Spis treści
Urlop wychowawczy Kodeks pracy
Zgodnie z regulacjami prawnymi zawartymi w Kodeksie pracy, urlop wychowawczy jest bezpłatnym urlopem udzielanym na wniosek pracownika. Ma on na celu umożliwienie sprawowania osobistej opieki nad małym dzieckiem w wieku do lat 6 bądź nad starszym, gdy ma ono orzeczenie o niepełnosprawności.
Jest udzielany zarówno matce, ojcu, jak i opiekunom prawnym, z tym że dwoje rodziców nie może jednocześnie przebywać na urlopie wychowawczym. W związku z tym, że przysługuje on z mocy prawa, pracodawca zobowiązany jest go udzielić pracownikowi na jego wniosek – ten powinien być złożony z 21-dniowym wyprzedzeniem. Umożliwia to zatrudniającemu reorganizację pracy w firmie, znalezienie zastępstwa albo podjęcie innych kroków, dzięki którym zakład nie odnotuje strat.
W czasie korzystania z zasiłku wychowawczego pracownik nie traci prawa do świadczeń społecznej służby zdrowia dla siebie ani bliskich, których zgłosił do ubezpieczenia. Ponadto może korzystać ze świadczeń zakładowego funduszu socjalnego, bowiem okres urlopu wychowawczego traktowany jest jak okres zatrudnienia u pracodawcy, u którego świadczył prace przed pójściem na urlop.
Warto również dodać iż pracownik, który złoży wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego bądź już na takowym przebywa, objęty zostaje specjalną ochroną. W takiej sytuacji pracodawca nie może złożyć mu wypowiedzenia umowy o pracę, rozwiązać umowy, a po jego powrocie ma obowiązek podjąć wszelkie kroki, aby umożliwić pracownikowi powrót na to samo lub równorzędne stanowisko.
Urlop wychowawczy w świadectwie pracy
Kwestia urlopu wychowawczego w świadectwie pracy regulowana jest przez przepisy rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie świadectwa pracy (Dz. U. z 2018 r. poz. 1289). Zgodnie z zapisami, świadectwo powinno informować o "wykorzystanym urlopie wychowawczym i podstawie prawnej jego udzielenia".
W przypadku, gdy pracownik podczas stażu pracy w danym zakładzie wykorzystywał więcej niż jeden urlop wychowawczy – w świadectwie pracy należy wykazać odrębnie urlop wykorzystany na każde z dzieci, podając ich imiona i nazwiska.
Urlop wychowawczy a praca u innego pracodawcy
Zgodnie z prawem pracownik może podjąć pracę zarobkową zarówno u dotychczasowego, jak i innego pracodawcy podczas urlopu wychowawczego, a także otworzyć własną działalność czy podjąć naukę, wziąć udział w szkoleniu czy kursie. Według obowiązujących przepisów takie dodatkowe zatrudnienie w trakcie urlopu wychowawczego odnosi się zarówno do umowy o pracę, jak i umów o charakterze cywilnoprawnym, np. umowy zlecenie czy o dzieło.
Nie można zatem na urlopie wychowawczym pracować na pełen etat u innego pracodawcy. W takiej sytuacji stały pracodawca jest uprawniony do tego, aby przerwać urlop wychowawczy pracownikowi i wezwać go do stawienia się do pracy we wskazanym terminie (art. 1862 § 2 K.p.).
Niemniej urlop wychowawczy a praca u innego pracodawcy na niepełny etat to zupełnie inna kwestia. W tej sytuacji możliwe jest pogodzenie sprawowania opieki nad dzieckiem i wykonywania obowiązków zawodowych, na przykład na pół etatu. Wówczas dzieckiem może zająć się drugi z rodziców czy babcia.
Decydując się na dodatkowe zatrudnienie u innego pracodawcy w trakcie urlopu wychowawczego, należy niezwłocznie poinformować dotychczasowego pracodawcę. Ma to istotne znaczenie, bowiem obowiązkiem pracodawcy jest sporządzanie co miesiąc do ZUS raportów mających na celu rozliczenie pracownika ze składek. Po podjęciu innego zatrudnienia obowiązek ten jest ściągany z pracodawcy. Wówczas pracownik nie będzie podlegał składkom ubezpieczeń społecznych z tytułu urlopu wychowawczego, a zostanie objęty nimi z tytułu zawartej umowy o pracę, czy też zlecenia albo o dzieło.
