Spis treści
Młodociany pracownik i praca
Definicję pracownika młodocianego znaleźć można w Kodeksie pracy. I tak zgodnie z art. 190 młodocianym jest osoba, która ukończyła 15 lat, a nie przekroczyła 18 lat. To właśnie z osobami w takim wieku podmiot zatrudniający może zawrzeć na piśmie stosowną umowę o pracę i to z reguły na czas nieokreślony. Z drugiej jednak strony, należy pamiętać, że pracownik młodociany objęty jest specjalną ochroną. Nie tylko inaczej wygląda jego czas pracy, ale również pod szczególną ochroną znajduje się zarówno jego zdrowie, jak i życie. Ponadto, pracownikowi młodocianemu przysługuje urlop.
Pracownik młodociany - szczególna ochrona
Tak, jak każdy pracownik, który zatrudniony zostaje na umowę o pracę, tak i pracownik młodociany podlega wstępnym badaniom lekarskim. W żadnym przypadku podmiot zatrudniający nie ma prawa podpisać umowy o pracę z osobą, która nie posiada odpowiedniego zaświadczenia od lekarza. W tym przypadku specjalista musi wskazać, że praca na danym stanowisku nie będzie zagrażać zdrowiu i życiu zatrudnionego. W przypadku, jeżeli medyk stwierdzi, że dana praca stanowi dla młodocianego zagrożenie, podmiot zatrudniający jest zobowiązany do zmienienia mu rodzaju pracy lub też niezwłocznego rozwiązania umowy, jeżeli nie ma możliwości zmiany zakresu obowiązków lub przeniesienia na inne stanowisko. W drugim przypadku pracodawca musi też liczyć się z koniecznością wypłaty zatrudnionemu odszkodowania za okres wypowiedzenia. Ponadto, zgodnie z przepisami, pracownik młodociany będzie musiał przechodzić badania kontrolne oraz okresowe w trakcie zatrudnienia.
Zatrudniony, który ukończył 15 lat i nie przekroczył 18 lat, podlega też wstępnym, jak i okresowym szkoleniom z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Zatrudniający musi także zadbać o założeniu mu odpowiedniej teczki pracowniczej.
W każdym przypadku pracodawca, zgodnie z art. 201§3 Kodeksu pracy jest obowiązany:
Ponadto, pracodawca nie może powierzać pracownikom młodocianym wykonywania prac wzbronionych, które wykaz znaleźć można w Rozporządzeniu z dnia 24 sierpnia 2004 roku w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac.
Pracownik magazynu
Randstad Polska Sp. z o.o.
- Tychy
Ślusarz
Spółdzielnia SIP ZPCh
- Krosno
Prace magazynowe
Randstad Polska Sp. z o.o.
- Tychy
Pracownik produkcji
Randstad Polska Sp. z o.o.
- Gliwice
Kasjer/Sprzedawca - JAWORZNO UL. Piekarska
Golden Serwis Sp. z o. o.
- 28-28 zł brutto / h
- Jaworzno
Czas pracy i urlopy młodocianego pracownika
Kwestia zarówno czasu pracy, jak i urlopów pracowników młodocianych została również szczegółowo omówiona w Kodeksie pracy.
- w wieku do ukończenia 16 lat nie może przekraczać 6 godzin,
- w wieku powyżej 16 lat nie może przekraczać 8 godzin.
Do powyżej wskazanego czasu pracy doliczyć należy również czas nauki. Warto przy tym zauważyć, że chodzi o dany dzień i to zgodnie z programem zajęć. Ponadto, jeżeli dobowy wymiar czasu pracy młodocianego jest dłuższy niż 4,5 godziny, to pracodawca zobowiązany jest wprowadzić przerwę w pracy trwającą nieprzerwanie 30 minut, która to jest wliczana do czasu pracy.
- W żadnym przypadku pracownik młodociany nie może być zatrudniany w nadgodzinach, jak również w porze nocnej.
- Od tej zasady nie ma wyjątków, jak choćby zgoda samego zainteresowanego czy też jego przedstawiciela ustawowego.
