Spis treści
Okres wakacyjny to czas, w którym większość pracowników myśli o urlopie. Regeneracja sił na kolejny rok ? w zamyśle większości ? ma odbyć się na plaży, wśród słonecznych promieni słońca i ciepłej wody. Co jednak robić, gdy niespodziewanie dopadnie nas choroba i urlop zostanie przerwany? Czy można wykorzystać go w okresie późniejszym?
Zasadniczo urlop wypoczynkowy pracownika może zostać przerwany tylko w wyjątkowych okolicznościach. Dzieje się tak dlatego, że odpowiednio wcześniej zatrudniony powinien ze swoim przełożonym ustalić datę wypoczynku. Sporządzanie w zakładzie pracy planu urlopowego ma wykluczyć sytuację, w której firma nie będzie mogła funkcjonować z uwagi na braki kadrowe. Zdarza się jednak, że szef musi odwołać pracownika z urlopu z uwagi na istotne zmiany, jakie zaszły w zakładzie pracy. Innym wyjątkiem od tej zasady jest choroba pracownika. Wówczas podmiot zatrudniający powinien udzielić pozostałej części urlopu w późniejszym terminie.
Urlop jest jednym z podstawowych praw pracowniczych. Zgodnie z art. 152 Kodeksu pracy: "Pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego. Pracownik nie może zrzec się prawa do urlopu". Jedynie w wyjątkowych przypadkach zatrudniony może otrzymać zamiennie ekwiwalent pieniężny, dla przykładu wówczas, gdy strony rozwiążą zawartą umowę o pracę.
Każdy pracownik powinien wykorzystać urlop w roku kalendarzowym, w którym nabył do niego prawo. Dzięki temu ma on możliwość zregenerowania zarówno swoich sił fizycznych, jak i psychicznych. Ponadto, jeżeli zaistniały sytuacje nieprzewidziane i pracownik nie mógł skorzystać z przysługującego mu prawa, to nie traci on swoich uprawnień. Niewykorzystane dni urlopu wypoczynkowego nie przepadają, ale przechodzą na kolejny rok kalendarzowy, zaś zatrudniony zgodnie z art. 168 Kodeksu pracy powinien wykorzystać je do 30 września.
Do lekarza po zwolnienie lekarskie
Pracownik, który poczuł się źle na urlopie wypoczynkowym powinien niezwłocznie udać się do lekarza rodzinnego. Jeżeli ten potwierdzi podejrzenia swojego pacjenta i zdecyduje się na wystawienie zwolnienia lekarskiego, pracownik ma obowiązek poinformowania o tym fakcie swojego przełożonego. Obowiązują go przy tym terminy zwolnienie powinno zostać dostarczone do zakładu pracy w terminie 7 dni. W takim przypadku urlop ulega przerwaniu. Ustawodawca przewidział bowiem w Kodeksie pracy sytuacje, które umożliwiają podzielenie urlopu na części. Mowa tu, poza czasową niezdolnością pracownika do pracy spowodowaną chorobą, o:
- odbywaniu ćwiczeń wojskowych albo przeszkolenia przez czas do 3 miesięcy,
- urlopie macierzyńskim.
W każdej z tych sytuacji pracownikowi pozostaje do wykorzystania część urlopu. Pracodawca, zgodnie z przepisami, powinien ustalić ze swoim podwładnym nowy termin urlopu. Warto przy tym dodać, że dla przerwania wypoczynku nie ma znaczenia długość choroby. Nawet jednodniowa niedyspozycja jest podstawą do tego, aby dzień ten odebrać w późniejszym terminie.
Pracownik produkcji
Mundivie S.A.
- Jasienica
OPERATOR MASZYN
Mundivie S.A.
- Jasienica
Operator maszyn stolarskich
Randstad Polska Sp. z o.o.
- Ostrowiec Świętokrzyski
Choroba i co dalej?
W pewnych, uzasadnionych przypadkach urlop pracownika może być przerwany przez zatrudniającego. Z drugiej strony pojawić mogą się także przyczyny niezależne od stron, które zawarły umowę. Sytuacje takie dokładnie precyzuje Kodeks pracy. Zgodnie z art. 166 część urlopu niewykorzystaną z powodu:
- czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby,
- odosobnienia w związku z chorobą zakaźną,
- odbywania ćwiczeń wojskowych albo przeszkolenia wojskowego przez czas 3 miesięcy,
- urlopu macierzyńskiego
pracodawca jest obowiązany udzielić w terminie późniejszym. Powyższy przepis dotyczy sytuacji, w których zatrudniony rozpoczął urlop, niemniej jednak nie mógł go kontynuować. W praktyce należy zauważyć, że najczęściej występującym powodem konieczności przerwania urlopu ? z wyżej wymienionego kanonu powodów ? jest choroba. Co w takiej sytuacji?
