Spis treści
Umowa zlecenie a umowa o pracę
Umowa zlecenie należy do umów cywilnoprawnych, gdyż jest uregulowana przez ustawodawcę w Kodeksie cywilnym. Aktualnie, to jedna z najpopularniejszych, elastycznych forma zatrudnienia. Firmom pozwala na cięcie kosztów, gdyż pracownik zatrudniony na jej podstawie, nie ma statusu pracownika i nie przysługuje mu wiele uprawnień, w tym do urlopu czy zabezpieczenie społeczne i emerytalne. Z drugiej strony wielu pracodawców nadużywa tej formy zatrudnienia nawet wówczas, gdy ma ona charakter de facto umowy o pracę. Kiedy? I jak wówczas walczyć o swoje prawa?
Cechy stosunku pracy
Stosunek pracy został przez ustawodawcę wskazany w Kodeksie pracy. Zgodnie z art. 22§1 Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca ? do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. W związku z powyższym, o stosunku pracy możemy mówić wówczas, gdy łącznie występują następujące przesłanki:
- podporządkowanie pracownika kierownictwu pracodawcy,
- praca wykonywana osobiście przez pracownika,
- praca powtarzana jest codziennie,
- świadczenie pracy jest odpłatne,
- praca wykonywana jest na ?ryzyko? pracodawcy,
- pracownik świadczy pracę w miejscu oraz czasie wyznaczonym przez pracodawcę.
Aby zatem mówić o zatrudnieniu na umowę o pracę, musi powstać stosunek pracy, który posiadać będzie wszystkie wymienione powyżej cechy. W przypadku, gdy ich brak lub występują tylko niektóre, pracodawca ma prawo zatrudnić pracownika na umowę zlecenie lub umowę o dzieło.
Umowa zlecenie a umowa o pracę - co mówi Kodeks Pracy?
Pracownik produkcji
Randstad Polska Sp. z o.o.
- Żory
Specjalista/Specjalistka w biurze Fundacji
American Heart of Poland Spółka Akcyjna
- Katowice
Pracownik magazynu
Randstad Polska Sp. z o.o.
- Tychy
Kasjer/Sprzedawca - JAWORZNO UL. Piekarska
Golden Serwis Sp. z o. o.
- 28-28 zł brutto / h
- Jaworzno
Pracownik produkcji
Randstad Polska Sp. z o.o.
- Częstochowa
Jeżeli wykonałeś test, zaś zakres twoich obowiązków wyraźnie świadczy o tym, że powinieneś pracować na umowę o pracę, to ustawodawca przez Kodeks pracy daje Tobie szansę walczenia o swoje prawa. I tak, gdy przedmiotem sporu jest umowa zlecenie, Ty zaś chcesz walczyć jedynie o zaległe wynagrodzenie, właściwym do rozstrzygania nie jest Sąd Pracy, ale Sąd Cywilny. Z drugiej strony, jeżeli chcesz dowieść, że pracujesz niezgodnie z przepisami, powinieneś powołać się na art 22§1?, w którym ustawodawca wskazał, że: Zatrudnienie w warunkach określonych w §1 jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy.
Wnioskować z tego można, że przepisy Kodeksu pracy zabraniają zastępować umowę o pracę umowami cywilnoprawnymi i to wówczas, gdy zachowane zostały warunki powyżej wymienione. W takim przypadku, każdy pracownik może dochodzić swoich praw. Zanim jednak udasz się do sądu ? w pierwszej kolejności ? możesz spróbować dogadać się z pracodawcą. Niestety, z praktyki wynika, że większość pracodawców wykorzystuje lukę w prawie i niechętnie przyznaje umowę o pracę. W takim przypadku swoich praw musisz dochodzi na drodze sądowej.
Stosunek pracy a umowa zlecenie - możesz szukac pomocy w sądzie
Każdy pracownik, który zatrudniony jest na umowę zlecenie, choć ? zgodnie z powyższymi powinien otrzymać na umowę o pracę ? ma prawo założyć sprawę w sądzie o ustalenie istnienia stosunku pracy. Nie dzieje się to oczywiście automatycznie ? musisz przygotować stosowny pozew (wzory można znaleźć na stronach kancelarii adwokackich), podeprzeć go dokumentacją oraz określić swoje roszczenia, które mogą również obejmować zaległe wynagrodzenie lub ekwiwalent za urlop. Dalej, musisz wskazać okres, za jaki domagasz się ustalenia istnienia stosunku pracy, przy czym muszą to być dokładne, pełne miesiące, dla przykładu, od 1 stycznia 2012 do 31 grudnia 2012 roku.