Urlop wychowawczy a praca na pół etatu
Rodzicielstwo to szereg przyjemnych doświadczeń, ale również obowiązków. W związku z tym czasem bywa trudno pogodzić rolę rodzica z pracą zawodową. Z tego względu możliwe jest właśnie wzięcie urlopu wychowawczego, który ma wymiar 36 tygodni i może być wykorzystany przez jednego z rodziców (wówczas 35 tygodni) lub przez dwoje, w dowolnie ustalonych proporcjach. Maksymalnie urlop wychowawczy może być wykorzystany w 5 częściach i nie później jak do ukończenia przez dziecko 6. roku życia (bądź 18. w przypadku dziecka niepełnosprawnego).
Wiele osób decydujących się na skorzystanie z tej formy urlopu rozważa podjęcie zatrudnienia dodatkowego, umożliwiającego dorobienie pieniędzy. Otóż z założenia urlop wychowawczy jest bezpłatny i tylko w niektórych przypadkach rodzic może liczyć na wypłatę świadczenia w wysokości 400 złotych miesięcznie. W związku z tym, rodzic decyduje się na pracę u dotychczasowego lub innego pracodawcy w mniejszych wymiarze, co umożliwi pogodzenie sprawowania samodzielnej opieki nad dzieckiem oraz zarobienie dodatkowych pieniędzy.
Popularnym rozwiązaniem jest więc urlop wychowawczy i praca na pół etatu. To maksymalny wymiar, na jaki rodzic może być zatrudniony przebywając na urlopie wychowawczym. Praca może być świadczona w tym samym zakładzie pracy i na tym samym stanowisku albo też podjęta u innego pracodawcy. Popularną praktyką jest wykonywanie pracy zdalnej na pół etatu, co z powodzeniem umożliwia opiekę nad dzieckiem i wykonywanie zadań związanych z pracą zawodową.
Na taką formę mogą sobie pozwolić informatycy, programiści, copywriterzy, dziennikarze, graficy, tłumacze, ale czasem też na przykład księgowi, analitycy czy specjaliści z zakresu podatków. O nieco mniejsze zarobki można się zresztą postarać na inne sposoby – wykonując rękodzieło lub np. przeprowadzając ankiety telefoniczne.
Wniosek o powrót do pracy po urlopie wychowawczym
Pracownik, który zawiesił swoje obowiązki zawodowe, aby móc sprawować opiekę nad dzieckiem, ma możliwość wyczerpania go w pełni (35 tygodni), we wskazanych przez siebie częściach (maksymalnie 5), ale też może go w dowolnym momencie przerwać. W związku z tym, że jest to dodatkowe prawo pracownicze, z urlopu wychowawczego można skorzystać, ale nie trzeba. Można też z niego zrezygnować w dowolnej chwili.
Zarówno w tym przypadku, jak i przed skończeniem określonego wymiaru urlopu (lub jego całości) niezbędne jest złożenie odpowiedniego wniosku – wniosku rezygnacyjnego z urlopu wychowawczego lub wniosku o powrót do pracy po urlopie wychowawczym. Jak powinien taki wniosek wyglądać? Poniżej przedstawiamy wzór.
……………………………………..
(miejscowość, data)
……………………………………..
(dane pracownika)
……………………………………..
(dane pracodawcy)
WNIOSEK O POWRÓT DO PRACY PO URLOPIE WYCHOWAWCZYM
Uprzejmie informuję, iż z uwagi na zmianę mojej sytuacji rodzinnej, rezygnuję z dalszego korzystania z urlopu wychowawczego udzielonego mi w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem ..................................................................................... urodzonym ..................................................... r. na okres od dnia .................................................... do dnia ......................................................... .
Jednocześnie informuję, że chciałabym podjąć pracę w dniu ..................................................... na dotychczas sprawowanym stanowisku ......................................................... .
……………………………………..
(podpis pracownika)
Podsumowując, zagadnienie urlopu wychowawczego pracownika rodzi wiele wątpliwości. Rodzic z jednej strony pragnie spędzić czas z dzieckiem i samodzielnie się nim opiekować, z drugiej strony potrzebuje pieniędzy i chce pełnić obowiązki zawodowe. Warto więc znać regulacje prawne i znaleźć rozwiązanie, które pozwoli pogodzić jedno z drugim.
To może Cię również zainteresować