Spis treści
Pracodawca i pracownik, którzy podpisują umowę o pracę, muszą zadbać o to, aby ustalić konkretne warunki pracy. Ewentualne zmiany do tych ustaleń są możliwe na podstawie oświadczenia woli jednej ze stron. Najczęściej zmianie ulegają najistotniejsze elementy umowy, w tym np. wysokość wynagrodzenia pracownika. Zmiany mogą zostać dokonane za pomocą wypowiedzenia zmieniającego lub w trybie porozumienia, które będzie zapisane właśnie w formie aneksu. Stanowi on pisemne potwierdzenie wszelkich modyfikacji.
Co musi znaleźć się w umowie?
Umowy o pracę często są długoterminowe, przez co znacznie rozciągają się w czasie. Może więc pojawić się konieczność zmiany treści umowy. Nie trzeba jednak wtedy zrywać jej i sporządzać nowej – wystarczy aneks do umowy o pracę. Aby wskazać, czego powinien dotyczyć aneks, należy odnieść się do podstawowych elementów, które znaleźć muszą się na każdej umowie o pracę. Ustawodawca bowiem wskazał, jakie składniki dokumentu podpisywanego przez zainteresowane strony są konieczne. Mowa tu o tym, że każda umowa o pracę musi określać strony umowy, rodzaj umowy, datę jej zawarcia oraz warunki pracy i płacy, a w szczególności:
- rodzaj pracy,
- miejsce świadczenia pracy przez pracownika,
- wynagrodzenie za pracę odpowiadające rodzajowi pracy, ze wskazaniem składników wynagrodzenia,
- wymiar czasu pracy,
- termin rozpoczęcia pracy.
Skoro wyżej wymienione składniki są kluczowe dla każdej umowy o pracę, sporządzenie aneksu będzie konieczne zawsze przy ich zmianie. Dotyczy to jednak tylko takiej sytuacji, gdy obie strony zgadzają się na zmianę treści umowy. W przeciwnym razie pracodawca będzie zobowiązany przygotować porozumienie zmieniające i wręczyć je pracownikowi.
Kiedy aneks do umowy?
Zgodnie z przepisami, aneks do umowy o pracę musi zostać sporządzony w taki sam sposób, w jaki określono to w zmienianej umowie. Jeśli więc umowa została zawarta pisemnie, aneks musi również zostać sporządzony jako dokument pisemny. Są także przypadki, gdy umowa była podpisana notarialnie. Wtedy również należy wiedzieć, że trzeba w takiej sytuacji podpisać aneks do umowy w sposób notarialny.
Aneks do umowy w większości przypadków powinien więc zostać przygotowany w formie pisemnej. Choć kwestia ta nie jest stricte uregulowana w Kodeksie pracy, w orzecznictwie przyjęto, że postępować należy analogicznie, jak przy przygotowywaniu umów o pracę. Aneks powinien przy tym zawierać pewne elementy, czyli: datę i miejsce zawarcia porozumienia, oznaczenie dokumentu, oznaczenie umowy, do której jest on sporządzany, wskazanie stron porozumienia (pracownik i pracodawca), oznaczenie zmienianego punktu umowy i wskazanie daty wejścia w życie dokonanych ustaleń. Bardzo ważne jest też zastrzeżenie, że pozostałe warunki umowy nie ulegają zmianie. Aneks traktowany jest jak oświadczenie woli obu stron, zgodnych ze sobą, dlatego cała procedura wprowadzenia zmian do postanowień umowy o pracę wymaga złożenia podpisów przez obie strony na dokumencie.
