Podstawowe obowiązki pracownika

Podstawowe obowiązki pracownika to pojęcie, które zostało precyzyjnie określone w polskim ustawodawstwie i wynikają one wprost z

Zatem poza świadczeniem pracy pod kierownictwem pracodawcy, pracownik powinien zadbać o jakość wykonywanej pracy. Na taki obowiązek wskazuje między innymi art. 100 § 1 Kodeksu pracy. Inaczej mówiąc, jednym z podstawowych obowiązków pracownika jest wykonywać pracę starannie i sumiennie.

Podstawowe obowiązki pracownika zostały wskazane przez ustawodawcę w art. 22 § 1 Kodeksu pracy: Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Wynika z tego, że podstawowym obowiązkiem osoby zatrudnionej jest wykonywanie pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy. Ten przepis doprecyzowany jest przy tym przez art. 100 § 1 Kodeksu pracy, który wskazuje element jakościowy pracy i wykonywanie czynności służbowych starannie i sumiennie.

Obowiązki pracownika - należy je wykonywać starannie

O ile świadczenie pracy zgodnie z poleceniem przełożonego nie jest problematyczne, o tyle kłopot pojawia się w wytłumaczeniu, czym jest sumienne i staranne wykonywanie poleceń służbowych. W tym miejscu warto przywołać brzmienie art. 355 Kodeksu cywilnego: Dłużnik obowiązany jest do staranności ogólnie wymaganej w stosunkach danego rodzaju (należyta staranność).

Należytą staranność dłużnika w zakresie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej określa się przy uwzględnieniu zawodowego charakteru tej działalności. Można z tego wywnioskować, że kryterium staranności należy zawsze odnosić do reguł wiedzy i doświadczenia, które wskazują na najwłaściwszy sposób postępowania przy wykonywaniu pracy określonego rodzaju. Kryterium sumienności powinno być odnoszone przede wszystkim do indywidualnego zaangażowania pracownika w wykonywaną przez niego pracę. Warto przy tym podkreślić, że mowa tu zarówno o jego nastawieniu psychicznym, jak również o przyznaniu się do winy w sytuacji, gdy dopuścił się zaniedbania.

obowiązków-pracownika">Kodeksowy katalog obowiązków pracownika

Obowiązki pracownika wymienione zostały w Kodeksie pracy. Podstawowy katalog wyszczególniony został w art. 100 Kodeksu pracy. Również w Kodeksie pracy znaleźć można informacje na temat obowiązków pracownika. W art. 100 § 2 Kodeksu pracy ustawodawca wskazał najważniejsze obowiązki, które dotyczą każdego pracownika i to niezależnie od tego, jaka jest podstawa prawna nawiązania stosunku pracy. Z drugiej strony, co istotne, trzeba wskazać, że nie jest to katalog zamknięty.

Mowa tu o tym, że pracownik jest obowiązany w szczególności:

Szukasz pracy?

KIEROWNIK BUDOWY

Przedsiębiorstwo Budowlane MODULAR Sp. z o.o.

• Katowice

Dodana 21 lis 2024

Młodszy konstruktor maszyn

Teknomatik

• Śląskie

Dodana 21 lis 2024

Mechanik samochodów ciężarowych/osobowych

BPBP SA

• Bielsko-Biała

Dodana 21 lis 2024

Magazynier – kompletacja zamówień do wysyłki - GLIWICE

Golden Serwis Sp. z o. o.

• 5 000-5 000 zł brutto / mc
• Gliwice

Dodana 21 lis 2024

Przedstawiciel handlowy

Promark Serwis sp. z o.o.

• Wrocław

Dodana 21 lis 2024

Praca Warszawa Praca Wrocław Praca Kraków Praca Katowice

• przestrzegać czasu pracy ustalonego w zakładzie pracy,
• przestrzegać regulaminu pracy i ustalonego w zakładzie pracy porządku,
• przestrzegać przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów przeciwpożarowych,
• dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie oraz zachować w tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę,
• przestrzegać tajemnicy określonej w odrębnych przepisach,
• przestrzegać w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego.

