Spis treści
Zgodnie z Kodeksem Pracy, pracodawca nie ma prawa zwolnić pracownika w czasie jego urlopu zdrowotnego. Zdarzają się jednak sytuacje, kiedy data zakończenia stosunku pracy (i wygaśnięcia umowy) między pracodawcą a pracownikiem przypada w czasie, kiedy pracownik przebywa na zwolnieniu – czasami nawet pracodawca zmuszony jest zwolnić dyscyplinarnie podczas trwania L4. Chociaż okres zwolnienia przekroczył czas trwania umowy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych może być zobowiązany do kontynuacji wypłacania zasiłku chorobowego. By tak było, pracownik musi jednak spełniać określone warunki.
Ustawa o zasiłkach chorobowych
Zasiłek chorobowy jest wypłacany zgodnie z zasadami szczegółowo opisanymi w ustawie o zasiłkach chorobowych. Warto wymienić i omówić kilka najważniejszych kwestii zawartych w ustawie.
Zasiłek przysługuje osobom objętym ubezpieczeniem, które wykazują niezdolność do pracy z powodu choroby lub innych przyczyn (dookreślonych w ustawie). Pracownik nie może przebywać na zwolnieniu dłużej niż przez 182 dni. Wyjątkiem jest sytuacja, w której pracownica jest jednocześnie w ciąży – wtedy przysługuje jej 270 dni.
Jeśli pracownik przekroczy maksymalną liczbę dni przebywania na zwolnieniu lekarskim, może zostać dyscyplinarnie zwolniony z powodu długiej nieobecności, czyli poważnego naruszenia obowiązków pracowniczych.
chorobowe">Kiedy ZUS wypłaca chorobowe?
Miesięczny zasiłek chorobowy wynosi 80% podstawowej pensji pracownika. Całkowita kwota podstawy przysługuje natomiast pracownicom, które są w ciąży, pracownikom, którzy ucierpieli w drodze do lub z pracy, a także w przypadkach, gdy choroba (lub niezdolność do pracy) jest wynikiem niezbędnych badań lekarskich dla dawców komórek, tkanek i narządów.
Operator maszyn produkcyjnych/pracownik produkcji
Randstad Polska Sp. z o.o.
- 5 100-6 000 zł brutto / mc
- Kielce
Magazynier - operator wózka widłowego
Randstad Polska Sp. z o.o.
- 5 100-6 000 zł brutto / mc
- Nowiny
Pracownik produkcji
Randstad Polska Sp. z o.o.
- 4 500-4 950 zł netto / mc
- Bliżyn
Pracownik produkcji
Randstad Polska Sp. z o.o.
- 4 500 zł brutto / mc
- Kajetanów
Kiedy jednak nie otrzyma się zasiłku? Istnieją sytuacje, w których nawet ubezpieczony pracownik nie otrzyma pieniędzy, np. ze względu na okoliczności powstania choroby. Zasiłek chorobowy nie przysługuje np. w okresach niezdolności do pracy, w których ubezpieczony nadal ma prawo do pobierania wynagrodzenia. Można także stracić prawo do zasiłku chorobowego wskutek zwolnienia dyscyplinarnego, jeśli ze strony zatrudnionego doszło do ciężkiego naruszenia obowiązków pracowniczych. Pracownik nie może pobierać zasiłku również w czasie urlopu bezpłatnego lub wychowawczego, a także podczas tymczasowego aresztowania.
Jeśli ubezpieczony pracownik został odsunięty od pracy z powodu podejrzeń o chorobę zakaźną i nie podjął innej pracy proponowanej przez pracodawcę, odpowiedniej i niezabronionej dla takich osób, nie przysługuje mu zasiłek. Nie otrzymają go także osoby, których niezdolność do pracy wynika z umyślnego popełnienia przestępstwa lub wykroczenia.
Pracownikom, których niezdolność do pracy ma wyraźne powiązania z nadużywaniem alkoholu, zasiłek chorobowy nie zostanie wypłacony przez pierwsze 5 dni trwania niedyspozycji.
Osoby, które w czasie przebywania na zwolnieniu lekarskim jedynie symulują chorobę i/lub pracują w tym czasie w innym miejscu pracy, tracą prawo do całości otrzymanego zasiłku. Co więcej, pracodawca ma wtedy podstawy i prawo do dyscyplinarnego zwolnienia z pracy.
Co jednak z zasiłkiem, gdy osoba ubezpieczona przebywa na zwolnieniu lekarskim i w czasie jego trwania, wygasa jego umowa i stosunek pracy zostaje zakończony? Czy po utracie zatrudnienia traci się także prawo do pobierania zasiłku?
