Spis treści
Urlop jest przywilejem pracowników zatrudnionych w oparciu o umowę o pracę. Zasadniczo bowiem do takiego nie mają prawa osoby świadczące pracę na podstawie umowy zlecenia czy umowy o dzieło, chyba że w umowie, jaką podpisali, znalazł się odpowiedni zapis na ten temat.
Pracownik, który dopiero rozpoczął pracę na podstawie umowy o pracę najczęściej nie myśli o urlopie, lecz tym, by się wykazać. W praktyce jednak dobrze wiedzieć, na co można liczyć. Pierwszy urlop to możliwość zregenerowania sił, które przydadzą się w dalszej pracy. Z tego właśnie względu tak ważne, by wszyscy zainteresowani dowiedzieli się, na jakich zasadach są przyznawane urlopy.
Pierwsza praca wiąże się ze stresem. Osoby, które właśnie otrzymały posadę, najczęściej nie mają wiedzy na temat tego, jakie przysługują im prawa. Choć pytania o urlop nie znajdują się na szczycie listy wątpliwości, to warto mieć wiedzę w tej kwestii. Dzięki temu łatwiej rozplanować wykorzystanie dni wolnych. Podstawową sprawą jest to, że wypoczynek nie przysługuje każdej osobie wykonującej pracę – prawo do niego mają wyłącznie ci pracownicy, którzy podpisali umowę o pracę.
Zgodnie z Kodeksem pracy, każda osoba świadcząca pracę w oparciu o umowę o pracę ma prawo do „corocznego, nieprzerwanego urlopu wypoczynkowego” (art. 152 § 1). Z myślą o uprawnieniach pracowników, ustawodawca nie przewiduje możliwości zrzeczenia się przez zatrudnionych prawa do przysługujących im dni wolnych.
W pierwszym roku urlop liczony jest inaczej
Jeżeli dopiero rozpocząłeś pracę, to powinieneś wiedzieć, że zasady nabywania pierwszego urlopu różnią się od zasad dotyczących kolejnych. Najprościej mówiąc, nabywasz prawo do dni wypoczynku po upływie każdego miesiąca w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu, który przysługiwałby ci po upływie roku. Prawo do kolejnych urlopów nabędziesz już z góry, czyli z początkiem roku kalendarzowego.
Fakt, że pracownikowi podejmującemu pracę po raz pierwszy nalicza się prawo do urlopu z dołu oznacza, że będzie miał on prawo do tylu dni wypoczynku, ile miesięcy przepracuje. Sposób naliczania urlopu nie ma jednak znaczenia dla tego, jak przysługujące mu dni rozdysponuje pracownik. Możesz zdecydować się na korzystanie z dni wolnych po każdym przepracowanym miesiącu, możesz również wykorzystać je letnią lub zimową porą – zależy to od ciebie i uzgodnień, jakie poczynisz w tym zakresie ze swoim przełożonym.
(Bez) zaokrąglania do pełnych dni
W pierwszym roku pracy pracownik ma najczęściej prawo do 20 dni urlopu. Taki wymiar urlopu wypoczynkowego przysługuje osobom zatrudnionym krócej niż 10 lat. W efekcie pracownik może liczyć na to, że po każdym przepracowanym miesiącu będzie mógł skorzystać z 1,66 dnia urlopu. Jako osoba, która dopiero rozpoczyna pracę, możesz zastanawiać się, czy twój pracodawca nie ma obowiązku zaokrąglić przysługujących ci dni wolnych do pełnych dni. Zasadniczo nie.
Kierownik budowy
SMART-HR
- Katowice
Operator linii przetwórstwa tworzyw sztucznych
SMART-HR
- Gdynia
Doradca ds. Obsługi Klientów - Ubezpieczenia i Finansowanie
SMART-HR
- Katowice
Operator maszyn piekarniczych - od 6200 zł/mies.
Dijo Baking Sp. z o.o.