Poszczególne punkty odnoszą się przy tym do poszczególnych grup pracowników. Każda branża rządzi się swoimi prawami i niesie ze sobą specyficzne ryzyko zarówno w zakresie ochrony mienia pracodawcy, jak i ochrony zdrowia i życia konkretnych pracowników. O ile, przykładowo, punkt czwarty polegać może na zapobieganiu powstawaniu nawet drobnych braków w kwotach pieniężnych w kasie fiskalnej, o tyle punkt piąty może mieć odniesienie do konieczności zachowania tajemnicy dziennikarskiej czy też lekarskiej.

Obowiązki pracownicze uregulowane w przepisach

Poza Kodeksem pracy informacje związane z podstawowymi obowiązkami pracownika znaleźć można w innych ustawach. W zakładzie pracy pracodawca może postanowić o uszczegółowieniu poszczególnych punktów w wewnątrzzakładowych źródłach prawa pracy, przykładowo regulaminie. Co więcej, w zależności od tego, jak umówią się zainteresowane strony, możliwe jest poczynienie określonych wpisów do zawieranej umowy o pracę. W niej mogą znaleźć się między innymi zobowiązania pracownika do podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub też zakaz konkurencji. W tym zakresie umowę strony kształtować mogą dowolnie.

Naruszenie obowiązków pracowniczych to konsekwencje

Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami, każdy pracownik, który narusza swoje obowiązki pracownicze, może zostać pociągnięty do odpowiedzialności. W zależności od wagi naruszonych obowiązków, jak również skutków, pracodawca może zdecydować nawet o natychmiastowym rozstaniu się z podwładnym, czyli zwolnienia. Przepisy dają też podmiotowi zatrudniającemu prawo do dochodzenia odszkodowania, gdy mowa o odpowiedzialności materialnej pracownika. Przy przykładowo, naruszeniu tajemnicy państwowej, zatrudniony musi liczyć się też z koniecznością odpowiadania przed sądem karnym.

Polecenie służbowe i odmowa jego wykonania

Inną kwestią jest odmowa wykonania polecenia służbowego. Trzeba pamiętać, że pracownik jest zobowiązany wykonywać polecenia służbowe swojego przełożonego, niemniej jednak nie bezkrytycznie i bezmyślnie.

W związku z powyższym, w niektórych przypadkach, zamiast wykonać polecenie służbowe, pracownik będzie zobowiązany do odmowy. Warto o tym pamiętać, gdyż sama odmowa również może być postrzegana w kategoriach obowiązku.

Gdzie są uregulowane obowiązki pracownika? Zobacz artykuł: Obowiązki pracownika - tylko w umowie?

Zakres obowiązków pracownika

Choć w Kodeksie pracy znaleźć można informacje na temat obowiązków pracownika, to należy pamiętać, że katalog ten nie jest zamknięty. Oznacza to, że również w innych aktach prawnych poza Kodeksem pracy i ustawami znaleźć mogą się szczegółowe uregulowania. Najczęściej pracodawcy informacje o obowiązkach swoich podwładnych umieszczają w regulaminach pracy lub układach zbiorowych pracy, czyli w wewnątrzzakładowych źródłach prawa pracy. Szczegółowych informacji o obowiązkach osoby zatrudnione mogą też szukać w podpisanych umowach o pracę. Tam najczęściej znaleźć można zapisy o zakazie konkurencji czy kwestiach związanych z koniecznością podwyższania kwalifikacji.

Podsumowując, przestrzeganie obowiązków pracowniczych powinno być dla każdego zatrudnionego rzeczą oczywistą. Warto zapoznać się przy tej okazji zapoznać również z konsekwencjami, jakie mogą dotknąć pracownika, który ich nie traktuje poważnie.

