Pracownik - prawa i obowiązki

Kiedy pracownik może opuścić miejsce pracy bez zgody przełożonego

26 maja 2020

5 z 5

Ocena: 5 z 5 | 25 głosów

25 głosów

21 komentarzy
Kiedy pracownik może opuścić miejsce pracy bez zgody przełożonego
Sytuacja, gdy pracownik opuszcza samodzielnie miejsce pracy najczęściej kojarzy się z samowolą. A za taką można podwładnego ukarać. Niekoniecznie jest tak w każdym przypadku! W prawie wyszczególnione zostały przypadki, w których pracownik może opuścić swoje stanowisko pracy i to bez ponoszenia negatywnych konsekwencji.

Czy pracownik może opuścić stanowisko pracy? 

Pracownicy doskonale wiedzą, że zatrudnienie w oparciu o umowę o pracę wiąże się z koniecznością wykonywania poleceń służbowych, wydawanych przez przełożonego lub właściciela zakładu pracy. Zasadniczo zatem, będąc pracownikiem, nie można opuścić stanowiska pracy bez zgody zwierzchnika. By móc np. wcześniej wyjść z pracy w celach prywatnych, zatrudniony powinien otrzymać zgodę swojego zwierzchnika. Z uwagi na cele dowodowe, część specjalistów podkreśla, że pracownik powinien otrzymać taką zgodę na piśmie.

Opuszczenie miejsca pracy nie zawsze jednak musi wiązać się z negatywnymi konsekwencjami dla pracownika. Ustawodawca przewidział sytuacje wyjątkowe, które uprawniają zatrudnionego do oddalenia się od stanowiska pracy i to bez zgody przełożonego. Nie oznacza to jednak, że wówczas pracownik nie ma żadnych obowiązków.

Powstrzymanie się od pracy w sytuacji zagrożenia

Pracownik ma prawo opuścić stanowisko pracy wówczas, gdy jego zdrowie lub życie są zagrożone, o czym świadczy art. 210. Kodeksu pracy. Po oddaleniu się na bezpieczną odległość, zatrudniony powinien pamiętać o konieczności poinformowania o tym fakcie swojego pracodawcy. Ważne jest też to, by zatrudniony pamiętał, że w dalszym ciągu pozostaje w dyspozycji swojego przełożonego.

Zapamiętaj!
Jeśli samowolnie opuściłeś stanowisko pracy z powodu zaistniałego zagrożenia życia lub zdrowia, musisz niezwłocznie powiadomić o tym przełożonego – w przeciwnym razie może być to uznane za naruszenie obowiązków pracownika.

Gdy w firmie doszło np. do awarii, pracownik może być potrzebny do jej usunięcia lub do innych czynności bezpośrednio z nią związanych. Ważne jednak, by pracownik miał w takiej sytuacji świadomość, że naprawiać urządzenia może tylko wówczas, gdy posiada do tego niezbędne umiejętności, kwalifikacje i doświadczenie. Bez względu na powagę sytuacji, jeśli pracownik podejmuje się zdań, do których nie ma wiedzy i uprawnień, w razie wypadku w trakcie ich wykonywania nie może liczyć na odszkodowanie.

Stanowisko pracy a bezpieczeństwo i higiena pracy

Pracownik bez ponoszenia konsekwencji może opuścić swoje stanowisko również wtedy, gdy warunki pracy zapewnione przez pracodawcę nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy. Brak dostosowania się do przepisów BHP w miejscu pracy sprawia, że wykonywanie obowiązków na stanowisku może faktycznie wiązać się z niebezpieczeństwem, a więc zagrażać życiu i zdrowiu pracownika.

Zatrudnieni powinni też pamiętać, że jeżeli samo opuszczenie miejsca wykonywania pracy nie usuwa zagrożenia, to niezbędne jest oddalenie się z zakładu pracy. W takim przypadku również konieczne jest zawiadomienie przełożonego. Jednocześnie pracownik może być spokojny o swoje wynagrodzenie – w takiej sytuacji zachowuje on do niego prawo.

Video

Szukasz pracy?

