Pracownik - prawa i obowiązki

Kiedy pracownik zapłaci odszkodowanie pracodawcy?

29 maja 2020

5 z 5

Ocena: 5 z 5 | 13 głosów

13 głosów

11 komentarzy
Kiedy pracownik zapłaci odszkodowanie pracodawcy?
Na pracodawcy ciąży konieczność organizowania pracy, zaś osoby zatrudnione powinny wykonywać polecenia swoich przełożonych. O ile zatem ustawodawca przyznał podmiotom zatrudniającym możliwość decydowania o tym, jak będzie wyglądać praca, o tyle pracownik może skarżyć decyzje swojego przełożonego. Kiedy pracownik będzie zobowiązany zapłacić swojemu pracodawcy odszkodowanie?

Czym jest odszkodowanie dla pracodawcy?

Przepisy Kodeksu pracy dokładnie regulują stosunki między pracodawcą a pracownikiem. Ten pierwszy na odszkodowanie od swojego podwładnego liczyć może tylko w wyjątkowych sytuacjach. Dzieje się tak dlatego, że ustawodawca chroni słabszą stronę umowy, czyli właśnie pracownika. W zamian za to jednak pracodawca otrzymuje szereg uprawnień, które związane są z możliwością dyscyplinowania podwładnych, organizacją pracy w zakładzie pracy czy nakładania kar porządkowych w sytuacji, gdy pracownik nie chce wykonywać poleceń przełożonego.

Kiedy pracownik musi zapłacić odszkodowanie pracodawcy?

Pracownik ma prawo wypowiedzieć zawartą z przełożonym umowę o pracę. Taką decyzję pracodawca może poddać kontroli sądowej w sytuacji, gdy podwładny postanawia pożegnać się w trybie natychmiastowym. O ile jednak pracownik - w analogicznej sytuacji - może dochodzić odszkodowania, gdy sąd uzna, że postępowanie pracodawcy było sprzeczne z przepisami prawa pracy, o tyle pracodawcy nigdy takie nie zostanie przyznane.

Dzieje się tak dlatego, że żądanie odszkodowania podmiot zatrudniający może wysunąć tylko w dwóch przypadkach:

  • gdy pracownik wyrządzi szkodę w mieniu zakładu pracy,
  • w sytuacji bezzasadnego rozwiązania przez pracownika umowy o pracę z winy pracodawcy.

Faktycznie zatem pracodawca ma ograniczoną możliwość dochodzenia swoich roszczeń i to nawet w sytuacji, gdy rzeczywiście odniósł szkodę przez działania swojego podwładnego.

Odszkodowanie dla pracodawcy za szkodę w mieniu

Pracownik szkodę w mieniu wyrządzić może zarówno swoim działaniem, jak i zaniechaniem. Odpowiedzialność, jaką poniesie, może być przy tym łagodniejsza lub bardziej restrykcyjna - zależy to wyłącznie od tego, czy pracownikowi zostało powierzone mienie z obowiązkiem zwrotu, czy też wyliczenia się.

W pierwszym przypadku osoba zatrudniona musi liczyć się z odpowiedzialnością za całą szkodę, która powstała, w drugim zaś wszystko zależy od tego, czy pracownik wyrządził szkodę w sposób nieświadomy, czy świadomy. Łagodniejszą odpowiedzialność poniesie ten zatrudniony, który nieumyślnie zawinił. Jeżeli jednak pracodawca wykaże, że działanie pracownika było umyślne, świadome lub celowe, to od swojego podwładnego może dochodzić odszkodowania w pełnej wysokości. Jest to o tyle ważne, że teoretycznie ogólna odpowiedzialność materialna pracownika nie powinna przekroczyć trzykrotności miesięcznego wynagrodzenia, które zostaje ustalone na dzień wyrządzenia szkody.

Szukasz pracy?

Stolarz

Randstad Polska Sp. z o.o.

  • Bielsko-Biała
Dodana

Magazynier - operator wózka widłowego

Randstad Polska Sp. z o.o.

  • 5 100-6 000 zł brutto / mc
  • Kielce
Dodana

Operator maszyn produkcyjnych/pracownik produkcji

Randstad Polska Sp. z o.o.

  • 5 100-6 000 zł brutto / mc
  • Kielce
Dodana

Operator maszyn produkcyjnych/pracownik produkcji

Randstad Polska Sp. z o.o.

