu często doświadczają zwiększonego poziomu lęku, niepokoju, a nawet ataków paniki.
  • Stres pourazowy – niektórzy pracownicy mogą rozwijać objawy zespołu stresu pourazowego (PTSD) w wyniku traumatycznych doświadczeń związanych z mobbingiem.

Skutki fizyczne mobbingu

  • Problemy ze snem, takie jak bezsenność lub nadmierna senność.
  • Zaburzenia odżywiania, które mogą prowadzić do znaczącej utraty lub przyrostu wagi.
  • Problemy z sercem, wysokie ciśnienie krwi oraz inne problemy zdrowotne wynikające ze stresu.

Wpływ mobbingu na pracę

  • Mobbing może obniżać motywację do pracy, koncentrację i ogólną wydajność.
  • Wysoki poziom stresu często prowadzi do częstszych zwolnień lekarskich.
  • Ofiary mobbingu na ogół decydują się na zmianę miejsca pracy lub nawet całej ścieżki kariery, aby uniknąć dalszego nękania.

Społeczny wymiar mobbingu

  • Pracownicy doświadczający mobbingu mogą czuć się odizolowani od reszty zespołu, co pogłębia uczucie samotności i wykluczenia.
  • Stres i napięcie wynikające z sytuacji w pracy mogą wpływać na relacje rodzinne i towarzyskie.

Ponadto, jeśli pracownik zdecyduje się na dochodzenie swoich praw w związku z mobbingiem, może wiązać się z koniecznością poniesienia kosztów sądowych (nie wspominając już o konieczności ponownego skonfrontowania się z sytuacją). Ponosi również straty finansowe związane z ewentualną utratą pracy, długimi zwolnieniami lekarskimi lub koniecznością zmiany zawodu.

Mobbing jest poważnym problemem, który wymaga interwencji na poziomie organizacji oraz wsparcia psychologicznego dla ofiar. Jeśli doświadczasz mobbingu, ważne jest, aby szukać pomocy u specjalistów, takich jak psychologowie, prawnicy specjalizujący się w prawie pracy lub zaufane osoby w miejscu pracy.

Kary za mobbing – co przewidział ustawodawca?

Pracownik, który doświadczył mobbingu, może domagać się od pracodawcy odszkodowania za poniesioną krzywdę. Wysokość odszkodowania nie jest limitowana i powinna odpowiadać stopniowi doznanej krzywdy, w tym również cierpienia psychicznego. W praktyce odszkodowania te mogą sięgać nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych.

Pracownik, który doświadcza mobbingu, ma również prawo do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy (art. 55 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy), co oznacza, że może odejść z pracy natychmiast, domagając się równocześnie odprawy oraz odszkodowania za okres wypowiedzenia.

Jak chronić się przed mobbingiem?

Ochrona przed mobbingiem w pracy wymaga działań zarówno ze strony pracodawców, jak i pracowników. Jak to robić? Przygotowaliśmy kilka rad dla jednych i dla drugich.

Jak zapobiegać mobbingowi?

 

Jeśli jesteś pracodawcą, zapobiegaj poprzez:

  • Tworzenie i wdrażanie polityki antymobbingowej – pracodawcy powinni opracować jasne wytyczne dotyczące mobbingu, które określają, co jest uznawane za mobbing i jakie będą konsekwencje takich działań.
  • Szkolenia i edukację – regularne szkolenia dla pracowników i kierownictwa na temat mobbingu i dyskryminacji mogą zwiększyć świadomość i zapobiegać potencjalnym problemom.
  • Tworzenie bezpiecznych kanałów zgłaszania mobbingu – należy zapewnić łatwo dostępne i poufne kanały, przez które pracownicy mogą zgłaszać przypadki mobbingu, bez obawy przed reperkusjami.
  • Tworzenie procedur postępowania – ustanowienie jasnych procedur postępowania z zarzutami mobbingu, włącznie z dochodzeniem i rozwiązaniem sprawy.
  • Zapewnienie narzędzi wsparcia dla ofiar – dostęp do wsparcia psychologicznego dla pracowników, którzy doświadczyli mobbingu, jest niezwykle ważny dla odbudowania poczucia bezpieczeństwa.