Doradca Klienta w Dziale IT

PeoplePro

  • Nowy Sącz
Dodana
Dodana
Dodana
Dodana
Dodana

Wyjście z firmy podczas przerwy

Wiele wątpliwości budzi kwestia opuszczania miejsca pracy podczas przerwy. Każdemu pracownikowi przysługuje min 15 min przerwy od pracy, która nie jest odliczana od czasu pracy, za który otrzymuje wynagrodzenie. W zależności od wewnętrznego regulaminu firmy niekiedy jest wydłużona i można ją wykorzystać dowolnie: na odpoczynek, zjedzenie posiłku czy inne czynności. Czy to oznacza, że podczas przerwy w pracy można wyjść do sklepu, na pocztę, czy spacer? Nie – takie wyjście z punktu widzenia prawa jest nielegalne. 

Według Kodeksu pracy podczas wykonywania obowiązków pracownik powinien przebywać na terenie zakładu pracy, a podczas przerwy, ponieważ jest wliczana do czasu pracy, nadal obowiązują go wszystkie powinności pracownicze. Co innego, jeśli wewnętrzny regulamin firmy przewiduje przerwy bezpłatne, które nie wliczają się do przepracowanych godzin – podczas takich przerw pracownika faktycznie nie obowiązują zasady stosunku pracy.

(...) Korzystanie z płatnej przerwy w pracy zaliczanej do czasu pracy wymaga co do zasady przebywania w siedzibie pracodawcy lub w innym miejscu wyznaczonym lub akceptowanym przez pracodawcę do jej wykorzystania.
Z wyroku Sądu Najwyższego z 16 marca 2017 r. (I PK 124/16)

Opuszczenie miejsca pracy za zgodą przełożonego

Oczywiście nie każde odejście od biurka rozumiane jest jako opuszczenie miejsca pracy. Istnieją bowiem takie stanowiska, które w zakresie obowiązków mają załatwianie niektórych spraw również poza siedzibą firmy. Informacja o tym powinna być zawarta w szczegółach warunków pracy i wówczas zgoda przełożonego na sporadyczne opuszczenie stałego stanowiska pracy jest domniemana.

W pozostałych przypadkach, jeśli mamy potrzebę wyjścia z pracy, nawet w celach służbowych, powinniśmy zapytać o zgodę pracodawcy. Nie chodzi tu tylko o kontrolę nad pracownikiem – takie zachowanie chroni również zatrudnionego, na wypadek, gdyby poza miejscem pracy przydarzyło mu się nieszczęście. Gdyby doszło do wypadku podczas wykonywania obowiązków służbowych za zgodą szefa poza stałym stanowiskiem pracy, możemy być uprawnieni do odszkodowania (w zależności od okoliczności). Z pewnością tego prawa się pozbawimy, jeśli przydarzy nam się wypadek poza miejscem pracy, w którym znaleźliśmy się bez wyraźnej zgody pracodawcy.

Samowolne opuszczenie stanowiska pracy bez uzasadnienia

Porzucenie pracy bez pytania o zgodę przełożonego może nieść ze sobą poważne konsekwencje, które warto znać. Zdarza się, że zatrudniony opuszcza stanowisko pracy bez zgody zwierzchnika z własnych powodów, a takie postępowania okazuje się niewłaściwe i niedopuszczalne. Co wówczas? Czy pracodawca może pożegnać się ze swoim podwładnym, wręczając mu dyscyplinarkę? Niekoniecznie.

Video

Owszem, takie zachowanie jest naruszeniem podstawowych obowiązków pracownika i choć rzeczywiście pracodawca może mieć rację, to należy pamiętać, że dyscyplinarne zwolnienie podwładnego jest możliwe wyłącznie w razie ciężkiego przewinienia. Definicji takiej na próżno szukać w Kodeksie pracy, a w związku z tym podmiot zatrudniający powinien bardzo ostrożnie podchodzić do tej kwestii.

