Spis treści
umowa zlecenie jest jedną z najpopularniejszych form zawierania współpracy. Z perspektywy pracownika umowa zlecenie nie jest optymalną formą zatrudnienia ze względu na fakt, iż brakuje w niej kompleksowej ochrony pracowników. Ponadto powstaje pytanie, czy umowa zlecenie wlicza się do stażu pracy?
Nie bez powodu dla umów zleceń stosuje się zamienną nazwę: „umowy śmieciowe”. Formalnie umowy cywilnoprawne nie stanowią umów o pracę, ale o świadczenie usług. Tym samym zleceniobiorca nie jest chroniony przez klasyczny kodeks pracy. Czy zatem umowa zlecenie wlicza się do urlopu? Niestety nie. Na umowie zlecenie nie zyskuje się praw pracowniczych etatowca ani gwarancji uzyskania minimalnej stawki wynagrodzenia czy płatnego urlopu wypoczynkowego.
Podobnie wygląda kwestia wliczania okresu pracy na podstawie umowy zlecenie – z jednej strony pracownik pełni na rzecz pracodawcy określone obowiązki i otrzymuje z tego tytułu wynagrodzenie, z drugiej musi liczyć się z ograniczeniami prawnymi. Jak wygląda zatrudnienie na umowę zlecenie w przypadku wyliczania stażu pracy? Czy umowa zlecenie wlicza się do lat pracy?
Umowa zlecenie a staż pracy
Staż pracy to podstawowe kryterium analizy pozycji pracownika na rynku pracy. Określa jego przywileje i obowiązki oraz pozwala ocenić dostęp do świadczeń w przyszłości. Należy pamiętać, że staż pracy to nie tylko wyliczenie obecnej sytuacji pod kątem praw do urlopu wypoczynkowego.
Travel Advisor with Greek
Concentrix CVG International sp. z o.o.
- Katowice
Agent Ochrony
Schiever Polska
- Rzeszów
Staż pracy pozwala na osiągnięcie pewnych korzyści pracowniczych, takich jak prawo do dłuższego okresu wypowiedzenia przy zatrudnieniu na umowę o pracę, prawo do odprawy oraz prawo do nagrody jubileuszowej. Staż pracy to ogół świadczonej pracy na rzecz pracodawców, ale w przypadku wyliczania faktycznego stażu pracy warto wziąć pod uwagę tzw. okresy wliczane. Są to okresy, podczas których pracownik był zatrudniony, jednak nie pełni obowiązków pracowniczych.
Należą do nich między innymi okresy:
- Za które sąd przyznał wynagrodzenie zatrudnionemu przywróconemu do pracy,
- O które skrócono czas wypowiedzenia w razie zwolnienia pracownika z pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy wraz z przyznanym odszkodowaniem,
- Prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie prowadzonym przez współmałżonka,
- Czynnej i zawodowej służby wojskowej,
- Urlopu macierzyńskiego i wychowawczego,
- pobierania zasiłku dla bezrobotnych i stypendium otrzymywanego przez bezrobotnego w trakcie szkolenia, na które został skierowany przez starostę, a także stypendium otrzymywanego bądź w trakcie odbywania stażu na podstawie skierowania starosty, bądź przez uczestnika przygotowania zawodowego dorosłych,
- pracy za granicą u pracodawcy zagranicznego,
- odbywania studiów doktoranckich – jednak nie więcej niż 4 lata i pod warunkiem uzyskania stopnia doktora.
Jak widać staż pracy to kwestia na tyle istotna, że warto poznać kryteria, na których opiera się jego budowanie na przestrzeni lat. W kontekście zmieniającego się rynku pracy, gdzie coraz chętniej realizowaną formą współpracy staje się umowa zlecenie, warto wiedzieć jakie konsekwencje niesie ze sobą zawieranie umów cywilnoprawnych i w czy umowa zlecenie wlicza się do lat pracy i będzie miała wpływ na rozliczenie zdobytego stażu pracy.
Wydawać by się mogło więc, że tego typu umowy (umowa o dzieło, umowa zlecenie), nie będą wliczane do stażu pracy, ponieważ nie wynikają ze stosunku pracy. Nic bardziej mylnego – istnieją bowiem sytuacje, kiedy umowa cywilnoprawna ma znamiona stosunku pracy – np. gdy wykonywana jest pod stałym nadzorem i kierownictwem zleceniodawcy w warunkach przez niego określonych. W takiej sytuacji okres, przez który zleceniobiorca świadczył pracę na jej podstawie, może zostać wliczony do stażu pracy. Oznacza to, że długotrwałe zatrudnienie na podstawie umowy o charakterze cywilnoprawnym zalicza się do stażu pracy.
Trzeba jednak uważać na istniejące niuanse formalne. Gdy umowa zlecenie to jedyne źródło dochodu pracującego, muszą zostać od niej odprowadzone składki na ubezpieczenie społeczne. Od 2016 roku składki wynikające z umowy zlecenie są obowiązkowe, gdy zleceniobiorca nie osiąga przychodów w wysokości co najmniej ustawowego wynagrodzenia minimalnego.
W praktyce oznacza to, że jeśli składki na ubezpieczenia społeczne są odprowadzane regularnie – ten okres pracy wlicza się nam do stażu pracy.
Umowa zlecenie a emerytura
Zgodnie z literą polskiego prawa dostęp do świadczeń emerytalnych następuje wyłącznie poprzez osiągnięcie zarządzonego wieku emerytalnego oraz oczywiście odprowadzania składek pracowniczych przez określony ustawowo okres. Obecnie minimalny staż pracy w przypadku mężczyzn wynosi 25 lat, z kolei dla kobiet okres ten skrócono do 20 lat. Jeszcze kilka lat wcześniej głównym narzędziem regulującym zawieranie stosunku pracy między pracodawcą a pracownikiem były umowy o pracę, kwestie braku dostępu do emerytury pomimo wieloletniej pracy nie stanowiły, aż takiego problemu jak teraz.
Wszystko za sprawą pojawienia się alternatywnych umów pracowniczych, czyli umów cywilnoprawnych. Do dziś stanowią one nie lada wyzwanie dla całego systemu emerytalnego w kraju. Szczególnie jeśli chodzi o temat: umowa zlecenie a staż pracy. Wynikające z tego tytułu częste zmiany przepisów kodeksu cywilnego mają na celu zwiększyć zakres ochrony praw pracowników, dla których umowy cywilno-prawne to codzienność.
Jakie jest więc miejsce umowy zlecenie w kwestii dostępu pracownika do świadczenia emerytalnego? Czy umowa zlecenie wlicza się do stażu pracy? Jeśli umowa zlecenie była oskładkowana, co potwierdza kompletna dokumentacja poświadczająca zasadność danego stosunku pracy, okres taki można zaliczyć do emerytalnego stażu pracy i ująć go w całkowitym rozrachunku. Innymi, słowy praca na podstawie umowy zlecenia stanowi do końca okres stażowy, ale bierze się ją pod uwagę w procesie obliczania wysokości emerytury. Z obowiązku opłacania składek zwolnieni są uczniowie i studenci przed ukończeniem 26 roku życia. W pozostałych sytuacjach zleceniodawcy potrącają z wynagrodzenia określone kwoty i wysyłają je do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Reasumując, umowa zlecenie jest specyficzną umową, która mimo oskładkowania na zasadach podobnych jak w przypadku umowy o pracę, nie ma możliwości zaliczenia okresu zatrudnienia na jej podstawie do stażu pracy, jednak przy odpowiednim oskładkowaniu ma znaczący wpływ na wysokość przyszłej emerytury pracowników.