- Młodociany nie będzie też pracował wówczas, gdy wystąpiły szczególne okoliczności, jak choćby akcja ratownicza.
Ustawodawca zadbał także o wypoczynek pracowników młodocianych. W tym przypadku przewidziany dla nich wypoczynek dobowy jest dłuższy niż w przypadku pracowników dorosłych i wynosi przynajmniej 14 godzin. W przypadku wypoczynku tygodniowego mowa o 48 godzinach, które muszą obejmować również niedzielę.
Zupełnie inaczej uregulowane zostało prawo pracowników młodocianych do nabywania urlopu. Zgodnie z art. 205 Kodeksu pracy, taki zatrudniony uzyskuje z upływem 6 miesięcy od rozpoczęcia świadczenia pierwszej pracy prawo do urlopu w wymiarze 12 dni roboczych. Z upływem zaś roku wymiar ten wzrasta do 26 dni roboczych. Jednocześnie należy pamiętać, że w roku kalendarzowym, w którym pracownik młodociany ukończy 18 rok życia, ma prawo do urlopu w wymiarze 20 dni.
W każdym przypadku pracownik młodociany, który uczy się, ma prawo do otrzymania wolnego w okresie ferii zimowych. Poza tym udzielanie urlopu pracownikom młodocianym odbywa się na ogólnych zasadach, jakie to zostały przyjęte w stosunku do wszystkich pracowników, czyli na wniosek i za zgodą pracodawcy.
Specjalna ochrona młodocianych wyrażona została także w zasadzie wprowadzenia tak zwanych urlopów zaliczkowych. W odróżnieniu od pozostałych zatrudnionych młodociany ma prawo do wykorzystania urlopu, do którego nie nabył jeszcze prawa.
Pracownik młodociany – prawa i obowiązki
Umowa zawierana z pracownikiem młodocianym musi określać rodzaj przygotowania zawodowego, czas trwania oraz miejsce odbywania przygotowania do zawodu, sposób teoretycznego dokształcania oraz wysokość wynagrodzenia. Pracownik młodociany wynagrodzenie otrzymuje w zależności od roku nauki – stosunek zarobków do przeciętnego wynagrodzenia wynosi w pierwszym roku nauki nie mniej niż 4%, w drugim roku nauki nie mniej niż 5%, a w trzecim roku nauki nie mniej niż 6%.
- Czas pracy pracownika młodocianego, który nie ukończył 16. roku życia, nie może przekraczać 6 godzin, a po ukończeniu 16. roku życia 8 godzin.
- Do czasu pracy wliczany jest również czas nauki, przy czym wymiar oraz rozkład czasu ustala pracodawca przy uwzględnieniu liczby godzin i zakresu szkolnych zajęć zatrudnionej osoby.
W przypadku, gdy dobowy wymiar czasu pracy jest dłuższy niż 4,5 godziny, pracownik młodociany ma prawo do trwającej nieprzerwanie 30-minutowej przerwy, która jest wliczana do czasu pracy. Co więcej, pracownik młodociany nie może być zatrudniany w porze nocnej ani w godzinach nadliczbowych. Prawo do urlopu zyskuje z upływem 6 miesięcy od rozpoczęcia pierwszej pracy – urlop wynosi wówczas 12 dni, natomiast po upływie 12 miesięcy jest to 26 dni. Pracodawca zobowiązany jest do udzielenia takiemu pracownikowi urlopu w czasie ferii. W kodeksie pracy zapisano też możliwość skorzystania z urlopu zaliczkowego, jeśli pracownik nie nabył jeszcze prawa do urlopu. Na wniosek młodocianego ucznia pracodawca może też udzielić w okresie ferii urlopu bezpłatnego, który nie może trwać dłużej niż 2 miesiące i to łącznie z przysługującym urlopem wypoczynkowym.
- Pracodawca musi przygotować wykaz prac lekkich dla pracowników młodocianych.
- W zakres obowiązków takich pracowników wchodzi przede wszystkim dążenie do jak najlepszych wyników zarówno w pracy, jak i w nauce.