Jednorazowe wyjście bez zgody szefa, choć z pewnością źle świadczy o pracowniku i jest naganne, w świetle prawa nie jest mocnym uzasadnieniem dla zwolnienia dyscyplinarnego. By pracownik nie dochodził swoich racji na drodze sądowej, pracodawca powinien zastanowić się, czy dyscyplinarne zwolnienie jest najlepszym z możliwych rozwiązań. Zdarza się, że by zdyscyplinować osobę zatrudnioną, wystarczające jest upomnienie lub rozmowa. Warto też sprawdzić, z czego wynikała podjęta przez pracownika decyzja – z nieznajomości przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, czy z mylnego przekonania albo bagatelizowania obowiązków. W pierwszym przypadku warto pomyśleć o dodatkowym szkoleniu.

Usprawiedliwione opuszczenie stanowiska pracy

Nawiązując stosunek pracy, pracownik jest zobowiązany wykonywać polecania służbowe swojego przełożonego. Miejsce wykonywania pracy powinien opuszczać jedynie na polecenie lub po zakończeniu dnia pracy. Niedostosowanie się do tych reguł niesie za sobą poważne konsekwencje. Pracownik nie tylko naraża się na karę, lecz także może zostać zwolniony dyscyplinarnie. Właśnie dlatego tak istotne jest to, aby przed opuszczeniem miejsca pracy uzyskać zgodę przełożonego. Ta, co również warto podkreślić, nie zawsze jest konieczna. Sprawdź, czego jeszcze nie wiesz o oddalaniu się z zakładu pracy.

Opuszczenie miejsca pracy - konsekwencje

Jeżeli pracownik opuszcza miejsce pracy bez zgody swojego przełożonego, pracodawca powinien przed wymierzeniem ewentualnej kary wziąć pod uwagę wszelkie okoliczności zdarzenia. Może bowiem zdarzyć się tak, że decyzja zatrudnionego będzie uzasadniona. Taki pogląd utrwalił się również w orzecznictwie ? Sądy Najwyższe wielokrotnie wskazywały na tę kwestię. Nie można też zapominać, że sam fakt oddalenia się przez pracownika z miejsca pracy przed zakończeniem dnia pracy nie jest jeszcze wystarczający do zastosowania kary. Może zdarzyć się, że zatrudniony podjął taką decyzję z uwagi na swój stan zdrowia czy wyższą konieczność.

obowiązków">Czy samowolne opuszczenie miejsca pracy to ciężkie naruszenie obowiązków?

Celowość zbadania okoliczności zdarzenia (czyli samowolnego opuszczenia przez pracownika miejsca pracy) jest oczywista. Aby stwierdzić, czy zatrudniony dopuścił się ciężkiego naruszenia obowiązków, pracodawca musi pod uwagę wziąć wszelkie okoliczności. Jeżeli działanie niezdyscyplinowanego podwładnego nie cechowało się złośliwością czy też chęcią wyrządzenia pracodawcy szkody, podmiot zatrudniający powinien rozważyć możliwość zastosowania wobec niego kary porządkowej. Ustawodawca przewidział ją ustanawiając w Kodeksie pracy art. 108 § 1. Pracodawca może przy tym wybierać między karą upomnienia a nagany ? nie jest możliwe nałożenie na podwładnego kary pieniężnej.

Zwolnienie dyscyplinarne za opuszczenie stanowiska pracy? Nie zawsze!

Zwolnienie pracownika w trybie art. 52 Kodeksu pracy jest uznawane za środek wyjątkowy. Pracodawca, który zdecyduje się na takie rozwiązanie powinien pamiętać o ogólnej zasadzie. Otóż, zgodnie z przepisami, zastosowanie tego trybu rozwiązania umowy jest możliwe wówczas, gdy:

  • pracownik dopuścił się ciężkiego naruszenia swoich podstawowych obowiązków,
  • popełnił w czasie trwania stosunku pracy przestępstwo, które zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem,
  • pracownik utracił uprawnienia na skutek zawinionego działania (np. utrata prawa jazdy za prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu).

Pracodawca, który zdecyduje się na rozstanie się ze swoim podwładnym w taki sposób, powinien pamiętać o tym, aby odpowiednio umotywować swoją decyzję.

Kiedy samodzielne opuszczenie firmy jest uzasadnione i usprawiedliwione?