- Wrocław
Elektromechanik Pojazdów Samochodowych
SMART-HR
- Katowice
Powyższa praktyka ma zastosowanie w przypadku urlopu proporcjonalnego, a nie ma przy urlopie w pierwszym roku pracy – tak wynika z przepisów. Nie ma jednak powodu, dla którego pracodawca nie mógłby samodzielnie zdecydować się na zaokrąglenie przysługujących ci dni. Przyjmując, że twój pracodawca zdecyduje się na zaokrąglenie, to masz szansę wypoczywać dłużej niż pracownicy, którzy mają staż pracy krótszy niż 10 lat i którym – w związku z tym faktem – przysługuje 20 dni urlopu.
Nie ignoruj prawa do urlopu
Jako początkujący pracownik możesz myśleć, że urlop nie jest ci potrzebny. Nic bardziej mylnego! Jak podkreślają specjaliści, dni wolne to czas, który powinniśmy wykorzystać na zregenerowanie organizmu tak, by móc efektywnie pracować przez cały rok. To główny powód, dla którego warto wykorzystać urlop. Odpoczynek od mozolnych czy pasjonujących zadań należy się każdemu. Warto o tym pamiętać od pierwszych chwil w pracy.
Do czego masz prawo?
Jak pracownik, który dopiero rozpoczął pracę, również masz prawo do corocznego, nieprzerwanego i płatnego urlopu wypoczynkowego. Różnica sprowadza się jednak do tego, jak jest on naliczany. Wytyczne w tym zakresie znajdują się w art. 153 Kodeksu pracy. Zgodnie z nim, pracownikowi, który podjął pracę po raz pierwszy, prawo do urlopu przysługuje z upływem każdego miesiąca i to w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu, jaki będzie mu przysługiwał po przepracowaniu roku.
W okresie późniejszym pracownik będzie nabywał prawo do urlopu jak każdy inny pracownik, czyli z góry. W praktyce oznacza to, że może on skorzystać z przysługującej mu puli dni wolnych już np. 2 stycznia.
Twój urlop będzie krótszy
Jako pracownik, który podjął pierwszą w życiu pracę na umowę o pracę, nie możesz liczyć na to, że będziesz mógł skorzystać z urlopu w wymiarze 26 dni – będzie przysługiwał ci urlop w wymiarze 20 dni. Prawo do urlopu w wyższym wymiarze będziesz miał dopiero wówczas, gdy przepracujesz co najmniej 10 lat.
Do okresów będących podstawą do wyliczenia wymiaru urlopu wlicza się również czas nauki.
- 4 lata, gdy ukończyłeś szkołę średnią,
- 5 lat wówczas, gdy skończyłeś średnią szkołę zawodową lub średnią szkołę dla absolwentów zasadniczych szkół zawodowych,
- 6 lat wówczas, gdy edukację zakończyłeś na szkole policealnej,
- 8 lat wtedy, gdy studiowałeś i ukończyłeś szkołę wyższą.
Wymienione okresy nie należy sumować – pod uwagę musisz wziąć tylko tę szkołę, którą ukończyłeś jako ostatnią. W praktyce, jeżeli skończyłeś studia, to na umowie o pracę musisz przepracować 2 lata, by móc skorzystać z dłuższego urlopu.
Gdy pracujesz na pół etatu
Nie każdy pracownik musi świadczyć pracę w pełnym wymiarze godzin. Zdarza się, że pierwszą pracę pracodawca proponuje na umowę o pracę, ale w niepełnym wymiarze godzin. Jak wówczas wygląda kwestia urlopu wypoczynkowego? W takiej sytuacji ustala się go proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy. Jeżeli okaże się, że z wyliczeń wychodzi np. 4 i pół dnia wolnego, to niepełny dzień należy zaokrąglić w górę do pełnego dnia.
Jako pracownik nie musisz samodzielnie wyliczać przysługujących ci dni wolnych. Zasadniczo o tym, na ile możesz dni liczyć, powinien poinformować cię pracodawca. To właśnie on jest odpowiedzialny za prawidłowe rozliczenie się z urlopu. Również on powinien cię poinformować, jak masz zawnioskować o dni wolne.
To może Cię również zainteresować
