Spis treści
Rozumienie zależności pomiędzy przychodem, a dochodem jest ważne zwłaszcza w kontekście rozliczeń podatkowych. W związku z tym wiedzę na ten temat powinni posiadać wszyscy podatnicy, czyli zarówno osoby zatrudnione, jak i przedsiębiorcy. Zgłębić ją pomoże lektura niniejszego artykułu.
Przeczytaj także artykuł: Podatek dochodowy - którą formę opodatkowania wybrać? Jak obliczyć zaliczkę na podatek dochodowy?
Czym jest dochód?
Dochód to przychód pomniejszony o koszty związane z jego uzyskaniem. Warunkiem jego uzyskania jest osiągnięcie przychodów wyższych niż koszty ich uzyskania. Wyróżnić można dwie kategorie dochodu, a mianowicie:
- dochód brutto, czyli różnicę pomiędzy przychodem i kosztem jego uzyskania przed opodatkowaniem;
- dochód netto, czyli różnicę pomiędzy przychodem i kosztem jego uzyskania po uwzględnieniu podatku dochodowego.
Dochód to wartość, która pozwala stwierdzić, czy firma na siebie zarabia, ponieważ odzwierciedla wypracowany zysk lub stratę.
Czym jest przychód?
Przychód to kwota uzyskanych pieniędzy, które mogą pochodzić z tytułu:
- stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczej,
- działalności wykonywanej osobiście,
- wynajmu lub sprzedaży nieruchomości.
Dokładny katalog przysporzeń, które traktowane są jako przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej, określa w art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z jego treścią do przychodów zalicza się kwoty należne (czyli także te, które nie zostały faktycznie otrzymane), po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Dodatkowo, w przypadku czynnych podatników VAT jako przychód uwzględniana jest wartość netto, czyli kwota należna z tytułu sprzedaży towarów lub usług pomniejszona o należny podatek VAT.
Należy oczywiście mieć świadomość, że wysokość przychodu nie odzwierciedla faktycznych środków jakimi dysponuje firma, ponieważ należy uwzględnić jeszcze koszty uzyskania przychodu. W związku tym nie możliwe jest dokonanie oceny sytuacji ekonomicznej firmy wyłącznie na podstawie przychodu.
Dochód a przychód – jakie są różnice?
Podstawową różnicą między tymi terminami jest fakt, że dochód to przychód pomniejszony o koszty jego uzyskania. Czym jeszcze różni się dochód od przychodu? Przychód to wszystkie środki, które wpływają na konto firmy lub osoby fizycznej. Dochód natomiast to środki, ktore zostają do dyspozycji po odliczeniu kosztów i stanowią zysk. Może być to dochód brutto, czyli jeszcze przed opodatkowaniem lub netto, czyli faktyczny zysk danej osoby, czy firmy.
Dochód a przychód w firmie
Na początek warto zaznaczyć, że nie każda firma, która posiada duże przychody jest w stanie wygenerować zysk (dochód). Wiele w tym przypadku zależy bowiem od wysokości ponoszonych kosztów. Koszty uzyskania przychodu to wydatki, które:
- zostały poniesione w celu osiągnięcia przychodów, zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów,
- mają mieć związek z prowadzoną działalnością,
- są odpowiednio udokumentowane,
- nie posiadają cech wydatków o charakterze osobistym dla przedsiębiorcy.
Należy również mieć świadomość, że nie wszystkie wydatki poniesione przez przedsiębiorcę w związku z prowadzoną działalnością mogą stanowić koszt podatkowy. Przykładem, który nie zalicza się do tej gurpy może być każdego rodzaju wydatek reprezentacyjny.
Koszty uzyskania przychodów można podzielić na dwie odrębne grupy, czyli koszty bezpośrednie i pośrednie. W przypadku tych pierwszych są to wszystkie wydatki bezpośrednio związane z uzyskanym przychodem, np. zakup materiałów do produkcji. Koszty pośrednie stanowią natomiast wydatki, których powiązanie z uzyskanym przychodem nie jest jednoznaczne, np. koszt obsługi księgowej, czy koszt leasingu auta firmowego. Wspomniany leasing jest w wielu przypadkach kosztem świadomie generowanym przez przedsiębiorcę, ponieważ pozwala to wyposażyć firmę w nowe auto, a jednocześnie obniżyć dochód wykazywany w PIT, a co za tym idzie zapłacić niższy podatek dochodowy.