Aneks do umowy - wzór
Jak napisać aneks do umowy? Tak jak wspomniano wyżej - aneks do umowy powinien być sporządzony w takiej formie jak sama umowa. Najczęściej będzie to forma pisemna, czasem nawet wymagająca wizyty u notariusza. Aby aneks nabrał "mocy" powinien zawierać kilka niezbędnych elementów:
- data i miejsce zawarcia aneksu,
- nazwę dokumentu — np. „Aneks do umowy o pracę”,
- wskazanie stron aneksu (takie same jak strony umowy)
- odwołanie do umowy, której aneks dotyczy — może to być zarówno numer umowy, jak i data jej zawarcia,
- wskazanie punktów umowy, które będą zmieniane,
- wskazanie nowowprowadzanych postanowień,
- informacje odnośnie dalszego obowiązywania pozostałych elementów umowy o pracę,
- zaznaczenie od kiedy zaczynają obowiązywać nowe postanowienia,
- podpisy obu stron.
W aneksie należy również wskazać datę z którą wchodzą w życie nowe postanowienia. Jeśli taka data nie zostanie określona, wówczas za moment obowiązywania zmian wprowadzanych aneksem uznaje się datę jego podpisania.
Pracownik produkcji
Randstad Polska Sp. z o.o.
- 4 500-4 950 zł brutto / mc
- Występa
Pracownik produkcji
Randstad Polska Sp. z o.o.
- 4 500-4 950 zł brutto / mc
- Bodzentyn
Operator maszyn produkcyjnych/pracownik produkcji
Randstad Polska Sp. z o.o.
- 5 100-6 000 zł brutto / mc
- Kielce
Stolarz
Randstad Polska Sp. z o.o.
- Bielsko-Biała
Poniżej można pobrać uniwersalny wzór aneksu do umowy, ktory można dostosować do swoich indywidualnych potrzeb.
Niekorzystny aneks do umowy o pracę
Zazwyczaj aneks do umowy wiąże się z awansem, zmianą stanowiska czy podwyżką podstawowego wynagrodzenia, lub ustaleniem warunków premiowania. Niekiedy jednak z inicjatywy pracodawcy pracownik otrzymuje do podpisu niekorzystny aneks do umowy, czyli tzw. porozumienie zmieniające. Zwykle chodzi o zmianę warunków pracy lub płacy na gorsze z perspektywy pracownika. W zależności od tego, czy zmiany wynikają z chwilowego pogorszenia kondycji firmy, czy będą mieć charakter stały pracownik staje przed decyzją czy przyjąć taki aneks czy nie. Dobra komunikacja z przełożonym jest tutaj niewątpliwie kluczowa.
Pracownik który nie przyjmie, czyli nie podpisze niekorzystnego aneksu do umowy o pracę musi liczyć się z tym, że jego umowa o pracę zostanie rozwiązana z zachowaniem okresu wypowiedzenia.
Aneks do umowy o pracę – zmiana wynagrodzenia
Wynagrodzenie jest chyba jedną z najbardziej zmiennych kwestii, jeśli chodzi o umowy o pracę. Nic dziwnego więc, że najczęściej pracodawcy ze swoimi podwładnymi podpisują aneksy, w których mowa jest o zmianie wysokości wynagrodzenia. Jak wskazano powyżej, aneks stosuje się wówczas, gdy strony uzgodnią wspólnie warunki i zdecydują się na jego podpisanie. Warto doprecyzować przy tym, że aneks stosuje się zarówno, zmniejszając wysokość wynagrodzenia, jak i zwiększając. Oznacza to, że strony mają dowolność w kształtowaniu wysokości pensji pracownika na każdym etapie jego zatrudnienia, wyłączając wynagrodzenie minimalne. Należy pamiętać, iż kwota wynagrodzenia nie może być niższa niż kwota wynagrodzenia minimalnego, określona w odrębnych przepisach.
Co jednak w przypadku umów o pracę, przewidujących właśnie dokładnie minimalną płacę, gdy ta może się zmienić w danym roku? Czy wtedy konieczne jest sporządzenie aneksu do umowy o pracę w sprawie zmiany wynagrodzenia? Zazwyczaj postępowanie określone jest już w umowie. Jeżeli wynagrodzenie jest określone jako konkretna kwota, wówczas, gdy nastąpi zmiana wysokości płacy minimalnej, pracodawca jest zobowiązany przygotować aneks zmieniający kwotę wynagrodzenia.
