Pracownikom przysługuje tzw. L4, czyli zwolnienie lekarskie z pracy. Dotyczy osób objętych ubezpieczeniem chorobowym, które czasowo są niezdolne do pracy – z powodu choroby lub z tej racji, że muszą opiekować się chorym członkiem rodziny. Elektroniczne zwolnienie (e-ZLA) wystawia lekarz i natychmiast po wypełnieniu zostaje ono zarejestrowane w bazie ZUS. Następnie ZUS zawiadamia pracodawcę, zatem nie ma konieczności osobistego dostarczania druku.
Prawo do zasiłku chorobowego
Pracownikowi przysługuje wynagrodzenie chorobowe i zasiłek chorobowy. Prawo do zasiłku mają ci zatrudnieni, którzy są ubezpieczeni od minimum 30 dni w przypadku umowy o pracę, lub 90 dni, jeśli pracują na umowę zlecenie. Wynagrodzenie chorobowe jest wypłacane przez pierwsze 33 dni choroby przez pracodawcę, a dla pracowników powyżej 50. roku życia przez 14 dni. Następnie od 34. (lub 15.) dnia choroby przez ZUS lub pracodawcę, jeśli ten ubezpiecza min. 20 pracowników.
Wysokość świadczeń chorobowych jest zależna od przyczyny zwolnienia:
- wypadek w pracy lub w drodze do/z pracy – 100% podstawy;
- choroba w czasie ciąży – 100% podstawy;
- badania lekarskie/zabiegi związane z byciem dawcą narządów, tkanek, komórek – 100% podstawy;
- choroba – 80% podstawy;
- pobyt w szpitalu – 70% podstawy.
Zwolnienie lekarskie przysługuje osobom opiekującym się chorym dzieckiem poniżej 14. roku życia lub zdrowym dzieckiem do lat 8, jeśli wymaga opieki, a nie ma przy nim innego opiekuna. Rodzic otrzymuje wtedy zasiłek opiekuńczy. Wynosi on 80% podstawy, w wymiarze 60 dni w roku.
Choroby zawodowe
Choroby zawodowe to grupa schorzeń i dolegliwości, spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia, na jakie narażony jest pracownik w miejscu pracy. Najczęściej powstają one wskutek nieprawidłowej postawy ciała, systematycznego wykonywania obciążających organizm czynności lub regularnego przebywania w szkodliwych dla zdrowia warunkach (np. zapylenie, hałas).
Pracownicy niezdolni do pracy z powodu choroby zawodowej, otrzymują świadczenia z ZUS. Mogą ubiegać się o nie zatrudnieni, ale także osoby, które straciły pracę z powodu choroby zawodowej. Aby je otrzymać, należy posiadać oświadczenie lekarskie oraz ubezpieczenie wypadkowe. Każdorazowo pracodawca musi ustalić przyczyny choroby zawodowej i zabezpieczyć pracowników. Jest zobowiązany także przesłać zawiadomienie do instytutu medycyny pracy i państwowego inspektora sanitarnego.
Pracownikom cierpiącym na chorobę zawodową przysługują świadczenia krótkotrwałe lub długotrwałe. Do krótkoterminowych zalicza się:
- zasiłek chorobowy – wypłacany z ubezpieczenia wypadkowego od pierwszego dnia niezdolności do pracy – 100% podstawy;
- świadczenie rehabilitacyjne – dla pracowników, którzy wymagają rehabilitacji lub dalszego leczenia po odbyciu zwolnienia – 100% podstawy;
- zasiłek wyrównawczy – dla pracowników, których wynagrodzenie zostało obniżone wskutek trwałego uszczerbku na zdrowiu;
- jednorazowe odszkodowanie – dla ubezpieczonego pracownika, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w czasie pracy.
Długoterminowymi świadczeniami są:
- renta z tytułu niezdolności do pracy – dla ubezpieczonych pracowników, niezdolnych do pracy wskutek choroby zawodowej;
- renta szkoleniowa – dla ubezpieczonych pracowników, którzy muszą się przekwalifikować, ponieważ w wyniku choroby zawodowej nie mogą wykonywać wyuczonego zawodu;
- dodatek pielęgnacyjny – dla pracowników zupełnie niezdolnych do pracy i samodzielnej egzystencji oraz osób, które ukończyły 75 lat.
Pracodawcy są więc zobowiązani do przeciwdziałania występowaniu chorób zawodowych w ich firmach. Muszą spełniać wszelkie wymogi BHP, a także dostosowywać warunki pracy do odpowiednich standardów. Z kolei pracownicy, chcąc uniknąć chorób zawodowych, powinni wykonywać swoje obowiązki zgodnie z przepisami i zaleceniami, np. w odzieży ochronnej czy wykorzystując należne przerwy.