Spis treści
Kto jest uprawniony do przeprowadzenia kontroli?
Pracownik, który korzysta ze zwolnienia lekarskiego, powinien mieć świadomość, że może zostać skontrolowany pod kątem tego, czy w prawidłowy sposób wykorzystuje otrzymane zwolnienie i jednocześnie stosuje się do zaleceń lekarza. Warto wiedzieć, że kontrola przeprowadzana może być przez różne podmioty. Uprawniony jest zarówno pracodawca, jak i Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Podstawą prawną jest przy tym ustawa z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
Kiedy ZUS kontroluje osoby przebywające na zwolnieniu lekarskim?
ZUS ma uprawnienia do kontroli prawidłowości postępowania pracownika na zwolnieniu lekarskim (L4) w każdej chwili. Kontrola ZUS ma na celu sprawdzenie, czy pracownik w czasie przebywania na zwolnieniu nie wykonuje pracy zarobkowej, ponieważ z zasady zwolnienie lekarskie jest udzielane zgodnie z prawem po to, aby pracownik mógł się wyleczyć, więc przejście na L4 aby zająć się inną pracą nie jest dozwolone. ZUS kontroluje tylko niektórych i w szczególnych przypadkach, jednakże częste korzystanie z L4 jest dla tej instytucji sygnałem, który może zwiększać prawdopodobieństwo kontroli. A więc nasze L4 powinno być wykorzystywane zgodnie z przepisanym celem. W innym przypadku możemy spodziewać się inspektora ZUS w naszym domu.
Pracownik produkcji
Randstad Polska Sp. z o.o.
- Żory
Pracownik produkcji – cebulki kwiatowe (start 02-12-2024)
Duijndam Works Sp. z o.o.
- Holandia
Specjalista/Specjalistka w biurze Fundacji
American Heart of Poland Spółka Akcyjna
- Katowice
Pracownik produkcji
Randstad Polska Sp. z o.o.
- Gliwice
Pracownik magazynu
Randstad Polska Sp. z o.o.
- Tychy
Coraz większe uprawnienia Zakładu Ubezpieczeń Społecznych do kontroli L4
Najnowsze przepisy zwiększają zakres kontrolny pracowników ZUS, których zadaniem jest wychwycenie nieprawidłowości w korzystaniu ze zwolnień lekarskich. Dzieje się tak, ponieważ każdy nieprzepracowany dzień to straty dla firmy, ostatecznie dla budżetu państwa, więc nadawanie coraz to większych uprawnień kontrolerom ZUS służy “uszczelnieniu” systemu. Możemy spodziewać się telefonów, osobistych wizyt pracowników ZUS, którzy posiadają także pewien zakres dostępu do naszych danych. Lepiej więc postępować zgodnie z normami i zasadami.
Najnowszym instrumentem kontrolnym, który ZUS otrzymał do rąk, jest ewentualność skierowania osoby na zwolnieniu do lekarza - w ten sposób ZUS uzyskuje narzędzie przedstawiające czarno na białym czy pracownik korzysta ze zwolnienia lekarskiego zgodnie z przepisami.
Kontrowersyjne są natomiast uprawnienia ZUS do sięgania po dane od operatorów telekomunikacji lub oglądania czasu i miejsc korzystania z naszej bankowości (płatności elektroniczne). Wielu zwraca uwagę, że te uprawnienia są nadmierne i kłócą się z zasadą prywatności (ostatecznie wolności obywatelskich), niemniej istnieją realnie od roku 2022. W pewnym zakresie ZUS może nawet przyjrzeć się naszej działalności w mediach społecznościowych. Przepisy dotyczące tych rozszerzonych uprawnień nie są jednak doprecyzowane, a sam Zakład zastrzega, że są to środki ostateczne.
Kiedy ZUS kontroluje osoby przebywające na L4
Wcale nie jest wykluczone, że kontrola ZUS nastąpi już w czasie naszego pierwszego zwolnienia lekarskiego. Jest to jednak bardzo mało prawdopodobne. Jeżeli ZUS nie zauważy niczego podejrzanego, wtedy możemy być całkowicie spokojni. Jeśli jednak często korzystamy z L4, wtedy możemy zwrócić na siebie uwagę.
Ponieważ kontrola ma wykazać czy osoba przybywająca na L4 naprawdę jest chora i rzeczywiście potrzebuje zwolnienia oraz to, czy w tym czasie nie podejmuje innego zatrudnienia, czymś oczywistym jest, że przede wszystkim odbywa się w czasie korzystania z L4. Jednakże ZUS może również ustalać pewne fakty, np. w porozumieniu z naszym pracodawcą, już po powrocie do pracy ze zwolnienia.
Należy także zwrócić uwagę, że kontrole ZUS mają charakter wyrywkowy, choć nadmiarowe korzystanie z L4 może wzbudzić uwagę i stać się przyczyną wizyty pracownika ZUS.
Kontrola L4 z ZUS - w jakich godzinach?
Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest instytucją, której pracownicy pracują od poniedziałku do piątku - wtedy możemy spodziewać się kontroli. Kontrola ZUS zostanie więc przeprowadzona w godzinach funkcjonowania urzędu. Niezmiernie rzadkie i szczególne są przypadki kontrolowania naszych zwolnień lekarskich w weekendy lub w godzinach poza regularnym czasem pracy. Nie powinniśmy więc spodziewać się kontrolera ZUS w sobotę przed północą. Jeśli już dojdzie do weryfikacji, nastąpi ona zwykle w godzinach funkcjonowania biur.
Statystyki kontroli L4 z ZUS
Choć zdarzają się przypadki symulacji choroby lub inne nadużycia, wynikami kontroli ZUS są zwykle stwierdzenia o prawidłowym wykorzystaniu zwolnienia lekarskiego. Z oficjalnej strony internetowej ZUS dowiadujemy się następujących rzeczy (to dane najnowsze dla końca roku 2021). Otóż ZUS zdołał przeprowadzić prawie 100 tysięcy działań kontrolnych. Przypadków nieprawidłowości wykryto prawie 6 tysięcy. Ta liczba stanowi również ilość wstrzymań wypłaty zasiłków chorobowych. To dane dla IV kwartału 2021, nowszych danych ZUS jeszcze nie posiada. Widzimy więc, że kontroli jest więcej niż moglibyśmy się spodziewać, jednakże decyzji o zatrzymaniu wypłaty chorobowego jest stosunkowo niewiele, co pokazuje, że większość z nas ma świadomość zasad przebywania na zwolnieniu lekarskim i nie podejmuje prób oszustwa.
- Zakład Ubezpieczeń Społecznych zyskuje coraz większe uprawnienia do kontroli osób korzystających z zwolnień lekarskich. Celem ZUS jest wychwycenie nieprawidłowości i uszczelnienie systemu, który generuje straty dla firm i budżetu państwa.
- Kontrole ZUS mają charakter wyrywkowy, ale częste korzystanie z L4 może wzbudzić uwagę i stać się przyczyną wizyty pracownika ZUS. Kontrola może zostać przeprowadzona w czasie korzystania z L4 lub po powrocie do pracy ze zwolnienia.
- Pracownicy ZUS pracują od poniedziałku do piątku, więc kontrole zwykle odbywają się w godzinach funkcjonowania urzędu. Kontrolowanie zwolnień lekarskich w weekendy lub poza godzinami pracy jest bardzo rzadkie.
- Z danych ZUS wynika, że kontroli jest więcej niż moglibyśmy się spodziewać. Jednakże większość osób korzystających z L4 stosuje się do zasad i nie podejmuje prób oszustwa.