Wypłata zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia
Umowa wygasająca w czasie, gdy pracownik przebywa na urlopie chorobowym, nie ulega prawnemu przedłużeniu. Zakończenie stosunku pracy nie musi jednak skutkować utratą prawa do pobierania zasiłku. Kiedy tak się dzieje?
Zasiłek chorobowy po ustaniu zatrudnienia nie przysługuje każdemu. Otrzymają go pracownicy, którzy są ubezpieczeni i spełniają dodatkowo ściśle określone warunki. Choroba lub niezdolność do wykonywania pracy uprawniająca do zasiłku mimo ustania zatrudnienia to taka, która trwa co najmniej miesiąc, oraz:
- powstała nie później niż w ciągu 14 dni od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego;
- powstała nie później niż w ciągu 3 miesięcy od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego w przypadku choroby zakaźnej, której okres wylęgania jest dłuższy niż 14 dni, lub innej choroby, której objawy chorobowe ujawniają się po okresie dłuższym niż 14 dni od początku choroby.
Takie świadczenie może być wypłacane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych maksymalnie przez 30 dni. Pracodawca powinien dostarczyć do ZUS-u zwolnienie lekarskie pracownika, które stanowi dowód jego niedyspozycji wykraczającej terminem poza datę zakończenia stosunku pracy. Jeśli tego nie zrobi, pracownik nie otrzyma zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia.
W momencie, gdy lekarz wystawi pracownikowi kolejne zwolnienie, ten musi dopilnować dostarczenia go osobiście, ponieważ nie podlega już swojemu byłemu pracodawcy. Obecnie możliwe jest jedynie wystawienie elektronicznego zaświadczenia lekarskiego. Dobrze mieć tego świadomość, ponieważ ta zmiana została wprowadzona stosunkowo niedawno – elektroniczny dokument jest obowiązkowy od dnia 1 lipca 2018 roku.
Kto nie otrzyma zasiłku po wygaśnięciu umowy?
Nie wszystkim jednak przysługuje prawo do pobierania zasiłku. Oprócz osób wymienionych w poprzednim fragmencie istnieje jeszcze kilka grup pracowników, którzy nie uświadczą wypłaty zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia.
Takimi pracownikami są:
- osoby posiadające prawo do emerytury lub renty (w związku z chorobą lub inną niezdolnością do pracy),
- osoby pobierające zasiłek dla bezrobotnych, nauczycielski lub przedemerytalny,
- osoby pobierające świadczenia kompensacyjne,
- osoby, które nie nabyły do niego prawa ze względu na zbyt krótkie zatrudnienie – ustawowo jest to czas pracy, który trwał mniej niż 30 dni,
- osoby, których ubezpieczenie wygasło po wyczerpaniu okresu pobierania zasiłku.
Wypłacenie przez ZUS zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia wiąże się oczywiście z dostarczeniem odpowiednich dokumentów. Najważniejsze są: zaświadczenie lekarskie (jedynie w formie elektronicznego dokumentu), stanowiące dowód i podstawę zwolnienia lekarskiego oraz specjalne oświadczenie – druk typu ZUS Z-10. By umożliwić obliczenie wysokości zasiłku, należy także dostarczyć odpowiednie zaświadczenie od pracodawcy, dotyczące opłacanych składek.
Warto wiedzieć, że przebywanie na zasiłku po ustaniu zatrudnienia jest istotne przy rejestracji w Urzędzie Pracy – należy wówczas donieść stosowne dokumenty.
Osoby, które były zatrudnione na umowę o pracę, potrzebują druku typu ZUS Z-3. Pozostali pracownicy muszą wypełnić wniosek ZUS Z-3a. Są to m.in.: osoby zatrudnione na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług lub jako osoba współpracująca, odbywające służbę zastępczą, osoby zajmujące się opieką nad dziećmi, osoby pobierające stypendium w okresie odbywania stażu i wiele innych.
Jeśli w czasie trwania okresu wypłacania zasiłku chorobowego wypada data zakończenia stosunku pracy, pracownik spełniający określone warunki ma nadal prawo do pobierania pieniędzy przez 30 dni. Warto mieć więc świadomość, kiedy jest to możliwe, by dopilnować wszystkich formalności.
To może Cię również zainteresować
Kiedy ZUS wypłaca chorobowe, a kiedy pracodawca wypłaca chorobowe?
