Wcześniej czy później, każdy pracownik chce lub musi odpocząć na jakiś czas od wykonywanej pracy. W zależności od okoliczności i rodzaju urlopu, na jaki decyduje się pójść, przysługuje mu inna liczba dni wolnych oraz inne prawa.
Wszystkie kwestie dotyczące urlopów zostały zawarte w przepisach Kodeksu pracy. Urlop przysługuje każdemu pracownikowi zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę. Pracownicy na umowach o dzieło lub zlecenie, ze względu na specyfikę wykonywanej pracy, nie mają prawa do urlopu.
Urlop wypoczynkowych - ile dni Ci się należy
Najczęściej wykorzystywany jest urlop wypoczynkowy. Jest to czas wolny dla pracownika, podczas którego nie musi uczęszczać do pracy. Zgodnie z Kodeksem pracy, w ciągu roku rozliczeniowego, pracownik o stażu pracy mniejszym niż 10 lat ma prawo do 20 dni urlopu, a pracownik z większym stażem – 26 dni urlopu.
Urlop dotyczy dni pracujących – nie wlicza się więc w niego dni ustawowo wolnych od pracy. Jedna część urlopu w roku musi wynosić minimum 14 dni ciągiem. Pracownikowi przysługuje w tym czasie pełne wynagrodzenie. Pracodawca nie zawsze musi jednak wyrazić zgodę na udzielenie urlopu. Może udzielić go pracownikowi w innym terminie, uzasadniając decyzję potrzebami zakładu pracy.
Pracodawca nie wypłaca wynagrodzenia, gdy pracownik uda się na urlop bezpłatny. Nie ma limitu odnośnie dni wolnych od pracy, a pracodawca nie ma prawa zwolnić takiego pracownika. Niemniej, po upływie 3 miesięcy, pracodawca może wnioskować o skrócenie tego urlopu i powrót zatrudnionego do świadczenia pracy.
Urlop macierzyński
Ten rodzaj urlopu przysługuje kobietom pracującym w oparciu o umowę o pracę, które w trakcie zatrudnienia urodziły dziecko. Urlop jest w pełni opłacany przez ZUS. Jego długość zależy od liczby urodzonych dzieci podczas jednego porodu. Na jedno dziecko przysługuje 20 tygodni, na dwójkę lub więcej – od 31 do 37 tygodni.
Po urlopie macierzyńskim, matka lub ojciec mogą wziąć opłacany przez ZUS urlop rodzicielski. Może trwać 32 tygodnie przy jednym dziecku oraz 34 tygodnie w przypadku ciąży mnogiej. Ten urlop można wykorzystać w całości lub podzielić go na cztery części, nie krótsze niż 8 tygodni. Urlop rodzicielski obowiązuje do momentu, gdy dziecko osiągnie 6. rok życia.
O urlopie „tacierzyńskim” mówi się w momencie, gdy matka wykorzystała co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego i wykazuje chęć oraz gotowość do powrotu do pracy. Pozostałe, należne tygodnie urlopu zostają wtedy przekazane ojcu dziecka.
Urlop wychowawczy
Bezpłatny urlop wychowawczy przysługuje pracownikom zatrudnionym od co najmniej 6 miesięcy. Może trwać aż do trzech lat, łącznie lub w maksymalnie pięciu częściach. Na każde dziecko przysługuje osobny urlop wychowawczy, a pracownik przebywający na takim urlopie nie może zostać zwolniony.
Inne rodzaje urlopów
Urlop na żądanie należy się każdemu pracownikowi z prawami urlopowymi. Pracodawca nie ma prawa odmówić udzielenia takiego urlopu. Pracownik może zgłosić konieczność wzięcia płatnego urlopu na żądanie na maksymalnie 4 dni, ale może to zrobić nawet w dniu, w którym zamierza go już rozpocząć. Może to zrobić osobiście, telefonicznie lub mailowo.
Płatny urlop okolicznościowy, związany jest najczęściej z ważnymi wydarzeniami w życiu pracownika – śmiercią osoby bliskiej, narodzinami dziecka, ślubem itp. Może wynosić od 1 do 2 dni. O okolicznościach należy poinformować przełożonego.