Niekiedy zamiast aneksu zastosowanie znajduje porozumienie zmieniające. Dokument taki pracodawca wystawia za zgodą pracownika, gdy strony decydują się wprowadzić istotne zmiany dotyczące warunków pracy i płacy lub rodzaju umowy o pracę. Więcej o tym w poniższym materiale wideo:
Jeśli jednak w umowie występuje zapis, który opisuje wynagrodzenie pracownika słownie jako „płacę w wysokości minimalnego wynagrodzenia”, bez podania konkretnej kwoty – wtedy pracodawca musi jedynie poinformować swojego pracownika o zmianie jego wynagrodzenia. Nie musi sporządzać osobnego aneksu. Najczęściej jednak do takiej sytuacji dochodzi wtedy, gdy podwładny awansuje. Z tego najczęściej wynika potrzeba sporządzenia i podpisania takiego aneksu.
Aneks do umowy o pracę – zmiana stanowiska
Tak jak w omówionym wyżej przypadku aneksu do umowy o pracę o zmianę wynagrodzenia, w podobny sposób przebiega sporządzenie i składanie aneksu o zmianie stanowiska pracownika. Zmiana stanowiska pracy w drodze porozumienia jest najprostszym i najszybszym sposobem zmiany umowy o pracę. Aneks można sporządzić i zastosować bez względu na rodzaj umowy.
Tak jak zostało wspomniane wcześniej, porozumienie zmieniające powinno zostać zawarte na piśmie. Kodeks pracy nie zastrzega jednak tej formy pod rygorem nieważności, więc w ostateczności ustne porozumienie w sprawie zmiany stanowiska pracy będzie ważne. Porozumienie pisemne jest jednak niewątpliwie bezpieczniejszym i rozsądniejszym rozwiązaniem.
W przypadku podpisania aneksu do umowy o pracę o zmianę stanowiska nie ma potrzeby wydawania świadectwa pracy, gdyż umowa nie zostaje zerwana, a jest jedynie zmieniona. Obie strony muszą wyrazić zgodę na proponowane zmiany i złożyć podpisy na dokumencie.
Kolejny aneks do umowy o pracę
Może się zdarzyć, że w ciągu naszego zatrudnienia pracodawca zaproponuje nam więcej niż jeden aneks do umowy. Jest to dopuszczalne i nie należy się tego obawiać. Należy pamiętać, że formalnie warunki określone w aneksie zostają zawarte na czas nieokreślony. Oznacza to, że może je zmienić tylko kolejny aneks lub nowa umowa o pracę. Aneks każdorazowo - niezależnie czy pierwszy czy kolejny odnosi się wyłącznie do umowy.
Aneks do aneksu
Niektóre osoby zastanawiają się, co dzieje się momencie, gdy zaistnieje potrzeba stworzenia kolejnego aneksu do umowy. Czy należy aneksować również poprzedni aneks? Odpowiedź jest jednoznaczna i nie pozostawa pola do spekulacji.
Każdą umowę możemy aneksować wielokrotnie, jednak wyłącznie umowę, ponieważ to ona jest dokumentem głównym, do którego treści podstawowej się odnosimy. Brzmienie ostatniego aneksu jest brane pod uwagę jako aktualnie obowiązujące. Nie należy tworzyć aneksów do aneksów.
Czym jest angaż?
W potocznym rozumieniu - angaż jest po prostu umową o pracę/kontraktem. Używa się tego określenia najcześciej w kontekście zawodów artystycznych, np. zwodu aktora. Mówi się wówczas o tym, że dany aktor "otrzymał angaż do filmu". To jedynak nie jedyne zastosowanie i znaczenie tego pojęcia.
Umowa o angaż może towarzyszyć standardowej umowie o pracę. Zwykle umowa o angaż dotyczy obowiązków wykonywanych na zastępstwo za nieobecnego pracownika lub przydzielenia nowych obowiązków w innym dziale. Można więc odnieść wrażenie, że w takim przypadku angaż jest rodzajem aneksu do umowy, jednak z formalnego punktu widzenia tak nie jest.