- Ponadto są oni zobowiązani do przestrzegania ustalonego przez pracodawcę czasu i porządku pracy, a także przepisów BHP i ppoż.
Podsumowując, zatrudnienia pracownika młodocianego jest możliwe, jednak obwarowane jest całą masą precyzyjnych przepisów, których należy bezwzględnie przestrzegać. Nawet jeśli pracownik młodociany wyrazi zgodę na zmianę swojego czasu pracy i będzie chętny do przyjścia np. na nocną zmianę, w obowiązku pracodawcy leży, aby do tego nie dopuścić.
Pracownik młodociany to osoba, która ukończyła 16 rok życia, ale nie przekroczyła 18 lat. Najczęściej pracownicy młodociani wykonują pracę, by nauczyć się konkretnego zawodu. Przyuczenie jest o tyle istotne, że w ten sposób nabywa się konkretne kwalifikacje zawodowe, dzięki którym można, po zakończeniu edukacji, znaleźć pracę w wyuczonym zawodzie.
Podmiot zatrudniający pracownika młodocianego ma obowiązek podpisać z nim umowę o pracę. Podpisanie takiego dokumentu oznacza, że zarówno pracownik, jak i pracodawca mają wobec siebie obowiązki i prawa. Jednym z praw pracownika młodocianego jest prawo do urlopu.
Kiedy wypoczywa pracownik młodociany?
Urlop, do którego ma prawo pracownik młodociany, został uregulowany w Kodeksie pracy. Niezależnie od tego, czy zatrudniony odbywa przygotowanie zawodowe u pracodawców będących rzemieślnikami, czy też pozostałych, prawo do urlopu nabywa z upływem 6 miesięcy od rozpoczęcia pracy. Przysługuje mu wówczas 12 dni wypoczynku, które pracodawca powinien mu pozwolić wykorzystać w dni będące dla pracownika dniami pracy.
Liczba przysługujących pracownikowi młodocianemu dni urlopu zwiększa się z upływem roku pracy. Wówczas może on liczyć aż na 26 dni wolnych. Jednocześnie ustawodawca przewidział od tej reguły wyjątek. W roku kalendarzowym, w którym pracownik młodociany kończy 18 lat, ma on prawo do urlopu w wymiarze 20, nie 26 dni. Dotyczy to jednak tylko tych pracowników, którzy prawo do urlopu nabyli przed ukończeniem 18. roku życia.
Wypoczynek nie tylko latem
Pracownicy zatrudnieni na podstawie umowy o pracę najczęściej wykorzystują przysługujący im urlop wypoczynkowy latem. Czerwiec, lipiec, sierpień i wrzesień to najpopularniejsze miesiące, w ciągu których pracownicy decydują się na wypoczynek. Również pracownicy młodociani mogą zawnioskować o udzielenie im dni wolnych właśnie w tym okresie. Nie oznacza to jednak, że nie odpoczną w trakcie zimy. Dotyczy to tych pracowników młodocianych, którzy w dalszym ciągu uczęszczają do szkoły.
Pracownik młodociany, który się dokształca, może liczyć na to, że będzie wypoczywał również w okresie ferii szkolnych. Pracodawca ma obowiązek udzielić dni wolnych swojemu podwładnemu na wniosek samego zainteresowanego lub szkoły, do której uczęszcza on na zajęcia. Urlop w okresie ferii jest bezpłatny i – wraz z urlopem wypoczynkowym – nie może przekraczać 2 miesięcy.
Pracownik młodociany wypoczywa dłużej
Z uwagi na wiek, pracownicy młodociani znajdują się pod specjalną ochroną. Mogą oni liczyć na dłuższy wypoczynek niż pozostali zatrudnieni. Dotyczy to nie tylko wspomnianych okresów urlopowych, lecz także przerw w pracy.
