Własna firma

Ile wynoszą odsetki ustawowe?

22 grudnia 2022

5 z 5

Ocena: 5 z 5 | 16 głosów

16 głosów

10 komentarzy
Ile wynoszą odsetki ustawowe?
Zwłoka w płatności pociąga za sobą konieczność uregulowania odsetek. Mowa tutaj zarówno o odsetkach umownych, a jeśli takie nie występują - odsetkach ustawowych. Pojawia się wówczas wiele pytań, jak choćby to, ile wynoszą odsetki ustawowe oraz w jaki sposób je obliczyć? Jak powinny zostać uregulowane? Podpowiadamy!

Zobacz także artykuł: Nie płacisz składek w terminie? Bądź świadomy konsekwencji! 

Odsetki ustawowe to coś, przed czym drży wielu pożyczkobiorców. Są one bowiem naliczane przede wszystkim w przypadku nieterminowej spłaty raty kredytu hipotecznego i wielu innych zobowiązań. Ich uregulowanie stanowi swego rodzaju zadośćuczynienie za zwłokę w płatności. O czym dokładnie mowa? 

Czym są odsetki ustawowe?

Odsetki ustawowe to nic innego jak powszechna forma odszkodowania za zwłokę w spełnieniu świadczeń pieniężnych. Zostały one uregulowane w Ustawie o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych oraz w Kodeksie cywilnym. W art. 359 tego ostatniego aktu prawnego czytamy, że odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czynności prawnej albo z ustawy, z orzeczenia sądu lub z decyzji innego właściwego organu. Ponadto, jeśli wysokość odsetek nie jest w inny sposób określona, należą się odsetki ustawowe w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 3,5 punktów procentowych. W tym samym przepisie wskazano, co należy rozumieć poprzez maksymalne odsetki. Szacuje się, że jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Ponadto, jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Jednakże, gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy.

Szukasz pracy?

Pracownik produkcji

Randstad Polska Sp. z o.o.

  • 4 500-4 950 zł netto / mc
  • Bliżyn
Dodana

Magazynier - operator wózka widłowego

Randstad Polska Sp. z o.o.

  • 5 100-6 000 zł brutto / mc
  • Nowiny
Dodana

Kierowca C+E

WOJTAN TRANSPORT SP.J.

  • 8 000 zł netto / mc
  • Dąbrowa Górnicza
Dodana

Pracownik produkcji

Randstad Polska Sp. z o.o.

  • 4 500-4 950 zł brutto / mc
  • Występa
Dodana

Operator maszyn produkcyjnych/pracownik produkcji

Randstad Polska Sp. z o.o.

  • 5 100-6 000 zł brutto / mc
  • Kielce
Dodana

Video

Kiedy można żądać odsetek ustawowych za opóźnienie?

Jednym z najczęstszych powodów naliczenia odsetek umownych jest płatność faktury po terminie. Odsetki za opóźnienie występują nie tylko jeśli mówimy o zobowiązaniach pomiędzy przedsiębiorcami, ale także między podmiotem gospodarczym a osobą fizyczną, która nie prowadzi własnej działalności gospodarczej. Dobrym przykładem są odsetki od zaległości podatkowych oraz wszelkiego rodzaju kredytów czy pożyczek zaciąganych w instytucjach bankowych. Niestety popularną sytuacją, w której możliwe jest naliczenie odsetek ustawowych jest nieterminowa wypłata wynagrodzenia pracownikowi. Co do zasady, odsetki ustawowe mają rację bytu wówczas, gdy w umowie między stronami dokładnie nie określono wysokości odsetek za zwłokę. 

Ile wynoszą odsetki ustawowe?