  • 5 100-6 000 zł brutto / mc
  • Nowiny
Dodana

Pracownik produkcji

Randstad Polska Sp. z o.o.

  • 4 500 zł brutto / mc
  • Kajetanów
Dodana

Video

Brak winy pracodawcy

Inną sytuacją, w której pracodawca będzie mógł dochodzić odszkodowania od swojego podwładnego, jest niesłuszne rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy.

Zgodnie z art. 55 § Kodeksu pracy, pracownik może w ten sposób rozwiązać umowę, jeżeli:

  • zostanie wydane orzeczenie lekarskie stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika, a pracodawca nie przeniesie go w terminie wskazanym w tym orzeczeniu do innej pracy, która będzie odpowiednia ze względu na stan jego zdrowia i kwalifikacje zawodowe,
  • pracodawca dopuści się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika.

Pracodawca, który uważa, że pracownik nie miał podstaw do takiego trybu rozwiązania umowy, może zażądać zasądzenia na swoją rzecz odszkodowania. Wysokość tego powinna zostać ustalona na poziomie wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Dzieje się tak dlatego, że niezależnie od tego, czy wypowiedzenie było słuszne, czy też nie, zawsze będzie uznane za skuteczne. W praktyce zatem ustawodawca nie przyznaje podmiotom zatrudniającym prawa do odwołania się od wypowiedzenia, mogą oni dochodzić wyłącznie odszkodowania.

W każdej z powyżej omówionych sytuacji o odszkodowaniu i jego wysokości powinien zadecydować sąd. Oznacza to, że pracodawca będzie zobowiązany wnieść sprawę do sądu pracy, aby skutecznie dochodzić swoich praw.

Żądanie odszkodowania od pracownika a prawo

Zgodnie z prawem pracownik, który w wyniku naruszenia swoich obowiązków, naraził pracodawcę na szkodę, jest zobowiązany do naprawienia tej szkody, choć odszkodowanie nie musi być pełne. Pracownicy podlegają różnego rodzaju ochronie, która obejmuje również odpowiedzialność majątkową za wyrządzone pracodawcy szkody. Jednak nie oznacza to, że pracodawca nie ma uprawnień do dochodzenia swoich roszczeń. Rozwiązania są nieco inne niż wskazane w kodeksie cywilnym, przy czym pracodawca może zaniechać dochodzenia roszczeń, wymierzając w zamian pracownikowi karę porządkową.

Pracodawco, pamiętaj!
Istnieje też możliwość zawarcia z pracownikiem ugody – żądanie odszkodowania od pracownika to ostateczność, z której korzysta się zwykle w sytuacji, gdy szkody są naprawdę duże.

Odpowiedzialność majątkowa pracownika jest zapisana w kodeksie pracy, przy czym obejmuje ona wyłącznie pracownicze stosunki pracy. Oznacza to, że odszkodowanie od pracownika nie może być wymagane w przypadku osób zatrudnionych na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło. Pracodawca ma jednak prawo dochodzenia zadośćuczynienia od osób zatrudnionych na podstawie stosunku pracy, w tym zarówno w przypadku umowy o pracę, jak i umowy mianowania, powołania, wyboru czy spółdzielczej umowy o pracę. Taki pracownik musi pamiętać, że skutkiem wyrządzenia pracodawcy szkody może być konieczność zapłacenia stosownego odszkodowania.

Odszkodowanie dla pracodawcy może sięgać określonego limitu lub pełnej wysokości wyrządzonej szkody. W Kodeksie pracy przewidziano też sytuacje, w których pracodawca nie może żądać naprawienia szkody, nawet jeśli została ona wyrządzona. Pracownicza odpowiedzialność majątkowa nie jest więc jednolita, ponieważ inaczej wygląda w przypadku szkód wyrządzonych na zasadach ogólnych, a inaczej w przypadku szkód powstałych w mieniu powierzonym pieczy pracownika. Zupełnie inną postać ma także odpowiedzialność wspólna pracowników. Jednak bez względu na rodzaj odpowiedzialności wyrządzenie szkody niesie ze sobą dolegliwość w sferze majątkowej pracowników, a przy tym pracodawca może też wyciągnąć inne konsekwencje.

Podsumowując, w relacji pracodawca-pracownik, to pracodawca ma o wiele mniej okazji do ubiegania się o ewentualne odszkodowanie za poniesione straty. Nie oznacza to jednak, że pracownik pozostaje bezkarny i może działać bezprawnie lub na granicy prawa. W sytuacjach nieoczywistych zawsze pozostaje rozstrzygnięcie przed sądem.