Każdy pracownik, który zachorował podczas urlopu, powinien niezwłocznie udać się do lekarza celem otrzymania zaświadczenia lekarskiego i takie przedłożyć pracodawcy. Wówczas też urlop automatycznie zostaje przerwany, nie zaś przesunięty, co w praktyce oznacza, że pracownik po wykorzystaniu zwolnienia, powinien stawić się w miejscu pracy.
Uzgodnij termin
Przepisy Kodeksu pracy wskazują, że w przypadku wystąpienia przypadków, które wymienione zostały powyżej, pracownik powinien ze swoim przełożonym uzgodnić termin wykorzystania pozostałej części urlopu wypoczynkowego. Warto zauważyć, że o kwestii tej nie może decydować sam pracownik, nie może on też samodzielnie przedłużyć sobie urlopu wypoczynkowego. Z drugiej strony, co również należy zauważyć, nic nie stoi na przeszkodzie, aby zatrudniony złożył stosowny wniosek o wykorzystanie pozostałej części urlopu bezpośrednio po chorobie. W innym przypadku ? zgodnie z art. 168 Kodeksu pracy ? urlop powinien zostać mu udzielony przez osobę decyzyjną do dnia 30 września kolejnego roku kalendarzowego.
Formalne złożenie wniosku przez pracownika ? w niektórych sytuacjach ? może być problemem. Dzieje się tak choćby wówczas, gdy pracownik przybywa na wakacjach poza granicami kraju. Warto pamiętać, że w takiej sytuacji ma on prawo do poinformowania pracodawcy o zaistniałych okolicznościach wykorzystując inne, dostępne środki komunikacji, w tym pocztę elektroniczną lub też wysyłając wiadomość tekstową.
Istotną kwestią, przy rozważaniu tego tematu, jest stanowisko, które zajął Sąd Najwyższy. W wyroku z dnia 10 listopada 1999 roku stwierdził on, że pracodawca nie może skutecznie udzielić pracownikowi urlopu wypoczynkowego, gdy ten, będąc niezdolnym do pracy, wyraził na to zgodę (czyli wówczas, gdy zachodzą przesłanki z art. 166 Kodeksu pracy).
Ustalanie nowego terminu
Dużo pytań pojawia się, gdy mowa o ustaleniu nowego terminu urlopu wypoczynkowego. Zainteresowane podmioty powinny kierować się takimi samymi zasadami jak przy ustalaniu rocznego grafiku urlopowego. Pracownik może zaproponować termin, ale ostateczna decyzja należy do pracodawcy. Warto dodać, że jest to jedyne poprawne działanie. Ustawodawca nie przewidział możliwości, w której to sam zatrudniony przedłuży sobie urlop. Aby wykorzystać pozostałą pulę dni wolnych, konieczne jest złożenie stosowanego wniosku. Pracodawca zaś, przy wyznaczaniu urlopu, powinien wziąć pod uwagęzaproponowany przez pracownika termin urlopu, choć nie musi się do niego przychylić. Z uwagi na braki kadrowe lub niemożność zorganizowania zastępstwa, może wyznaczyć inny termin.
Wynagrodzenie za czas choroby
Przerwanie urlopu wypoczynkowego przez chorobę sprawia, że pracownika należy rozliczyć inaczej. Pracodawca, który korzysta z usług kadrowej nie musi się tą kwestią interesować. Osoba zatrudniona powinna jednak wiedzieć, że za czas urlopu przysługuje jej wynagrodzenie urlopowe, zaś za czas niezdolności do pracy wynagrodzenie chorobowe lub zasiłek chorobowy.
Co z moim wynagrodzeniem?
Okres urlopu wypoczynkowego ? ze swej natury i przepisów ? jest czasem, w którym pracownikowi należy się pełne wynagrodzenie obliczone w oparciu o sumę zmiennych składników z 3 miesięcy, które bezpośrednio poprzedzają urlop. W przypadku jednak, gdy zostaje on przerwany, warto zauważyć, że kwestia jego odpłatności staje pod znakiem zapytania.