Jeśli doświadczasz mobbingu:

  • Zapisuj wszystkie zdarzenia, które mogą być uznane za mobbing, wraz z datami, godzinami, miejscami, świadkami i możliwie szczegółowym opisem sytuacji.
  • Szukaj wsparcia – rozmowa z zaufaną osobą w pracy, taką jak przełożony, przedstawiciel działu HR lub zaufany kolega, może pomóc w znalezieniu rozwiązania.
  • Zapoznaj się z wewnętrzną polityką antymobbingową swojego miejsca pracy oraz z przepisami prawa pracy dotyczącymi mobbingu.
  • Jeśli sytuacja się nie poprawia, zgłoś problem zgodnie z procedurami wewnętrznymi swojej organizacji. Może to wymagać napisania formalnej skargi.
  • Dbaj o swoje zdrowie – mobbing może mieć poważny wpływ na zdrowie psychiczne i fizyczne. Rozważ skorzystanie z pomocy psychologicznej, aby poradzić sobie ze stresem i emocjami wynikającymi z sytuacji.

Pamiętaj, że każdy ma prawo do pracy w środowisku wolnym od zastraszania i dyskryminacji. Działania mające na celu ochronę przed mobbingiem powinny być skoncentrowane na budowaniu kultury szacunku i bezpieczeństwa w miejscu pracy.

Podsumowanie

Mobbing nie tylko destabilizuje pozycję zawodową ofiar i wpływa negatywnie na ich zdrowie psychiczne i fizyczne. Niesie ze sobą również poważne konsekwencje prawne dla pracodawców, którzy nie podejmują adekwatnych działań w celu jego zapobiegania i zwalczania. Dlatego też rola edukacji i szkolenia w zakresie rozpoznawania, reagowania i zapobiegania mobbingowi jest nieoceniona.

Podnoszenie świadomości na temat mobbingu i promowanie kultury otwartości, szacunku oraz wsparcia w miejscu pracy to postawa moralna i etyczna. Działania te przyczyniają się do budowania bezpiecznych i inkluzywnych środowisk pracy, gdzie każdy pracownik czuje się wartościowy i szanowany.

Zakończenie tego artykułu nie jest tylko podsumowaniem problematyki mobbingu, ale również wezwaniem do działania. Niezależnie od tego, czy jesteś pracownikiem, pracodawcą, czy obserwatorem – masz moc, by przeciwdziałać mobbingowi i wspierać tworzenie pozytywnej kultury pracy. Pamiętaj, że każdy gest zrozumienia, każde wsparcie i każda interwencja mają znaczenie. Razem możemy zmienić środowisko pracy na lepsze, promując zdrowie, dobrostan i wzajemny szacunek. Działajmy więc wspólnie, aby mobbing stał się rzadkością, a nie codzienną rzeczywistością w naszych miejscach pracy.

To może Cię również zainteresować

Dyskryminacja i mobbing w Twoim zakładzie pracy

Najczęściej zadawane pytania

Czym jest mobbing w miejscu pracy?

Mobbing w miejscu pracy to nękanie, zastraszanie lub innego rodzaju nieodpowiednie zachowanie wobec pracownika przez kolegów lub przełożonych.

Jakie są kary za mobbing?

Kary za mobbing mogą obejmować grzywny, odpowiedzialność karną, a także odszkodowanie dla poszkodowanego pracownika.

Jakie są skutki mobbingu dla pracownika?

Skutki mobbingu obejmują problemy zdrowotne takie jak depresja, stres, a także spadek wydajności i inne problemy zawodowe.

Jak mogę przeciwdziałać mobbingowi w miejscu pracy?

Przeciwdziałać mobbingowi można przez zgłaszanie incydentów odpowiednim osobom, świadomość swoich praw i korzystanie z procedur antymobbingowych.

