Urlop macierzyński

Urlop rodzicielski? Gdy ochrona pracy nie obowiązuje...

30 grudnia 2022

5 z 5

Ocena: 5 z 5 | 30 głosów

30 głosów

14 komentarzy
Urlop rodzicielski? Gdy ochrona pracy nie obowiązuje...
Osoby, które przebywają na urlopie rodzicielskim korzystają ze szczególnych uprawnień. Te dotyczą między innymi ochrony zatrudnienia. Kiedy pracodawca może rozwiązać z takim pracownikiem umowę o pracę?

Rozwiązanie umowy a urlop rodzicielski

Nie w każdej sytuacji pracodawca będzie mógł rozwiązać umowę o pracę z pracownikiem przebywającym na urlopie rodzicielskim. Pracownica przebywająca na urlopie macierzyńskim, a także pracownik korzystający z jego części w ramach urlopu ojcowskiego są objęci ochroną pracy. Są jednak okoliczności, w których zwolnienie jest uzasadnione – reguluje je art. 177 § 4 Kodeksu pracy:

Wypowiedzenie umowy na urlopie rodzicielskim

Rozwiązanie przez pracodawcę umowy o pracę za wypowiedzeniem w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego może nastąpić tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy. Pracodawca jest obowiązany uzgodnić z reprezentującą pracownicę zakładową organizacją związkową termin rozwiązania umowy o pracę. W razie niemożności zapewnienia w tym okresie innego zatrudnienia, pracownicy przysługują świadczenia określone w odrębnych przepisach. Okres pobierania tych świadczeń wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

Art. 177 § 4 Kodeksu pracy

Szukasz pracy?
Dodana
Dodana

Doradca Klienta w Dziale IT

PeoplePro

  • Jelenia Góra
Dodana
Dodana

Doradca Klienta w Dziale IT

PeoplePro

  • Nowy Sącz
Dodana

Jednocześnie też zatrudniony rodzic musi pamiętać, że w przypadku ogłoszenia upadłości przedsiębiorstwa lub też likwidacji zakładu pracy nie obowiązują żadne ochronne przepisy, które dotyczą bezpośrednio rozwiązywania umów o pracę.

Jakie artykuły nie mają zastosowania?

W przypadku urlopu rodzicielskiego przy ogłoszeniu upadłości lub likwidacji zakładu pracy wyłączone zostają zatem wszelkie przepisy, które chronią pracowników przez wypowiedzeniem lub też rozwiązaniem nawiązanego stosunku pracy. Taki stan rzeczy wynika wprost z art. 41 § 1 Kodeksu pracy. I tak, pracodawca nie musi kierować się odpowiednio art. 38, 39 i 41 Kodeksu pracy. Co to dokładnie oznacza?

W zwykłych okolicznościach pracodawcę dotyczą zasady ochrony pracy, czyli:

  • konieczność konsultowania z zakładową organizacją związkową zamiaru wypowiedzenia umowy, która została zawarta na czas nieokreślony;
  • ochrona zatrudnienia dla osób w wieku przedemerytalnym i osób na urlopie macierzyńskim, rodzicielskim lub urlopie adopcyjnym;
  • nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, który przebywa na urlopie lub też jest nieobecny z innych, usprawiedliwionych powodów.

Powyższe nie obowiązują pracodawcę w przypadku, gdy zmuszony jest do likwidacji zakładu pracy bądź ogłoszenia upadłości.

Rozwiązanie umowy z pracownikiem na urlopie rodzicielskim

Poza powyższym wyłączeniem przepisów podmiot zatrudniający musi pamiętać o tym, aby rozwiązać zawarte z pracownikami umowy. Likwidacja działalności gospodarczej nie jest powodem, który skutkuje samoistnym wygaśnięciem umowy o pracę. Takie stanowisko podzielił również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 5 września 2001 roku (sygn. akt I PKN 830/00). W związku z powyższym na pracodawcy ciąży obowiązek rozwiązania zawartych z pracownikami umów i to w sposób, jaki został przewidziany prawem.

Jeśli chodzi o pracownice przebywające na urlopie macierzyńskim, przy likwidacji działalności gospodarczej z nimi również pracodawca musi rozwiązać umowę, przy czym z tego tytułu przysługują im wówczas nadal stosowne świadczenia. Oznacza to, ze takie osoby będą dalej otrzymywać zasiłek macierzyński tak samo długo, jak w przypadku, gdyby nie doszło do zwolnienia wskutek likwidacji zakładu pracy. 