Przepisy dokładnie wskazują, w jaki sposób należy rozwiązać powyżej poruszony problem. I tak, za wykorzystaną część urlopu pracownik otrzymuje tak zwane wynagrodzenie urlopowe, które to ma obowiązek wypłacić mu pracodawca. W przypadku, gdy skorzystał on ze zwolnienia lekarskiego możliwości są dwie.
Jeżeli chorował poniżej 33 dni i jest pracownikiem, który nie przekroczył 55-go roku życia, wynagrodzenie chorobowe ma obowiązek wypłacić mu pracodawca. W przypadku, gdy czas niedyspozycji trwał powyżej 33 dni kalendarzowych, świadczenie ? zasiłek chorobowy ? wypłacany jest przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Zarówno wynagrodzenie urlopowe, jak i świadczenie uzyskane w związku z chorobą, obliczane jest z uwzględnieniem otrzymywanego dotychczas wynagrodzenia.
O ile przy przeziębieniu nie myślimy jeszcze o skorzystaniu ze zwolnienia chorobowego, to w przypadku zdiagnozowania przez lekarza np. zaplenia oskrzeli większość z nas zastanawia się, co dalej z urlopem. Chcąc być przygotowanym na wszelkie możliwe warianty, powinieneś sprawdzić, jak należy rozwiązać problem choroby w czasie urlopu.
Choroba przed urlopem
Może zdarzyć się tak, że zanim wybierzesz się na urlop, zachorujesz. W takiej sytuacji pracodawca ma obowiązek przesunąć twój wypoczynek na późniejszy termin. Nie możesz jednak liczyć, że zaraz po ukończeniu wykorzystaniu zwolnienia lekarskiego, będziesz mógł skorzystać z urlopu wypoczynkowego. Dlaczego?
Jeżeli w firmie, w której znalazłeś zatrudnienie pracuje więcej osób, to może się zdarzyć tak, że po zakończeniu twojego urlopu na wypoczynek miał udać się inny pracownik. W takiej sytuacji musisz wiedzieć, że pracodawca nie musi przychylić się do twojego wniosku o przyznanie ci urlopu tuż po zakończeniu zwolnienia lekarskiego.
Jak postępować, gdy choroba pojawiła się w trakcie urlopu?
Będąc na urlopie, również możesz poczuć się gorzej. Jeżeli otrzymasz od lekarza zwolnienie, to pamiętaj, aby poinformować o tym fakcie swojego przełożonego. W takiej sytuacji urlop zostaje przerwany, a ty przebywasz na zwolnieniu lekarskim.
W zależności od tego, czy otrzymałeś zwolnienie na papierze, czy też twój lekarz wystawił elektroniczne zwolnienie, będziesz zobowiązany lub nie dostarczyć zwolnienie swojemu pracodawcy. Nie musisz tego robić osobiście, możesz wysłać zwolnienie za pośrednictwem operatora pocztowego lub firmy kurierskiej. Również członek twojej rodziny może dostarczyć za ciebie zwolnienie.
Wspólne wyznaczenie daty urlopu
Ubiegając się o urlop wypoczynkowy, musisz wypełnić wniosek, wskazując wcześniej ustalony okres. Jeżeli doszło do przerwania urlopu lub nie mogłeś go rozpocząć z uwagi na chorobę, to ponownie będziesz musiał ustalić termin swojego urlopu ze swoim pracodawcą. Możesz oczywiście zaproponować własną datę, ale przełożony musi się ustosunkować się do twojego wniosku.
Pamiętaj, że urlop, którego nie wykorzystałeś w ciągu roku kalendarzowego wcale nie przepada, ale przechodzi na rok kolejny. Zaległy urlop masz obowiązek wykorzystać do 30 września. Pracodawca nie musi przy tym kierować się tym, że chcesz wypoczywać latem. W praktyce przerwanie urlopu oznacza, że będziesz musiał wypracować ze swoim pracodawcą kompromis. W przeciwnym razie trudno będzie ci ubiegać się o dni wolne.
Koniecznie wypełnij wniosek
Gdy ustalisz termin swojego wypoczynku z pracodawcą, urlopu nie dostaniesz od razu. Termin jest wiążący, ale każdy podmiot zatrudniający pracowników jest też zobowiązany prowadzić akta pracownicze. W tych zaś muszą znaleźć się wniosku urlopowe poszczególnych pracowników. W sytuacji, gdy do przerwania urlopu doszło z przyczyn losowych, będziesz musiał wypełnić stosowny wniosek.
To może Cię również zainteresować
Kiedy ZUS wypłaca chorobowe, a kiedy pracodawca wypłaca chorobowe?