Gdy mowa o przerwach pracowników młodocianych od pracy, jako przykład warto wskazać, że po każdym tygodniu pracy taki pracownik ma prawo do co najmniej 48 godzin nieprzerwanego odpoczynku, który powinien obejmować również niedzielę. Rozwiązania w tym zakresie mają chronić pracowników młodocianych przez nadmiernym zmęczeniem i jednocześnie mają umożliwić im połączenie pracy z obowiązkiem szkolnym.
Zatrudnianie pracowników młodocianych, czyli osób, które ukończyły 16 lat i jednocześnie nie przekroczyły 18. roku życia, jest dozwolone w dwóch przypadkach. Pierwszy ma miejsce wówczas, gdy młodociany nie posiada kwalifikacji zawodowych – wówczas może odbyć przygotowanie zawodowe, ucząc się tym samym zawodu. Drugi dotyczy możliwości wykonywania przez pracowników młodocianych lekkich prac. Wykaz takich powinien zostać wykazany w regulaminie danego zakładu pracy.
Gdy uczysz się zawodu…
Jeżeli jesteś pracownikiem młodocianym, który odbywa przygotowanie zawodowe, to możesz liczyć na to, że twój pracodawca będzie musiał pamiętać o tym, by umożliwić tobie dalszą naukę. Dokształcać się powinieneś do ukończenia 18. roku życia. Ustawodawca przewiduje, że pracownicy młodociani są zobowiązany dokształcać się w zakresie:
- szkoły podstawowej i gimnazjum – jeżeli takiej szkoły nie ukończyli,
- szkoły ponadgimnazjalnej lub w formach pozaszkolnych.
Jako pracownik młodociany uczący się zawodu, powinieneś pracować w tygodniu. W związku z tym obowiązkiem twojego pracodawcy jest zwolnić cię z wykonywania pracy na czas potrzebny, by uczestniczyć w przeprowadzanych zajęciach teoretycznych.
Niezbędne jest podpisanie umowy
Z przyszłym pracodawcą, u którego będziesz uczył się zawodu, musisz podpisać umowę o pracę. W tej musi znaleźć się pewna pula informacji, m.in. wysokość wynagrodzenia, jakie będzie ci przysługiwało czy sposób dokształcania teoretycznego. Pamiętaj o tym, że musi to być umowa o pracę, nie zaś umowa cywilnoprawna (np. umowa zlecenia).
W podpisywanej umowie o pracę nie musi znaleźć się informacja o maksymalnej liczbie godzin, jaką będziesz codziennie pracował. Czas pracy młodocianego powyżej 16 lat nie może przekraczać 8 godzin na dobę. Jeżeli pracujesz dłużej niż 4,5 godziny, to masz prawo do 30 minutowej przerwy, która jest wliczana do czasu pracy. Oznacza to, że przysługuje ci za nią wynagrodzenie.
Gdy myślisz o pracy wakacyjnej…
Uczniowie chętnie dorabiają sobie w czasie wakacji. Jeżeli ukończyłeś 16 lat, to możesz podjąć również pracę wakacyjną. Jako pracownik młodociany możesz być zatrudniony przy wykonywaniu lekkich prac. Takie prace nie powinny spowodować u ciebie np. kłopotów ze zdrowiem czy zagrażać twojemu życiu. Przed rozpoczęciem wykonywania pracy, pracodawca powinien zapoznać cię z pracami lekkimi, które możesz wykonywać. Powinieneś zostać również poinformowany, których prac nie wolno ci wykonywać.
Jeżeli podejmujesz zatrudnienie przy pracach lekkich, możesz być zatrudniony również na podstawie umowy o pracę. Taka umowa chroni cię w najpełniejszy sposób, bo dzięki niej nabywasz np. prawo do urlopu wypoczynkowego. Jeżeli po wakacyjnym okresie zatrudnienia pracodawca będzie zadowolony z twojej pracy, to możesz ją kontynuować. Ważne jednak, byś umiał pogodzić życie zawodowe z dalszą nauką. Pamiętaj też, że pracodawca może zatrudniać cię maksymalnie przez 12 godzin w tygodniu. W dni, w które uczestniczysz w zajęciach szkolnych, nie możesz pracować dłużej niż 2 godziny.
To może Cię również zainteresować