Warto wiedzieć!
Pracodawca powinien dokonać rozwiązania umów z pracownikami przed momentem, w którym jego przedsiębiorstwo de facto przestanie działać – w przeciwnym wypadku brak byłoby podmiotu, który mógłby zawarte stosunki pracy rozwiązać.

W piśmiennictwie omawiającym likwidowanie przedsiębiorstwa podkreśla się, że to pewien proces, który rozłożony jest w czasie. W samym Kodeksie pracy zainteresowani nie znajdą szczegółowych przepisów związanych z likwidacją firmy i dlatego też konieczne jest odwołanie się do konkretnych ustaw, które regulują przeprowadzenie procesu likwidacji przedsiębiorstwa w zależności od jego formy prawnej. Takie stanowisko wyraził również Sąd Najwyższy, który stwierdził, że na gruncie prawa pracy pojęcie "likwidacja" odnosi się do pracodawcy, a więc jednostki organizacyjnej zatrudniającej pracowników (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 grudnia 2009 roku, sygn. akt II PK 147/09).

Ochrona pracownika pomimo likwidacji zakładu pracy

Nie w każdym przypadku likwidacji zakładu pracy pracownik, który przebywa na urlopie bezpłatnym, nie będzie mógł korzystać z ochrony. Trzeba wskazać, że powyżej omówiona sytuacja odnosi się do takiego stanu rzeczywistego, w którym to dochodzi do stałego, jak i faktycznego unieruchomienia zakładu pracy.

W związku z powyższym pracodawca nie będzie mógł zwolnić pracownika przebywającego na urlopie rodzicielskim wówczas, gdy likwidowana będzie jedynie jednostka organizacyjna zakładu. Wówczas pracownik korzysta w pełni z ochrony i może dochodzić swoich praw zgodnie z obowiązującymi aktualnie przepisami.

Powrót pracownika z urlopu rodzicielskiego

W sytuacjach jak wyżej, gdy pracodawca nie likwiduje całego zakładu pracy, a jedynie jego część, np. dział, nie obowiązuje go zasada ochrony zatrudnienia pracownika po powrocie urlopu rodzicielskiego. Chodzi oczywiście o sytuację, w której wskutek zmian stanowisko pracy osoby na urlopie rodzicielskim zostało zlikwidowane. Ochrona zatrudnienia po powrocie do pracy obejmuje jedynie kobiety na urlopie macierzyńskim.

Zapamiętaj!
W przedsiębiorstwach zatrudniających co najmniej 20 pracowników pracownikowi, z którym została rozwiązana umowa z powodu likwidacji stanowiska pracy, przysługuje odprawa zgodnie z zasadami określonymi w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 13 marca 2003 r.

W przypadku powrotu z urlopu rodzicielskiego pracodawca w razie likwidacji stanowiska pracy ma więc prawo rozwiązać umowę z okresem wypowiedzenia bądź za porozumieniem stron – regulują to art. 177 i art. 183(2) w zw. z art. 182(1a) § 6 Kodeksu pracy.

To może Cię również zainteresować

Wniosek o urlop macierzyński

Najczęściej zadawane pytania

Czy pracodawca może zwolnić pracownika przebywającego na urlopie rodzicielskim?

Nie, pracownika podczas urlopu rodzicielskiego obejmuje tzw. ochrona pracy, w związku z czym pracodawca nie może wypowiedzieć mu umowy w trakcie tego urlopu z jednym wyjątkiem. Przepisy dotyczące ochrony pracy nie mają zastosowania, gdy dochodzi do upadłości przedsiębiorstwa lub pracodawca likwiduje zakład pracy. W takim wypadku ma on prawo zwolnić pracowników.

Jakie się ma ochrona pracy do zwolnienia wskutek likwidacji zakładu pracy?

Przepisy zapewniające ochronę pracy osób na urlopach macierzyńskim, rodzicielskim czy adopcyjnym nie mają w większości zastosowania w przypadku likwidacji zakładu pracy lub ogłoszeniu upadłości. Jeśli pracodawca nie może wówczas zatrudnionym zaproponować innej posady, ma prawo rozwiązać umowę. Wówczas pracownikom przysługują stosowne świadczenia z tego tytułu (odprawa, dalsze otrzymywanie zasiłku).

Kiedy obowiązuje ochrona pracy pomimo likwidacji zakładu pracy?

W wyjątkowych przypadkach ochrona pracy może nadal obowiązywać mimo likwidacji stanowiska pracownika. Chodzi o sytuację, w której likwidowana jest część zakładu, a nie jego całość. Wówczas pracodawca ma obowiązek zaproponować pracownikowi zatrudnienie na niemniej korzystnych niż dotychczasowe warunkach w innym dziale czy części zakładu.

