Spis treści
Ciąża, choroby układu kostno-stawowego i mięśniowego, urazy, zatrucia, choroby układu oddechowego, zaburzenia psychiczne i COVID-19 – jak wynika z danych ZUS, to najczęstsze przyczyny L4 w 2021 r. Mimo że ze zwolnień lekarskich korzystają miliony pracowników, to wciąż budzą one dużo wątpliwości. Najczęściej dotyczą one możliwości wyjścia z domu na zwolnieniu. Zwolnienie lekarskie a wyjście z domu to zagadnienia ściśle ze sobą powiązane – L4 nie zawsze oznacza możliwość swobodnego przemieszczania się.
Z tego artykułu dowiesz się:
- Kiedy można wyjść z domu, przebywając na zwolnieniu lekarskim
- Czy na zwolnieniu lekarskim można wyjechać do rodziny
- Jakie kody mogą znaleźć się na zwolnieniu lekarskim i co one oznaczają
- Z jakimi ograniczeniami wiąże się przebywanie na L4
- Jakie są konsekwencje nieobecności w domu podczas zwolnienia L4
Jesteś na początku swojej ścieżki zawodowej? Jeżeli po raz pierwszy korzystasz ze zwolnienia lekarskiego, przeczytaj również: Zwolnienie lekarskie – najważniejsze informacje.
Czy na L4 można wychodzić z domu?
Aby odpowiedzieć na pytanie, czy na zwolnieniu lekarskim można wychodzić z domu, w pierwszej kolejności należy sprecyzować cel wyjścia. Przebywając na zwolnieniu L4, możesz opuścić mieszkanie, by zrealizować podstawowe potrzeby życiowe, wyjechać do rodziny lub za granicę.
Czy na zwolnieniu lekarskim można wychodzić z domu
Bez względu na rodzaj zwolnienia (kod 1, kod 2), pracownik przebywający na L4 może opuścić miejsce zamieszkania, aby zrealizować podstawowe potrzeby życiowe. Co to oznacza w praktyce?
Zwolnienie lekarskie – co może pracownik:
- Zrobić zakupy spożywcze
- Zrealizować recepty w aptece, wyjść po leki przeciwbólowe
- Udać się na wizytę u lekarza lub rehabilitanta
W powyższych przypadkach warto zadbać też o dowód, aby w razie kontroli usprawiedliwić nieobecność w miejscu zamieszkania.
Przykład: Pan Adam korzystał ze zwolnienia w okresie od 2 do 20 maja. W dniu 18 maja została przeprowadzona kontrola. Ponieważ mężczyzny nie zastano w miejscu zamieszkania, musiał on złożyć wyjaśnienia. Wskazał on, że w momencie kontroli był poza domem – robił zakupy w sklepie spożywczym i aptece oraz przedstawił paragony.
Operator maszyn produkcyjnych/pracownik produkcji
Randstad Polska Sp. z o.o.
- 5 100-6 000 zł brutto / mc
- Nowiny
Pracownik produkcji
Randstad Polska Sp. z o.o.
- 4 500-4 950 zł brutto / mc
- Bodzentyn
Magazynier - operator wózka widłowego
Randstad Polska Sp. z o.o.
- 5 100-6 000 zł brutto / mc
- Kielce
Pracownik produkcji
Randstad Polska Sp. z o.o.
- 4 500-4 950 zł netto / mc
- Bliżyn
Czy na zwolnieniu lekarskim można wyjechać do rodziny
Jak wynika z informacji podawanych przez ZUS, pracownik, który otrzymał zwolnienie lekarskie z kodem 2 (zwolnienie chodzące), nie musi przechodzić rekonwalescencji w miejscu zamieszkania – może wyjechać np. do rodziny. Konieczne jest jednak poinformowanie pracodawcy o tym fakcie w wyznaczonym terminie – w ciągu 3 dni od zmiany miejsca pobytu.
Przykład: Ze względu na złamanie ręki, pani Bożena otrzymała zwolnienie na okres od 15 marca do 10 kwietnia. Ponieważ kobieta mieszka sama, to zdecydowała, że na czas zwolnienia będzie mieszkać u siostry. W dniu 17 kwietnia mailowo poinformowała pracodawcę o zmianie miejsca pobytu.
Czy na zwolnieniu lekarskim można wyjechać za granicę
Wątpliwości budzi też opuszczenie Polski przez osobę korzystającą z L4. Czy na zwolnieniu lekarskim można wyjechać za granicę? Trzeba rozróżnić dwie sytuacje:
- Wyjazd za granicę np. do rodziny, która będzie się opiekować pracownikiem przebywającym na L4. Taki wyjazd może być zalecony przez lekarza – warto zadbać o to, aby stosowna wzmianka znalazła się w dokumentacji medycznej.
- Wyjazd za granicę, aby uczestniczyć w wycieczce. To sytuacja niedozwolona. Takie działanie zostanie uznane za korzystanie z L4 w sposób niezgodny z jego przeznaczeniem.
W pierwszym przypadku o zmianie miejsca pobytu również trzeba poinformować pracodawcę.
Jakie ograniczenia obowiązują podczas przebywania na zwolnieniu lekarskim?