To może Cię również zainteresować

Odpowiedzialność materialna pracowników

Autor

Artykuł został opracowany i zmodyfikowany przez kilku autorów. Poniżej podajemy dane redaktora lub autora, który dokonał ostatniej modyfikacji.

Ewa Sztuczka-Mazur

Social Media Manager

Social Media Manager w branży HR, autorka tekstów, copywriterka, specjalistka Facebook ADS, wokalistka i pszczelarka.
Obecnie w Aplikuj.pl odpowiedzialna głównie za treści z obszaru miękkiego HR oraz prawa pracy.

11 komentarzy

Feliks

Feliks

Wiedziałem już o tym, że w przypadku niesłusznego rozwiązania umowy pracodawca może żądać odszkodowania, ale nie zdawałem sobie sprawy, że istnieją również inne sytuacje, kiedy takie żądanie jest dopuszczalne. Artykuł dobrze to wyjaśnia.
Balbina

Balbina

Z jednej strony, artykuł pokazuje, jak pracownicy są odpowiedzialni za swoje działania w miejscu pracy, z drugiej jednak, że pracodawcy nie mają zbyt dużo możliwości dochodzenia swoich praw. Czy to sprawiedliwe?
Monsun

Monsun

Ciekawe, że taka sytuacja jest całkiem dopuszczalna w przypadku pracy na umowie o pracę, ale już nie na umowie zlecenia czy o dzieło. Warto mieć na uwadze, zanim zdecyduję się na takie formy zatrudnienia.
Dario

Dario

Nie sądziłem, że pracodawca może żądać odszkodowania od mnie za szkodę wyrządzoną w moim miejscu pracy. To dobrze, że artykuł wskazywał, kiedy i w jakim przypadku może to nastąpić.
Ula

Ula

Witam pracodawca, od roku nie opłaca mi wynagrodzenia, raz zapłacił w październiku. W grudniu złożyłam rozwiązanie stosunku pracy z winy pracodawcy. Wiem już, że nie dotrzymałam terminu. Jakie mogą iść za tym konsekwencje ?
Rolik

Rolik

Wiele teraz jest dziwnych sytuacji jakie mają miejsce od tej sprawy związanej z covidem.
Michał

Michał

Witam chcemy z znajomymi zwolnić się z pracy ,iść na swoje ale pracodawca nie chce się dogadać bo twierdzi że poniesie koszty z dofinansowania z tarczy bo do końca lutego musi utrzymać zatrudnienie . I straszy nas że jak zrobimy porzucenie to pójdzie z tym do sądu o odszkodowanie za poniesione straty.Gdzie my nigdy nie słyszeli o żadnej tarczy i mało tego zabrał nam premie (uznaniowa) . Czy ma szansę na wygranie sprawy . No a nam się śpieszy żeby złożyć papiery do urzędu pracy na dotacje pozdrawiam
Grzegorz

Grzegorz

Witam. Pozuciłem pracę w dobie pandemii. Mój pracodawca od 3 miesięcy nie mówił czy przedłuży mi umowę czy nie. Dostałem pismo że żądają ode mnie odszkodowania w kwocie której nigdy na oczy nie widziałem. Czy istnieje możliwość by nie płacić odszkodowania?
lidia

lidia

No faktycznie takie rzeczy są istotne. W przypadku płacenia za coś trzeba znać podstawy a często się to bagatelizuje i mało kto tak szczegółowo na ten temat wie konkrety.
adwokat

adwokat

Kiedy pracownik zapłaci odszkodowanie pracodawcy? Czym jest odszkodowanie dla pracodawcy. Odszkodowanie dla pracodawcy za szkodę w mieniu. Brak winy pracodawcy. Żądanie odszkodowania od pracownika a prawo. Wszystko można się dowiedzie tym artykule.
Lidia

Lidia

Wszystkie zasady jakie obowiązują muszą być jasne i zrozumiałe. Każdy pracownik musi wiedzieć za co może płacić odszkodowanie i na jakiej podstawie. To jest bardzo istotne.

Dodaj komentarz

Wszystkie pola muszą być prawidłowo wypełnione

Komentarz został dodany

Redakcja Aplikuj.pl zastrzega sobie prawo usuwania komentarzy obraźliwych dla innych osób lub zawierających wulgarne słowa, adresy www oraz adesy e-mail i numery telefonów.