W tym miejscu należy zaznaczyć, że przedsiębiorcy zobowiązani są do samodzielnego obliczania zarówno przychodu, jak i dochodu, a także odprowadzania z tego tytułu zaliczki na podatek dochodowy i rozliczania stosownej deklaracji podatkowej. Nie wszyscy przedsiębiorcy płacą jednak podatek dochodowy. Wyjątek stanowią Ci, którzy rozliczają się w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Obowiązują ich niższe stawki podatkowe, jednak ich zobowiązanie naliczane jest od wysokości przychodu, w związku z czym nie mają możliwości odliczenia kosztów jego uzyskania.
Dochód a przychód jako osoba fizyczna
Dochód osób fizycznych, podobnie jak przedsiębiorców stanowi różnicę pomiędzy przychodem, a kosztami jego uzyskania. Inaczej się je jednak nalicza, ponieważ w przypadku osoby zatrudnionej na etacie koszty uzsyskania przychodu wynoszą:
- 250 zł miesięcznie w przypadku osób pracujących w tej samej miejscowości, w której mieszkają,
- 300 zł miesięcznie w przypadku osób dojeżdżających do pracy z innej miejscowości.
Wyjątek stanowią zawody bazujące m.in. na działalności twórczej, naukowej, publicystycznej i naukowo-rozwojowej, których przedstawiciele są uprawnieni do korzystania za 50% stawki kosztów uzyskania przychodu. Kwestie przychodu a dochodu w odniesieniu do osób zatrudnionych na podstawie umowy o prace są łatwe do wyliczenia. Co więcej, nie musi tego robić sam pracownik (podatnik), ponieważ zarówno podatek dochodowy, jak i zaliczki z jego tytułu odprowadza w jego imieniu pracodawca, czyli płatnik. Dzięki temu rozliczenie zeznania podatkowego PIT jest w dzisiejszych czasach banalne. Co więcej, od kilku lat pracownik może również zdecydować, czy rozliczy podatek samodzielnie, czy pozostawi opracowanie i złożenie deklaracji Ministerstwu Finansów. W tym drugim przypadku należy pamiętać, by zweryfikować treść PIT-u, ponieważ za ewentualne błędy każdorazowo odpowiada pracownik.
Podobnie jak w przypadku przedsiębiorców, istnieją również sytuacje, w których osoba fizyczna rozlicza się w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych (np. w przypadku czerpania dochodów z najmu nieruchomości). W takiej sytuacji podatnik samodzielnie oblicza wysokość zryczałtowanego podatku od przychodu i co miesiąc wpłaca go do urzędu skarbowego. Zobowiązany jest również do złożenia rocznej deklaracji PIT-28.
Dlaczego dochód i przychód są tak często mylone?
W języku potocznym przyjęło się zamienne używanie pojęć dochód i przychód. Wynika to przede wszystkim z nieznajomości ich znaczenia. Najczęściej błąd ten popełniany jest przez osoby zatrudnione, które używają terminów dochód a przychód w kontekście swojego wynagrodzenia. Mylenie pojęć jest powielane, co wynika z nieznajomości prawa podatkowego oraz faktu, że pracownik nie musi potrafić rozliczyć swojego zeznania podatkowego. Przez wiele lat mógł pozostawić rozliczenie dochodów pracodawcy, a obecnie może to za niego zrobić Ministerstwo Finansów.
Różnice pomiędzy dochodem, a przychodem powinien znać każdy człowiek, niezależnie od tego, czy jest przedsiębiorcą, czy zatrudnionym pracownikiem. Jest to o tyle ważne, że dzięki znajomości zależności pomiędzy dochodem i przychodem jesteśmy w stanie stwierdzić ile faktycznie zarobiliśmy (zyskaliśmy).
- Dochód to wartość odzwierciedlająca zysk lub stratę firmy, obliczana jako przychód pomniejszony o koszty uzyskania. Przychód to kwota uzyskanych pieniędzy, które mogą pochodzić z różnych źródeł, takich jak stosunek pracy, wynajem, czy sprzedaż nieruchomości.
- Podstawową różnicą między dochodem a przychodem jest fakt, że dochód uwzględnia koszty uzyskania przychodu. Wartość dochodu pozwala ocenić sytuację ekonomiczną firmy, podczas gdy samo przychód nie uwzględnia kosztów.
- Koszty uzyskania przychodu to wydatki poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zabezpieczenia źródła przychodów, mające związek z prowadzoną działalnością. Koszty te można podzielić na bezpośrednie i pośrednie.