Odsetki za opóźnienie przybierają zazwyczaj jedną z trzech form: odsetek kapitałowych (naliczane na podstawie wysokości pożyczonego kapitału), odsetek za opóźnienie (naliczone w momencie, gdy nie uregulowano całej kwoty zobowiązania lub jego części) oraz odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych (m.in. odsetki od niezapłaconej faktury). Rozróżnienie tych typów jest podstawową kwestią, jeśli chcemy obliczyć dokładną wysokość odsetek. Każdego roku Minister Sprawiedliwości obwieszcza aktualnie obowiązujące stawki odsetek ustawowych dla każdego z typów. Bierze się przy tym pod uwagę przede wszystkim stopę referencyjną NBP, która jest każdorazowo ustalana przez Radę Polityki Pieniężnej, a także określoną w przepisach ustawowych wysokość punktu procentowego. Na dzień 8 września 2022 odsetki kapitałowe wyniosły 10,25%, a odsetki za opóźnienie 12,25%.

Jak wyliczyć odsetki ustawowe?

Obliczenie wysokości odsetek ustawowych tylko z pozoru wydaje się trudnym zadaniem. W praktycznym wymiarze jednak można wykorzystać do tego prosty wzór: kwota zaległości × liczba dni zwłoki × wysokość stawki odsetek ustawowych / 365 dni. Pod uwagę bierze się więc m.in. wysokość należności oraz stawkę odsetek ustawowych. Jeśli chodzi o dni zwłoki, są one liczone od pierwszego dnia od kiedy upłynął termin zapłaty. Dla przykładu: data ostateczna uregulowania płatności przypada na 3 czerwca - odsetki są naliczane od 4 czerwca aż do momentu uregulowania zobowiązania. 

Kiedy nie trzeba płacić odsetek ustawowych?

Nieopłacenie faktury, spóźnianie się pracodawcy z zapłatą wynagrodzenia, a nawet wszelkiego rodzaju nagród jubileuszowych i wiele innych - w tego typu sytuacjach naliczenie odsetek jest normą i nie pozostawia żadnych wątpliwości. Odsetek ustawowych nie trzeba regulować wtedy, gdy zastępują je odsetki umowne. Poza tym istotny jest okres naliczania odsetek, a także fakt, że dłużnik nie ma obowiązku zapłaty odsetek ustawowych, jeśli należność się przedawniła. Rozumiemy przez to wytyczony przepisami okres, po którym druga ze stron nie może już skutecznie dochodzić swoich roszczeń. W przypadku odsetek dotyczących np. kwestii podatkowych, odsetek nie trzeba płacić, jeżeli ich wartość nie przekracza trzykrotności wartości opłaty pocztowej pobieranej przez Pocztę Polską S.A. Obecnie jest to kwota 8,70 zł. W tym kontekście zachęcamy do zapoznania się z artykułem: Podatek od darowizny - kiedy zapłacimy podatek, limity, zwolnienia i grupy podatkowe od spadków i darowizn

Podsumowanie:
  • Odsetki ustawowe stanowią powszechną formę odszkodowań za zwłokę w spełnieniu świadczeń pieniężnych, uregulowaną w Ustawie o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych oraz w Kodeksie cywilnym.
  • Zgodnie z przepisami, odsetki ustawowe należą się wyłącznie w przypadku, gdy wynikają one albo z czynności prawnej, albo z ustawy, orzeczenia sądu lub decyzji innego właściwego organu.
  • Wysokość odsetek ustawowych jest określana w oparciu o stopę referencyjną Narodowego Banku Polskiego oraz punkty procentowe ustalone w przepisach ustawowych, a Minister Sprawiedliwości corocznie ogłasza aktualne stawki odsetek.
  • Odsetek ustawowych nie trzeba płacić, gdy zastępują je odsetki umowne lub gdy wartość naliczonych odsetek nie przekracza trzykrotności wartości opłaty pocztowej pobieranej przez Pocztę Polską S.A.

Najczęściej zadawane pytania

Odsetki ustawowe - czym są i kiedy naliczać?

Odsetki ustawowe to uregulowana w przepisach Kodeksu cywilnego forma odszkodowania za zwłokę w spełnieniu świadczeń pieniężnych. Jest ona możliwa do zastosowania wówczas, gdy strony nie ustalą w umowie między sobą dokładnej wysokości odsetek za każdy dzień opóźnienia w uregulowaniu zobowiązania.