Celem zwolnienia lekarskiego jest zawsze regeneracja – pracownik powinien odpoczywać, aby jak najszybciej powrócić do zdrowia i aktywności zawodowej. Z tego względu podczas korzystania z L4 trzeba pamiętać o ograniczeniach. Nie dotyczą one jedynie opuszczania miejsca zamieszkania, ale również wykonywania innych czynności.
Podczas zwolnienia lekarskiego nie można:
- Wykonywać pracy, również bezpłatnej. Pracownik nie powinien też z grzeczności odpowiadać na wiadomości otrzymane na firmowy adres e-mail.
- Podejmować czynności, które nie należą do niezbędnych czynności życia codziennego. Nawet wówczas, gdy pracownik może chodzić na L4, nie powinien np. kosić trawy, zajmować się ogrodem czy remontem mieszkania.
Prowadzisz jednoosobową działalność gospodarczą i właśnie korzystasz z L4? Według ZUS za pracę nie uznaje się wykonywania czynności, które są niezbędne do funkcjonowania firmy. Należą do nich choćby sprawy kadrowe czy opłacenie czynszu za wynajmowany lokal.
Jak sprawdzić, jaki rodzaj zwolnienia lekarskiego został wystawiony?
Wystawiając L4, lekarz korzysta z kodów – służą one m.in. do wskazania zaleceń. Dwa kody na zwolnieniach lekarskich budzące najwięcej wątpliwości, to:
- Kod 1 – zwolnienie leżące. W praktyce oznacza nakaz leżenia, czyli przebywania w domu przez cały okres korzystania ze zwolnienia. Pracownik, który otrzymał takie L4, może wyjść z domu np. do apteki, ale nie powinien wyjeżdżać, np. za granicę.
- Kod 2 – zwolnienie chodzące. Pracownik może chodzić na L4, w tym opuszczać mieszkanie, np. wybrać się na spacer. Mimo że takie zwolnienie pozwala na więcej swobody, to również trzeba pamiętać o ograniczeniach.
O kodzie może pacjenta poinformować lekarz, znajduje się on też na zwolnieniu lekarskim.
Od czego zależy, jakie zwolnienie L4 wystawi lekarz?
Kluczowe znaczenie dla tego, jakie kody znajdą się na zwolnieniu lekarskim, ma stan zdrowia pracownika. To lekarz decyduje, czy pacjent musi leżeć w łóżku, czy też może chodzić. Gdy u pacjenta zdiagnozowano:
- Przeziębienie lub grypę – najpewniej konieczne będzie przebywanie w domu przez cały okres rekonwalescencji
- Złamanie kończyny – przebywanie w domu nie będzie wymagane, a pacjent będzie mógł wychodzić choćby na spacery
W razie wątpliwości warto skonsultować się z lekarzem. Może zdarzyć się, że na następujących po sobie zwolnieniach L4 znajdować będą się różne kody.
Brak obecności w domu podczas zwolnienia lekarskiego – jakie konsekwencje?
Pytanie, czy na zwolnieniu lekarskim można wychodzić z domu lub czy na zwolnieniu lekarskim można wyjechać za granicę, jest słuszne, a to ze względu na konsekwencje, z jakimi musi się liczyć pracownik, który złamał zasady obowiązujące na L4. Czym może skutkować np. podjęcie pracy na zwolnieniu lekarskim? W takiej sytuacji:
- Pracownik traci prawo do wynagrodzenia za okres niezdolności do pracy
- Pracownik traci prawo do zasiłku – gdy ZUS wypłaca mu zasiłek chorobowy lub opiekuńczy
- Pracownik może zostać zwolniony dyscyplinarnie – nieprawidłowe korzystanie ze zwolnienia lekarskiego uznaje się na naruszenie obowiązków pracowniczych
Od decyzji wydanej przez ZUS można się odwołać, przy czym szansa, że takie odwołanie zostanie uznane, jest niewielka.
Przykład: Pani Anna korzystała ze zwolnienia w okresie od 20 do 31 grudnia – było to jej kolejne zwolnienie. Kontrola odbyła się w dniu 23 grudnia i ustalono podczas niej, że kobieta zdalnie szkoli swoich podwładnych. W związku z tym ZUS odmówił wypłaty zasiłku chorobowego.
- Osoba przebywająca na zwolnieniu lekarskim może wychodzić z domu, ale tylko w celu zrealizowania podstawowych potrzeb życiowych, np. zrobienia zakupów lub pójścia do lekarza.
- Pracownik na L4 może wyjechać do rodziny lub za granicę pod warunkiem, że poinformuje o tym pracodawcę w wyznaczonym terminie.
- Podczas korzystania z L4 należy przestrzegać ograniczeń, takich jak niemożliwość wykonywania pracy czy niezbędnych czynności niezwiązanych z podstawowymi potrzebami życiowymi.
- Do najczęściej występujących kodów na zwolnieniach lekarskich należą kod 1 - zwolnienie leżące, nakazujące pozostanie w domu oraz kod 2 - zwolnienie chodzące, pozwalające na opuszczanie mieszkania w celach związanych z podstawowymi potrzebami życiowymi.
