Spis treści
Zgodnie z art. 26 Kodeksu pracy: ,,Stosunek pracy nawiązuje się w terminie określonym w umowie jako dzień rozpoczęcia pracy, a jeżeli terminu tego nie określono – w dzień zawarcia umowy". Każdy pracodawca musi pamiętać o szeregu elementów, które muszą pojawić się w umowie.
- strony,
- rodzaj,
- datę zawarcia,
- warunki pracy i płacy.
W szczególności zaś musi uwzględniać szczegółowe wytyczne w zakresie rodzaju pracy, wynagrodzenia za pracę, które odpowiadać będzie jej rodzajowi. Należy pamiętać o wymiarze czasu pracy, jak i dacie jej rozpoczęcia. Pozostałe elementy, które znajdą się w umowie, są zależne tylko i wyłącznie od decyzji stron.
Cechy stosunku pracy – co to oznacza?
Stosunek pracy powstaje, gdy pracownik zobowiązuje się wykonywać pracę na rzecz pracodawcy, pod jego kierownictwem oraz w zamian za wynagrodzenie. Elementy takie jak obowiązek wykonywania pracy, zależność organizacyjna czy cykliczność wykonywanych czynności stanowią istotne cechy tego rodzaju stosunku.
Umowa o pracę to standardowy sposób nawiązywania stosunku pracy. Jednak warto również zapoznać się z umowami zlecenie i o dzieło, które różnią się od umowy o pracę pod względem charakteru i warunków zatrudnienia.
Stosunek pracy ma także określony charakter ekonomiczny, co oznacza, że pracownik otrzymuje wynagrodzenie za pracę. Ponadto umowa o pracę wiąże strony na dłuższy okres, co zapewnia pracownikowi pewność zatrudnienia oraz dostępu do praw i świadczeń przewidzianych w przepisach prawa pracy.
Rodzaje stosunku pracy
Stosunek pracy nawiązuje się według przepisów prawa pracy, a w szczególności –kodeksu pracy. W umowie o pracę strony określają warunki zatrudnienia, takie jak rodzaj pracy, wynagrodzenie czy wymiar czasu pracy.
Termin powstania stosunku pracy może być określony w umowie lub na podstawie obowiązujących przepisów. Ważne jest, aby spełnić określone warunki (przede wszystkim – zawrzeć umowę na piśmie).
W Polsce istnieją różne formy stosunku pracy, które określają charakter zatrudnienia pracownika. Stosunek pracy charakteryzuje się osobistym wykonywaniem pracy przez pracownika na rzecz pracodawcy, pod jego kierownictwem, w wyznaczonym miejscu i czasie, za wynagrodzeniem.
Umowa o pracę to najbardziej podstawowa i powszechna forma zatrudnienia, oparta na regulacjach kodeksu pracy. Umowy o pracę to:
- umowa na okres próbny,
- umowa na czas określony,
- umowa na czas nieokreślony,
- umowa na zastępstwo.
Pracownik zatrudniony na umowę o pracę ma przywileje takie jak prawo do płatnego urlopu, wynagrodzenia chorobowego w czasie choroby, uregulowany czas pracy oraz szczegółowo określony sposób zatrudniania i zwalniania.
Umowy cywilnoprawne to umowy regulowane przez kodeks cywilny, obejmujące:
- umowy zlecenie,
- umowy o dzieło,
- umowy agencyjne,
- kontrakty menedżerskie.
W przeciwieństwie do umowy o pracę, umowy cywilnoprawne nie oferują takich samych gwarancji i świadczeń. Na przykład w umowie o dzieło nie ma gwarantowanego minimalnego wynagrodzenia ani płatnego urlopu.
Samozatrudnienie to forma prowadzenia działalności gospodarczej, gdzie osoba fizyczna prowadzi własną działalność na własny rachunek, odpowiedzialna jest za własne ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.