Zatrudniony, który nie chce mieć problemów powinien każdorazowo starać się o uzyskanie zgody na opuszczenie miejsca pracy. Czasem jednak nie będzie ona wymagana. Taka sytuacja ma miejsce np. wówczas, gdy jego zdrowie bądź życie jest zagrożone. Pracownik ma wtedy obowiązek oddalić się z zakładu pracy. Jednocześnie o tym fakcie powinien powiadomić pracodawcę. Warto też wiedzieć, że nawet po opuszczeniu firmy pozostaje on nadal do dyspozycji swojego przełożonego.

To może Cię również zainteresować

Prawa pracownika - nawet nie wiesz, ile Ci się należy

Najczęściej zadawane pytania

Czy pracownik może samowolnie opuścić miejsce pracy?

Samowolne porzucenie stanowiska pracy jest uzasadnione tylko wówczas, gdy w miejscu pracy wystąpiło zagrożenie zdrowia i życia pracownika, badź gdy nie są w nim przestrzegane podstawowe zasady BHP. Pracownik może wtedy legalnie opuścić miejsce pracy, ale ma obowiązek powiadomić o tym przełożonego.

W jakich przypadkach można opuścić miejsce pracy?

W każdym przypadku zagrożenia życia lub zdrowia oraz braku zachowania zasad BHP w miejscu pracy pracownik jest uprawniony do opuszczenia stanowiska. Może to więc zrobić, gdy np. dojdzie do wycieku szkodliwych substancji, spadku lub podwyższenia temperatury powyżej norm, czy ulatniania się czadu w pomieszczeniu.

Jakie są konsekwencje porzucenia stanowiska pracy bez zgody przełożonego?

Opuszczenie stanowiska pracy bez zgody przełożonego stanowi naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych. Może skutkować naganą, karą porządkową, a nawet zwolnieniem dyscyplinarnym, zwłaszcza jeśli powtórzy się kilkakrotnie lub gdy towarzyszy mu naruszenie innych obowiązków.

Autor

Artykuł został opracowany i zmodyfikowany przez kilku autorów. Poniżej podajemy dane redaktora lub autora, który dokonał ostatniej modyfikacji.

Ewa Sztuczka-Mazur

Social Media Manager

Social Media Manager w branży HR, autorka tekstów, copywriterka, specjalistka Facebook ADS, wokalistka i pszczelarka.
Obecnie w Aplikuj.pl odpowiedzialna głównie za treści z obszaru miękkiego HR oraz prawa pracy.

21 komentarzy

Jola

Jola

Jako pracodawca zawsze troszczę się o bezpieczeństwo moich pracowników, dlatego ważne jest dla mnie, żeby poinformować ich o tym, jakie zagrożenia mogą wystąpić na stanowisku pracy i jak sobie z nimi radzić.
Negatyw

Negatyw

Artykuł uświadomił mi, że przerwa w pracy i jej wykorzystanie nie jest taka swobodna, jak mi się wydawało. Teraz będę pamiętał, że w czasie przerwy muszę przebywać na terenie zakładu pracy.
Nergal

Nergal

Widzę, że warto w czasie pracy pamiętać o H&S, aby uniknąć zagrożenia dla zdrowia i życia. Dzięki temu będziemy mogli na co dzień czuć się bezpiecznie na stanowisku pracy.
Pola

Pola

Artykuł uświadamia, jak ważna jest wiedza na temat Kodeksu pracy dla każdego pracownika. Teraz wiem, jakie prawa przysługują mi na stanowisku i w razie konieczności będę miał argumenty do obrony swoich interesów.
Beata

Beata

Jako pracodawca zawsze dokładam starań, aby warunki pracy na moim terenie były bezpieczne i zgodne z przepisami. Dzięki temu wiemy, że nasi pracownicy są bezpieczni i zdrowi.
Kasia

Kasia

Artykuł uświadomił mi, że mój przyszły pracodawca będzie musiał zapewnić mi warunki pracy, które odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy. To ważne dla mojego bezpieczeństwa i zdrowia.
Agnieszka

Agnieszka

Bardzo dobrze, że artykuł porusza kwestię opuszczania stanowiska pracy w czasie przerwy. Teraz wiem, że jeśli chcę wyjść z zakładu pracy na czas przerwy, to muszę o to poprosić przełożonego albo skorzystać z przerwy bezpłatnej.
Beata