Jak obliczyć odsetki ustawowe?

W tym celu można skorzystać z gotowego wzoru: kwota zaległości × liczba dni zwłoki × wysokość stawki odsetek ustawowych / 365 dni. Co istotne, wysokość stawki dla poszczególnych rodzajów odsetek ustawowych jest każdego roku ogłaszana przez Ministra Sprawiedliwości.

Autor

Artykuł został opracowany i zmodyfikowany przez kilku autorów. Poniżej podajemy dane redaktora lub autora, który dokonał ostatniej modyfikacji.

Ewa Sztuczka-Mazur

Social Media Manager

Social Media Manager w branży HR, autorka tekstów, copywriterka, specjalistka Facebook ADS, wokalistka i pszczelarka.
Obecnie w Aplikuj.pl odpowiedzialna głównie za treści z obszaru miękkiego HR oraz prawa pracy.

10 komentarzy

Jadwiga

Jadwiga

Dobra znajomość przepisów dotyczących odsetek ustawowych może pomóc w uniknięciu nieporozumień i problemów finansowych. W końcu nie każdy wie, jakie odsetki trzeba płacić i w jakiej wysokości.
Adam

Adam

Często mówi się o odsetkach ustawowych w kontekście zobowiązań finansowych, ale warto pamiętać, że dotyczą one także zaległości podatkowych i wynagrodzeń pracowników. Dlatego każdy powinien zrozumieć, jakie prawa mu przysługują w tych kwestiach.
Jez22

Jez22

Odsetki ustawowe to nie tylko kara dla dłużników, ale również forma odszkodowania dla wierzycieli. Dlatego warto pamiętać o swoich prawach i nie bać się żądać odsetek, jeśli ktoś nie reguluje swoich zobowiązań na czas.
Renata

Renata

Odsetki ustawowe są ważnym elementem umów handlowych i mogą wpłynąć na wynik finansowy firmy. Dlatego warto dokładnie zastanowić się nad warunkami umownymi i oszacować ryzyko związanego z opóźnieniami w płatnościach.
Grażyna

Grażyna

Dobrze, że w artykule podano prosty wzór na obliczenie odsetek ustawowych. Dzięki temu każdy może samodzielnie sprawdzić, ile będzie musiał zapłacić za opóźnienie w regulowaniu zobowiązań.
Anna

Anna

Nie wszyscy zdają sobie sprawę z tego, że odsetki ustawowe mogą być naliczane także w przypadku nieterminowej wypłaty wynagrodzenia. Dlatego warto zapoznać się z tematem i wiedzieć, jakie prawa przysługują pracownikowi w takiej sytuacji.
Janka

Janka

Ciekawy artykuł, który pomaga zrozumieć, na czym polegają odsetki ustawowe i kiedy można ich wymagać. Wiedza ta może okazać się bardzo przydatna dla osób otrzymujących zasiłki czy inne świadczenia pieniężne.
Czechia

Czechia

Warto zwrócić uwagę na to, że odsetki ustawowe dotyczą także transakcji między przedsiębiorcami. Dlatego warto dokładnie przeanalizować umowy i określić wysokość odsetek za zwłokę.
gość

gość

Wiedza na temat odsetek ustawowych jest bardzo przydatna nie tylko dla pracowników, ale także dla osób szukających pracy. W końcu wszyscy mamy do czynienia z fakturami czy zaległościami podatkowymi.
Ania

Ania

Odsetki ustawowe to bardzo ważny temat, zwłaszcza dla osób, które nie otrzymują wynagrodzenia na czas. Dzięki nim można dochodzić swoich praw wobec nieuczciwych pracodawców.

Dodaj komentarz

Wszystkie pola muszą być prawidłowo wypełnione

Komentarz został dodany

Redakcja Aplikuj.pl zastrzega sobie prawo usuwania komentarzy obraźliwych dla innych osób lub zawierających wulgarne słowa, adresy www oraz adesy e-mail i numery telefonów.