Spis treści
Marzec 2023 przyniósł wiele zmian w kodeksie pracy. Należą do nich także te dotyczące przerw. Na co mogą liczyć polscy pracownicy?
Kodeks pracy a godzinna przerwa
Przerwa w ciągu dnia pracy została prawnie uregulowana. Zgodnie z art. 141 Kodeksu pracy pracodawca ma możliwość (co nie oznacza, że musi to zrobić) wprowadzenia jednej przerwy w wymiarze nieprzekraczającym 60 minut. Ten czas pracownik wykorzystuje zgodnie z własnymi potrzebami – na spożycie posiłku lub załatwienie spraw osobistych.
Zmiany w zakresie przerw, na jakie zdecydował się ustawodawca, były podyktowane praktycznością. Do momentu, gdy nie funkcjonował art. 141, zdarzały się problemy z prawidłowym rozliczeniem czasu pracy podwładnego wówczas, gdy musiał on opuścić zakład pracy wcześniej, by załatwić pilne dla siebie sprawy.
Zmiany w kodeksie pracy z marca 2023
Wielu pracowników podkreśla, że 15 minutowa przerwa to za mało czasu, by odpocząć, zjeść śniadanie czy wykonać ćwiczenia relaksujące. Nie wszyscy pracodawcy decydują się na wdrożenie przewidzianej art. 141 godzinnej pauzy w obowiązkach. Do jakiej pauzy mają prawo pracownicy w myśl aktualnie obowiązującego prawa?
Ustawodawca również dostrzegł problem, dlatego w marcu 2023 art. 134 Kodeksu pracy został zaktualizowany. Zgodnie z jego treścią:
- Pracownicy z dobowym wymiarem czasu pracy wynoszącym co najmniej 6 godzin mają prawo do 15-minutowej przerwy, która jest wliczana do czasu pracy.
- W przypadku, gdy dobowy wymiar czasu pracy przekracza 9 godzin, pracownik ma prawo do dodatkowej 15-minutowej przerwy, co daje łącznie 30 minut przerwy.
- Jeśli dobowy wymiar pracy wynosi więcej niż 16 godzin, pracownik ma prawo do kolejnej przerwy trwającej co najmniej 15 minut. Wszystkie te przerwy są wliczane do czasu pracy.
Specjalista ds. zakupów
PONAR Wadowice S.A.
- Wadowice
Specjalista w Dziale Rowery/Skutery/Kosiarki
PeoplePro
- Płońsk
Opieka nad seniorami w Niemczech, niemiecka Umowa od zaraz
IMS GmbH
- Niemcy
Specjalista w Dziale Rowery/Skutery/Kosiarki
PeoplePro
- Zielona Góra
Co w praktyce oznacza 15 minut przerwy?
Zgodnie z art. 134 Kodeksu Pracy w Polsce, pracownik ma prawo do przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut, jeśli jego dobowy wymiar czasu pracy wynosi co najmniej 6 godzin. Jeśli jego czas pracy przekracza 9 godzin, przysługuje mu dodatkowa przerwa trwająca co najmniej 15 minut. W przypadku, gdy dobowy wymiar pracy jest dłuższy niż 16 godzin, pracownik ma prawo do kolejnej przerwy trwającej co najmniej 15 minut.
Warto również zwrócić uwagę na to, że ustawa nie określa konkretnie, kiedy w ciągu dnia pracy przerwa powinna być wyznaczona. Takie ostanowienie może być zawarte w wewnątrzzakładowych źródłach prawa pracy, takich jak regulamin umowa o pracę lub na podstawie zwyczaju obowiązującego u pracodawcy.
Pracodawca ma obowiązek zapewnić wskazaną 15-minutową przerwę pracownikom zatrudnionym w niepełnym wymiarze czasu pracy, którzy pracują w niektóre dni 6 godzin lub dłużej. Przerwa ta oznacza możliwość opuszczenia przez pracownika jego stanowiska pracy na okres 15 minut.
Istotne jest, że przerwa musi być wykorzystana ciągle przez 15 minut, a nie może być podzielona na kilka krótszych okresów.
- Aktywność fizyczna – krótki spacer, rozciąganie, czy nawet kilka ćwiczeń biurowych mogą poprawić krążenie i zredukować napięcie mięśniowe, a także odświeżyć umysł.
- Relaksacja – techniki relaksacyjne takie jak głębokie oddychanie, medytacja czy krótki odpoczynek mogą pomóc zmniejszyć poziom stresu i odnowić energię umysłową.
- Przerwa na posiłek – zdrowa przekąska lub pełnowartościowy posiłek mogą dostarczyć energii niezbędnej do efektywnej pracy. Ważne jest, aby jeść powoli i świadomie, co pomaga w trawieniu i lepszym wchłanianiu składników odżywczych.