Tak zwany zakres obowiązków to termin, który pojawia się często zarówno w piśmiennictwie, jak i praktyce. Trzeba pamiętać, że to pojęcie odnosi się również do zakresu czynności służbowych każdego z pracowników. Co więcej, przepisy nie precyzują, że musi on zostać przedstawiony osobie przyjmowanej do pracy w formie pisemnej. Inaczej mówiąc, tylko od pracodawcy zależy to, czy sporządzi on dokument stwierdzający zakres czynności służbowych, jakie pracownik powinien wykonywać na danym stanowisku pracy. Przyjmuje się, że dla uniknięcia niedomówień i ewentualnych sporów najlepiej, aby pracodawca zawarł informacje o zakresie obowiązków swojego podwładnego właśnie na piśmie.

Dopowiedzenie tego, co w umowie

Z punktu widzenia zainteresowanych stron ważnym jest, że zakres obowiązków nie może być po prostu wyliczeniem obowiązujących strony warunków umowy o pracę. Inaczej mówiąc, należy go traktować jako dopowiedzenie lub rozwinięcie punktów zawartych w umowie. Podwładny powinien otrzymać szczegółowe wytyczne tak, aby wiedzieć, czego dokładnie oczekuje od niego pracodawca i jaki jest jego zakres prac. Co więcej, trzeba pamiętać, że zakres czynności służbowych może się zmieniać z biegiem czasu. Oznacza to, że pracodawca ma prawo aktualizować zakres obowiązków danego zatrudnionego. W takim przypadku nie jest jednak konieczne stosowanie procedury, która wymagana jest przy dokonywaniu zmian w umowie o pracę.

Bez wypowiedzenia zmieniającego

Zakres obowiązków zatrudnionych może różnić się w zależności nie tylko od rodzaju pracy, ale również zajmowanych przez nich stanowisk. Warto zauważyć, że niezależnie od tego, czy pracodawca zdecyduje się na sporządzenia zakresu obowiązków na piśmie, czy też przekaże je pracownikom ustnie, nie jest on zobowiązany do przygotowania wypowiedzenia zmieniającego. Dzieje się tak dlatego, że takie wypowiedzenie konieczne jest wyłącznie przy modyfikacji warunków zatrudnienia, które wynikają z umowy o pracę. Z drugiej strony, pracodawca, który zdecydował się na zmodyfikowanie zakresu obowiązków musi pamiętać, że nie mogą one wykraczać poza rodzaj pracy ustalonej w podpisanej przez strony umowie.

Zadaniowy system pracy

W literaturze omawiającej ten temat wskazuje się najczęściej systemy pracy nie wymagające konkretyzacji obowiązków pracowniczych w formie pisemnej. Z drugiej strony, takie działanie jest uzasadnione wówczas, gdy mowa o zadaniowym systemie czasu pracy. Dzieje się tak dlatego, że w tym przypadku pracownik nie rozlicza się z przepracowanych godzin, ale z przydzielonych mu zadań. Warto zauważyć, że powinny być one tak wydzielone osobie zatrudnionej, aby mogła ona zrealizować je w ramach podstawowych norm czasu pracy, czyli 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w tygodniu, który liczy pięć dni roboczych. Właśnie z tych względów, że dla osób zatrudnionych w zadaniowym czasie pracy tak ważny jest przydział zadań, powinny one otrzymać od przełożonych ich pisemne wyszczególnienie.

Przydział zadań to nie zakres obowiązków

Często mylonymi pojęciami jest przydział zadań w zadaniowej organizacji czasu pracy z zakresem obowiązków. Należy wskazać, że zadania, które ma realizować pracownik powinny być z nim ustalone, zaś wspomniany zakres obowiązków powinien tym ustaleniom odpowiadać. W praktyce oznacza to, że zakres obowiązków osoby zatrudnionej w zadaniowym systemie pracy powinien być połączeniem zadań do wykonania ze wskazaniem odpowiadających im ściśle określonych obowiązków służbowych. To również rezultat tego, że system zadaniowy nie pozwala na rozliczanie pracownika z wykonanych zadań w sposób wynikowy.