Czy istnieje ochrona prawna przed mobbingiem?

Tak, prawo nakłada obowiązki na pracodawcę, aby zapobiegał mobbingowi, a pracownik ma prawo do odszkodowania i innych środków ochrony prawnej.

Autor

Artykuł został opracowany i zmodyfikowany przez kilku autorów. Poniżej podajemy dane redaktora lub autora, który dokonał ostatniej modyfikacji.

Anna Różak

Copywriterka, autorka głównie dla branży HR. Piszę o rekrutacji, benefitach pracowniczych, jestem na bieżąco ze zmianami w prawie pracy.

Prywatnie mnóstwo czytam i opiekuję się najpiękniejszym kundelkiem po tej stronie Wisły.

12 komentarzy

Zenek

Zenek

U nas tego nie ma chociaż ukryta może być sprawa, wtedy nikt nie musi wiedzieć - to jest najgorsze w tym przypadku.
Pies Polikarp

Pies Polikarp

U nas w firmie zdarzały się podobne przypadki i wtedy leciały głowy. Możliwe, że w mniejszych firmach jest jakość inaczej.
Elvira

Elvira

Zastraszanie w miejscu pracy ma wiele form i nie wszystkie są równie oczywiste. DLatego warto reagować od razu gdy jest coś nie tak.
Magda

Magda

Łatwiej wiedząc takie rzeczy działać. Wiele ludzi w zamierzchłych czasach z tym miało miejsce i nawet nie wiedziało jak do tego tematu podejść. Tak czy inaczej trzeba być zawsze zmotywowanym i realizować to by przeciwstawić się temu.
prac. Olek

prac. Olek

Udowodnić mobbing jest trudno. Poczytajcie ten artykuł, pewnie coś poszkodowanym da. Będą więcej wiedzieć. Równię poczytajcie inne artykuły z tego portalu. Kto stosuje wobec Was mobbing - powinien za to pomieść karę.
Judyta

Judyta

Nie każde zachowanie, które powinieneś podjąć, jest w rzeczywistości karalne. Ważne jest również, kto je realizuje. Kolega czy szef? Każdy p;zypadek jest przecież inny.
Kolonia

Kolonia

W przypadku mobbingu pracownik może żądać od pracodawcy dwóch rodzajów niezależnych świadczeń pieniężnych - odszkodowania. Bardzo dobrze, że tak jest.
Pecet

Pecet

Nawiasem mówiąc, przypadki dyskryminujących ograniczeń można zaobserwować w publicznych ogłoszeniach o pracy, które są publikowane w gazetach, pomimo faktu, że takie naruszenie jest karalne.
Esma34

Esma34

Przyczyny negatywnego nastawienia kolegów mogą być zewnętrzne i wewnętrzne. Przyczyny zewnętrzne są zazwyczaj rozumiane i znane: najczęściej jest to specyficzny konflikt pracy, o którym wiedzą wszyscy pracownicy.
Elka23

Elka23

Trzeba zawsze się starać dogadać a sytuacje złe od razy w zarodku stawiać. Wiele dzisiejszych możliwości pozwala na to w sposób bardzo korzystny. Dobrze znać postępowanie.
Nina

Nina

Spoko napisane. Problem da się rozwiązać tylko potrzeba nastawienia oraz w konkretnej sytuacji działania. Ja bym jednak przede wszystkim zbierałą dowody i postępowała prawnie.
Marek

Marek

Wiele ludzi w takich sytuacji dosłownie nie dość, że nie zna swoich praw, boi się, depresja, kasa, psycholog albo jeszcze gorzej. Wiedza jednak i informacja gdzie szukać pomocy przydaje się.

Dodaj komentarz

Wszystkie pola muszą być prawidłowo wypełnione

Komentarz został dodany

Redakcja Aplikuj.pl zastrzega sobie prawo usuwania komentarzy obraźliwych dla innych osób lub zawierających wulgarne słowa, adresy www oraz adesy e-mail i numery telefonów.