- Higiena umysłowa – krótkie ćwiczenia umysłowe, takie jak krzyżówki, sudoku czy czytanie książki, mogą stymulować mózg i pomóc w utrzymaniu jego sprawności.
- Kontakty społeczne – spędzenie czasu z kolegami z pracy na luźnej rozmowie może poprawić relacje międzyludzkie, co przyczynia się do lepszego samopoczucia i wspiera kulturę pracy.
- Planowanie – przerwa może być również dobrym czasem na krótkie zaplanowanie dalszej części dnia pracy, co może pomóc w lepszej organizacji i efektywności.
Pamiętaj, że ważne jest, aby przerwa była prawdziwym oderwaniem od pracy, co pozwala umysłowi i ciału na regenerację i powrót do zadań z nową energią.
Bezpłatna przerwa w pracy
15 minut w kontekście odpoczynku to niewiele, dlatego rozwiązaniem jest bezpłatna przerwa w pracy. Te nie są wliczane do czasu pracy i mogą trwać nawet do godziny. Są one szczególnie cenione przez pracowników, ponieważ dają więcej czasu na odpoczynek i regenerację. Pracownicy mogą wówczas zjeść posiłek, pójść na krótki spacer lub po prostu odpocząć. Bezplatna przerwa na lunch jest coraz częściej wprowadzana przez pracodawców, którzy chcą poprawić komfort pracy swoich pracowników.
- Zdrowie fizyczne – długotrwałe siedzenie lub wykonywanie tych samych czynności może prowadzić do problemów zdrowotnych, takich jak bóle pleców, napięcie mięśniowe i ogólne zmęczenie. Przerwy pozwalają na krótką aktywność fizyczną, co jest korzystne dla zdrowia fizycznego pracownika.
- Zdrowie psychiczne i zmniejszenie stresu – przerwa od pracy daje umysłowi szansę na relaks i odnowę, co może zmniejszyć poziom stresu i poprawić ogólne samopoczucie psychiczne.
- Poprawa koncentracji i produktywności – regularne przerwy mogą poprawić koncentrację i efektywność pracy. Pracownicy, którzy ich nie robią, często doświadczają spadku wydajności i skupienia w miarę upływu dnia pracy.
- Zapobieganie przemęczeniu – przerwy pozwalają uniknąć przemęczenia, które może prowadzić do spadku wydajności, błędów w pracy, a nawet wypadków, zwłaszcza w środowiskach wymagających wysokiej precyzji lub koncentracji.
- Poprawa kreatywności – odłączenie się od pracy na krótki czas może pobudzić kreatywność. Niektóre badania wykazały, że umysł często rozwiązuje problemy lub generuje nowe pomysły, gdy nie jest skupiony na konkretnym zadaniu.
- Lepsze relacje międzyludzkie w pracy – przerwy często oferują możliwość interakcji społecznych z kolegami, co może budować lepsze relacje w miejscu pracy, poprawiać komunikację i tworzyć pozytywną atmosferę.
- Zgodność z przepisami prawa pracy – regularne przerwy są często wymagane przez przepisy prawa pracy, co pomaga w utrzymaniu standardów ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników.
Podsumowując, przerwy są kluczowe dla zachowania zdrowia i dobrego samopoczucia pracowników, a także dla utrzymania wysokiej wydajności i jakości pracy.
Gdy jesteś pracownikiem młodocianym
Jeszcze inaczej jest w przypadku pracowników młodocianych. Z uwagi na wiek, mają specjalne uprawnienia w zakresie odpoczynku w ciągu godzin pracy. Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami, pracownicy młodociani mają prawo do wypoczynku trwającego 30 minut, jeżeli pracują 4,5 godziny.
Ustanowienie dłuższych przerw dla młodych pracowników, którzy uczą się zawodu, jest podyktowane przede wszystkim ich dobrem. Ta grupa to osoby objęte obowiązkiem szkolnym i jednocześnie uczące się praktycznych umiejętności w zakładach pracy. Pamiętać trzeba też, że poza dłuższymi przerwami, pracownicy młodociani mają szereg innych uprawień.
Podsumowanie
Wprowadzenie możliwości godzinnej przerwy oraz zmiany w art. 134 Kodeksu Pracy, które gwarantują pracownikom przerwy w zależności od długości ich czasu pracy, są odpowiedzią na dynamicznie zmieniające się wymagania współczesnego rynku pracy. Wskazówki dotyczące efektywnego wykorzystania przerw podkreślają znaczenie dbałości o zdrowie i samopoczucie w miejscu pracy. Zmiany te stanowią istotny krok w kierunku promowania zdrowszego i bardziej zrównoważonego środowiska pracy, co przekłada się na ogólną wydajność i zadowolenie pracowników.
To może Cię również zainteresować