Umowa o pracę a terminy
W kwestii dat zawartych w umowie o pracę istotne jest rozróżnienie pomiędzy różnymi terminami, które mogą się w niej pojawić. Data sporządzenia umowy to dzień, w którym dokument został przygotowany. Data zawarcia umowy wskazuje na moment, kiedy umowa zaczyna obowiązywać i tworzy stosunek prawny między stronami, ale nie oznacza automatycznie początku wykonywania pracy przez pracownika. Następnie jest data rozpoczęcia pracy, która określa, kiedy pracownik faktycznie zaczyna pracę, a także data podpisania umowy przez pracownika.
Z punktu widzenia prawnego i praktycznego, ważne jest, aby data rozpoczęcia pracy w umowie była jasno określona. W przypadku, gdy data ta nie jest wskazana w umowie, stosunek pracy jest nawiązywany w dniu jej zawarcia. Jeśli data rozpoczęcia pracy jest późniejsza niż data zawarcia umowy, to w okresie pomiędzy zawarciem umowy a rozpoczęciem pracy pracownik formalnie nie ma statusu pracownika, co ma wpływ na kwestie takie jak ubezpieczenia, uprawnienia do zasiłków chorobowych czy urlopu wypoczynkowego.
![Video](https://img.youtube.com/vi/TM9PIAB56fE/sddefault.jpg)
Pracodawca ma obowiązek zgłosić pracownika do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych w ciągu 7 dni od daty rozpoczęcia pracy, a nie od dnia zawarcia umowy. Dla pracownika oznacza to, że ubezpieczenia zaczynają obowiązywać od daty rozpoczęcia pracy, a nie od momentu zawarcia umowy. W przypadku zasiłku chorobowego, prawo do niego pracownik nabywa po 30 dniach nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego. Jeżeli pomiędzy datą wygaśnięcia poprzedniego okresu ubezpieczenia a rozpoczęciem nowego ubezpieczenia jest przerwa dłuższa niż 30 dni, pracownik musi znowu podlegać ubezpieczeniu przez 30 dni, aby nabyć prawo do zasiłku chorobowego.
Warto zwrócić uwagę, że w przypadku umów na czas określony, data początkowa okresu zatrudnienia powinna być identyczna z datą rozpoczęcia pracy wskazaną w umowie. To, że data rozpoczęcia pracy w umowie o pracę może być różna od daty jej zawarcia, jest dopuszczalne i zgodne z przepisami prawa pracy w Polsce.
Wypowiedzenie przed podjęciem pracy?
Duże wątpliwości może też budzić taka sytuacja, w której to pracownik wypowie umowę o pracę i to przed jej podjęciem. Problem, podobnie jak w powyższym przykładzie, leży w fakcie, iż umowa została zawarta wcześniej niż data podjęcia pracy. Co wtedy?
- 2 tygodnie – jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy,
- 1 miesiąc – jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy,
- 3 miesiące – jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.
Dla umowy o pracę zawieranej na okres próbny, długość okresu wypowiedzenia jest zróżnicowana i zależy od czasu trwania samej umowy próbnej. Konkretne terminy przedstawiają się następująco:
- W przypadku, gdy umowa próbna trwa do dwóch tygodni, okres wypowiedzenia wynosi 3 dni robocze.
- Gdy umowa próbna przekracza dwa tygodnie, okres wypowiedzenia wydłuża się do jednego tygodnia.
- Jeśli umowa próbna ustalona jest na okres trzech miesięcy, okres wypowiedzenia to dwa tygodnie.
Podsumowanie
Stosunek pracy jest złożonym zagadnieniem, które wymaga od pracodawców i pracowników znajomości przepisów prawnych. Znaczenie ma tu przede wszystkim precyzyjne i zgodne z przepisami określenie warunków pracy w umowie, a także świadomość skutków prawnych związanych z datą zawarcia umowy i rozpoczęcia pracy. Pracodawcy powinni być świadomi konsekwencji, jakie niesie ze sobą każdy rodzaj umowy, i jak te różnice wpływają na prawa i obowiązki obu stron stosunku pracy.
To może Cię również zainteresować