Autor

Artykuł został opracowany i zmodyfikowany przez kilku autorów. Poniżej podajemy dane redaktora lub autora, który dokonał ostatniej modyfikacji.

Ewa Sztuczka-Mazur

Social Media Manager

Social Media Manager w branży HR, autorka tekstów, copywriterka, specjalistka Facebook ADS, wokalistka i pszczelarka.
Obecnie w Aplikuj.pl odpowiedzialna głównie za treści z obszaru miękkiego HR oraz prawa pracy.

14 komentarzy

Krystyna Orzechowska

Krystyna Orzechowska

Być może to niepopularne stanowisko, ale wydaje mi się, że pracodawcy powinni mieć więcej swobody w tym, jak zarządzają swoją firmą. Oczywiście, powinni respektować prawa pracowników, ale zbyt wiele regulacji hamuje rozwój biznesu.
Piotr

Piotr

Z jednej strony jestem zmuszony do likwidacji zakładu pracy, a z drugiej muszę pilnować przepisów, żeby nie naruszyć praw pracowniczych. Nie jest to łatwa sytuacja i szczególnie trudno jest, gdy trzeba zwolnić osoby z urlopem rodzicielskim.
Emil Makowski

Emil Makowski

Czyli jeśli firma bankrutuje, to po urlopie rodzicielskim zgubię pracę? To brzmi bardzo niepokojąco. Mam nadzieję, że nigdy nie będę musiał się z tym zmierzyć.
prywaciarz

prywaciarz

To straszne, że takie sytuacje mają miejsce. Właśnie szukam pracy i ciężko mi sobie wyobrazić, żeby po urlopie rodzicielskim stracić pracę bez powodu. Powinni wprowadzić więcej przepisów chroniących pracowników w takiej sytuacji.
Sandra

Sandra

Ważne są zasady i najlepiej o nich wiedzieć wcześniej niż potem kombinować przecież terminowość także się z tym wiąże.
Dagmara

Dagmara

Wszystko to kwestia przepisów. Urlop macierzyński i rodzicielski trzeba poznać - zasady. Tylko wtedy można coś ugrać. Najgorzej chyba nie wiedzieć. Warto wcześniej poznać temat gdy to dotyczy nas samych i nie w afekcie a wcześniej.
Aleksy

Aleksy

Dobrze wiedzieć jakie są tego reguły. Lepiej wszystko poznać tak by potem nie było żadnego pod tym względem zdziwienia.
Nikodem

Nikodem

No i dlatego jestem zawsze zwolennikiem sprawdzania wszystkich kruczków i szczegółów jak to wygląda i jakie odstępstwa i kiedy są. To bardzo ważne potem w realu jest.
Ola

Ola

Wiem, że urlop macierzyński różni się od urlopu rodzicielskiego. Byłam na urlopie rodzicielskim i rozwiązano ze mną umowę. Kłóciłam się, ale nie miałam racji. Fajnie to opisaliście w tym artykule.
Pola

Pola

Europejski Trybunał Sprawiedliwości orzekł w 2010 r., Że pracownice są uprawnione do miesięcznego wynagrodzenia w czasie urlopu macierzyńskiego, ale nie są one uprawnione do żadnych dodatków.
Opinion

Opinion

Jeśli podejrzewasz, że twój menedżer próbuje cię usidlić, udokumentuj wszystko. Na przykład, jeśli po ogłoszeniu ciąży nagle zacząłeś otrzymywać słabe oceny wyników, mimo że wszystkie twoje oceny były pozytywne przedtem, śledzić te oceny.
Ronin

Ronin

Jeśli dziecko jest pod opieką dwóch lub więcej krewnych, prawo do zasiłku otrzymuje jedna osoba, według własnego wyboru. Wybór należy do rodziców jaki jest opłacalny.
Kamila

Kamila

Więcej jest takich przypadków. Kto wtedy przejmuje odpowiedzialność i mi płaci za urlop oraz np. z braku pracowania dalej jakąś odprawę lub inne świadczenia?
Zofia

Zofia

Gdy jestem obecnie na 140-dniowym urlopie macierzyńskim i nastąpiła likwidacja zakładu pracy w którym pracuję, to czy w tej sytuacji będę otrzymywać świadczenie z tytułu urlopu rodzicielskiego ?

Dodaj komentarz

Wszystkie pola muszą być prawidłowo wypełnione

Komentarz został dodany

Redakcja Aplikuj.pl zastrzega sobie prawo usuwania komentarzy obraźliwych dla innych osób lub zawierających wulgarne słowa, adresy www oraz adesy e-mail i numery telefonów.