Warunki pracy należy precyzyjnie określić w umowie o angaż, ponieważ tak jak w przypadku umów o pracę, również umowy o angaż można zmieniać jedynie za pomocą aneksów lub porozumień zmieniających. Zmiana angażu na inny, czy jakakolwiek korekta dotycząca warunków angażu wymaga formy pisemnej i zachowania wszelkich procedur jak w przypadku umowy o pracę.
Umowa o angaż - wzór
Umowa o angaż powinna przyjąć formę pisemną i zawierać wszelkie informacje, które zwyczajowo umieszcza się w podobnych dokumentach, czyli:
- miejscowość,
- datę,
- pieczęć pracodawcy,
- dane pracownika,
- data powierzenia nowych obowiązków,
- stanowisko,
- dział,
- stawkę wynagrodzenia,
- podpisy stron.
Poniżej umieszczamy przykładowy wzór umowy o angaż, który można dostosować do swoich indywidualnych potrzeb.
Aneks do umowy – czego nie można zmienić?
Aneks do umowy o pracę nie wszystko może jednak zmienić. Za porozumieniem można zmienić rodzaj umowy, warunki płacy i pracy, na korzyść lub niekorzyść pracownika, jeżeli obie strony wyrażą zgodę. Zmiany wnoszone przez aneks nie mogą jednak doprowadzić do pogorszenia sytuacji podwładnego, przekraczając zagwarantowane minimum i opisane w postanowieniach prawa pracy.
- Aneks do umowy o pracę na czas określony
Niedozwolone jest również dokładanie pracownikowi dodatkowych obowiązków czy nakładanie sankcji, które nie są opisane w przepisach prawa pracy. Aneksem nie można też pozbawić pracownika prawa do dodatkowego wynaggrodzenia za pracę w nadgodzinach. Nie można na przykład skrócić okresu wypowiedzenia na krótszy niż ustawowy. Pracodawcy często próbują napisać aneks do umowy o pracę na czas określony, aby uniknąć obowiązku zawarcia umowy na czas nieokreślony. Aneks wydłużający czas trwania umowy na czas określony jest jednak traktowany jako zawarcie kolejnej umowy, a nie jej przedłużenie. Aneksy niezgodne z przepisami prawa pracy są nieważne z mocy prawa i nie ma znaczenia, że zostały wprowadzone na podstawie porozumienia.
- Aneks do umowy na okres próbny
Aneks do umowy na okres próbny oznacza zmianę umowy, nie wiąże się jednak z zawarciem nowej – jest konieczny w przypadku wprowadzenia zmian do istniejącego dokumentu. Warto jednak pamiętać, że według przepisów Kodeksu Pracy, umowa na okres próbny może zostać zawarta na okres maksymalnie 3 miesięcy, więc po upływie tego czasu nie można już jej przedłużyć. Można dodać aneks do umowy na okres próbny przewidujący jej wydłużenie, jeśli została zawarta na mniej niż 3 miesiące. Warunkiem jest też zgoda obu stron – w tym przypadku chodzi o zgodę pracownika oraz pracodawcy.
Uzupełnienie umowy o pracę
Strony podpisujące umowę o pracę mają dużą dowolność w zakresie modyfikowania poszczególnych punktów. Zdarza się jednak, że pracodawca chce jedynie doprecyzować niektóre postanowienia. Inną możliwością losowych zmian treści umowy, jest przypadkowe pominięcie istotnego elementu umowy. W celu skorygowania błędu lub dopisania do umowy punktu, również możliwe jest posłużenie się aneksem do umowy. Taki pogląd wyraził również Sąd Najwyższy w uzasadnieniach do wydawanych przez siebie wyroków. Jest to bardzo wygodne, ponieważ ponownie unika się konieczności sporządzania nowej umowy.
Aneks do umowy o pracę traktowany jest jako wygodny sposób zmiany wszystkich możliwych warunków zatrudnienia. Przyjmuje się bowiem, że aneks podpisywany za porozumieniem stron, może zmienić wszystkie elementy umowy, unikając dodatkowego zachodu i pomijając przepisy ochronne.