Do rozstrzygania spraw o ustalenie stosunku pracy jest właściwy Sąd Pracy z według właściwości ogólnej pozwanego. Z uwagi jednak na odległość siedziby firmy od faktycznego miejsca, w którym praca była świadczona (dla przykładu pracowałeś w oddziale przedsiębiorstwa), powinieneś pamiętać, że masz prawo wyboru sądu. Dalej, jako pracownik wnoszący sprawę na wokandę Sadu Pracy jesteś zwolniony z ponoszenia kosztów.
Ustalenie stosunku pracy nie ulega przedawnieniu
Pracownicy, którzy zdecydowali się na dochodzenie swoich praw w sądzie, często pytają, za jaki okres wstecz można domagać się ustalenia istnienia stosunku pracy? Odpowiedź jest prosta ? w tym zakresie ustawodawca nie ustalił żadnych ograniczeń. Do ustalenia stosunku pracy nie odnosi się bowiem przepisów o przedawnieniu. Dzieje się tak dlatego, że ustawodawca uznaje, że powództwo takie jest jednym z najistotniejszych instrumentów prawnych, którymi posłużyć mogą się osoby dotknięte szkodą. Inaczej mówiąc, przygotowując pozew, możesz pod uwagę wziąć cały okres, w którym świadczyłeś de facto pracę, choć była ona uregulowana przez umowę zlecenie. A co z wypłatą?
Inaczej wygląda kwestia dochodzenia zaległego wynagrodzenia. W tym przypadku masz oczywiście możliwość wnieść o zasądzenie sumy wynagrodzenia za okres spornym, niemniej ten nie może być dłuższy niż rok. W pozwie należy wskazać kwotę brutto.
Umowa o pracę a umowa zlecenie – różnice
W internecie bardzo często pojawia się pytanie, czy umowa zlecenie jest stosunkiem pracy. Otóż podstawowa różnica między umową o pracę a umową zlecenie polega na tym, że umowa o pracę jest stosunkiem pracy, natomiast umowa zlecenie to umowa cywilnoprawna. W przypadku stosunku pracy zastosowanie mają więc przepisy Kodeksu pracy, natomiast przy umowie cywilnoprawnej obowiązują znacznie mniej rygorystyczne przepisy Kodeksu cywilnego. Z tego właśnie względu istnieje duża swoboda w zakresie kształtowania treści, formy oraz czasu obowiązywania umowy zlecenia. Niestety umowy cywilnoprawne nie dają pracownikowi prawa do urlopu wypoczynkowego oraz ochrony przed rozwiązaniem umowy, co jest ich dużą wadą.
Podstawowe cechy umowy o pracę są określone przez Kodeks pracy. Przede wszystkim jest to umowa starannego działania, co oznacza, że pracownik zobowiązany jest do starannego wykonywania swoich obowiązków. Umowa nakłada na pracodawcę obowiązek zapłaty za pracę – w przypadku stosunku pracy nie ma możliwości stosowania zapisu o pracy nieodpłatnej. Umowa o pracę cechuje się równością stron oraz ciągłością, co oznacza, że stosunek pracy nie kończy się po jednorazowym wykonaniu danej czynności, lecz związany jest z wykonywaniem czynności w odstępach czasu, które regularnie się powtarzają. Pracownik jest podporządkowany pracodawcy, czyli ponosi odpowiedzialność porządkową w przypadku, gdy przekroczy swoje prawa lub nie wywiąże się z obowiązków.
Cechy umowy zlecenia, które odróżniają ją od stosunku pracy, to przede wszystkim brak podporządkowania. Zleceniobiorca ma znacznie większą swobodę, ponieważ na ogół nie jest zobowiązany do wykonania pracy w określonym czasie czy miejscu. W przeciwieństwie do umowy o pracę wypowiedzenie może nastąpić w każdym czasie, zarówno ze strony zleceniobiorcy, jak i zleceniodawcy. Umowa zlecenie nie jest umową o pracę, dlatego zleceniobiorca nie jest uprawniony do wynagrodzenia chorobowego, wynagrodzenia minimalnego ani wspomnianego już urlopu wychowawczego. W przypadku umów cywilnoprawnych nie trzeba odprowadzać składek ZUS, jeśli zleceniobiorca jest studentem lub uczniem przed 26. rokiem życia. Dla umowy o pracę składki ZUS zawsze są obowiązkowe.
To może Cię również zainteresować