Beata

Ważne jest, aby pamiętać, że na stanowisku pracy obowiązują określone przepisy i zasady, których należy przestrzegać. Dzięki nim w pracy mamy zapewnione bezpieczeństwo i higienę.
Frombork

Frombork

Zawsze informuję moich pracowników o tym, że w razie nagłej potrzeby mogą bezpiecznie opuścić stanowisko pracy. Jednakże, zawsze apeluję o powiadomienie mnie o takiej sytuacji, bym mógł podjąć odpowiednie kroki.
Julia

Julia

Ważne, aby w sytuacjach zagrożenia zdrowia lub życia pracownika, niezwłocznie zawiadomić pracodawcę o swoim wyjściu z miejsca pracy. Taka informacja może okazać się kluczowa w nagłej sytuacji.
Alicja

Alicja

Widzę, że warto wiedzieć, co mówią przepisy Kodeksu pracy na temat opuszczania stanowiska pracy. Dzięki temu uniknę nieporozumień z przełożonym i będę wiedział, kiedy mogę opuścić miejsce pracy bez obaw o konsekwencje.
Grzegorz

Grzegorz

Przeczytanie artykułu pomogło mi zrozumieć moje prawa jako przyszłej pracownicy. To ważna wiedza, która przyda mi się przy poszukiwaniu pracy.
Leon

Leon

Dbam o to, aby stanowiska pracy w mojej firmie spełniały wymogi bezpieczeństwa i higieny pracy. Dzięki temu pracownicy czują się u nas bezpiecznie i nie muszą nawet rozważać opuszczania miejsca pracy.
Truda

Truda

W czasie poszukiwania pracy warto zwrócić uwagę na warunki pracy i przepisy bhp w danym miejscu. Dobrze, że Kodeks pracy przewiduje możliwość opuszczenia stanowiska pracy w sytuacjach zagrożenia.
mon

mon

Bardzo cieszy mnie fakt, że ustawodawca przewidział sytuacje, w których mogę opuścić stanowisko pracy bez zgody przełożonego. Dzięki temu czuję się bezpiecznie podczas wykonywania obowiązków.
PRACOWNIK

PRACOWNIK

pracuje w firmie sprzątającej sos kraków chce sie zwolnic- napisałem podanie ale w umowie zlecenie jest ze 2 tygodnie musze przepracować jeszcze bo jak nie to potrącą 70% miesiecznego wynadgrodzenia słyszałem ze to nie prawda i ze umowa jest na nie własciwym druku .JAK JEST PRAWNIE?
ROB

ROB

Co w sytuacji gdy pracownik mówi, że źle się czuje, ma katar i chce iść do domu a przełożony mu tego odmawia ?
Lost Lost 167

Lost Lost 167

Sporo jest takich sytuacji, więc dobrze że piszecie na ten temat porady. Im więcej opisanych sytuacji tym każdy znajdzie coś dla siebie i będzie wiedział jak to realizuje się według praca.
Dorota

Dorota

Jeżeli jest przecież jakiś rozkaz typu delegacja czy nie wiem jakaś sprawa to wiadomo, że się takie coś wykonuje. Inna sprawa czy zawsze jest to np. wcześniej opisane wcześniej w jego obowiązkach.
Olek

Olek

Pracownik bez zgody przełożonego, nie może opuścić stanowisko pracy. Powinien ten fakt zgłosić przełożonemu. Również jakby się źle poczuł, a nie było przełożonego, powinien jak tylko się lepiej poczuje zgłosić ten fakt. Uniknie niepotrzebnych tłumaczeń....
Nixon

Nixon

Właściciele firm potrzebują pracowników, którzy są w stanie wykonać pracę, ponieważ wydajność pracowników ma kluczowe znaczenie dla ogólnego sukcesu firmy. Jednak zasady opuszczania stanowiska czasami są normalne.

Dodaj komentarz

Wszystkie pola muszą być prawidłowo wypełnione

Komentarz został dodany

Redakcja Aplikuj.pl zastrzega sobie prawo usuwania komentarzy obraźliwych dla innych osób lub zawierających wulgarne słowa, adresy www oraz adesy e-mail i numery telefonów.