Spis treści
Czym są bariery komunikacyjne?
Podstawową funkcją wszelkiej komunikacji (także komunikacji w zespołach pracowniczych) - a każda komunikacja ostatecznie jest sprowadzalna do takiego lub innego języka — jest porozumienie. Wynika to z nadrzędnej funkcji komunikacyjnej języka. Podejmujemy komunikację po to, aby coś uzgodnić, wymienić informacje, zsynchronizować plany działania - aby osiągnąć porozumienie. Porozumienie jest wzajemnym zrozumieniem się uczestników komunikacji. Zatem za bariery komunikacyjne w procesie komunikowania (np. bariery komunikacyjne w organizacji czy firmie) uznamy wszelkie czynniki, które zakłócają komunikację i nie pozwalają na osiągnięcie jej zakładanego celu, którym właśnie jest porozumienie.
O przykłady barier komunikacyjnych nie jest trudno. Każdy z nas zna sytuację, kiedy ktoś odczuwa antypatię do współpracownika - to przykład psychologicznej bariery komunikacyjnej. Inną barierą w komunikacji na poziomie organizacji firmy mogą być na przykład niejasne wytyczne dla działania - to bariera, powiedzmy, systemowa. Ktoś może napotkać barierę komunikacyjną, gdy porozumiewa się z członkami zespołu za pomocą narzędzi zdalnych i nie potrafi obsługiwać ich interfejsu, a więc w ogólne nie będzie mógł odpowiadać na komunikaty lub tylko w ograniczonym zakresie - to przykład technicznej bariery komunikacyjnej. Socjologiczna bariera komunikacyjna - podajmy przykład: ktoś po długiej nieobecności w pracy nie zna nowych planów firmy, zatem nie potrafi kompetentnie uczestniczyć w grupie dyskusyjnej na zebraniu pracowniczym. W tym ostatnim przypadku widzimy również, że brak wiedzy o sprawach organizacji może być zakłóceniem procesów dochodzenia do porozumienia.
Inne przykłady barier komunikacyjnych w organizacjach: zbyt scentralizowana (niedemokratyczna) struktura organizacji firmy; słaba znajomość kultury kraju, z jaką nasza firma właśnie zawiązuje współpracę (np. firma z Warszawy komunikuje się z firmą z Kenii, ale popełnia mnóstwo błędów w komunikacji i nieświadomie wystosowuje afront wobec zagranicznych partnerów); pomieszczenia biurowe w budynku są zlokalizowane tak, że aby współpracujące działy mogły się ze sobą osobiście komunikować, muszą udawać się na inne piętro…
Operator maszyn produkcyjnych/pracownik produkcji
Randstad Polska Sp. z o.o.
- 5 100-6 000 zł brutto / mc
- Nowiny
Pracownik produkcji
Randstad Polska Sp. z o.o.
- 4 500 zł brutto / mc
- Kajetanów
Magazynier - operator wózka widłowego
Randstad Polska Sp. z o.o.
- 5 100-6 000 zł brutto / mc
- Nowiny
Operator maszyn produkcyjnych/pracownik produkcji
Randstad Polska Sp. z o.o.
- 5 100-6 000 zł brutto / mc
- Kielce
Magazynier - operator wózka widłowego
Randstad Polska Sp. z o.o.
- 5 100-6 000 zł brutto / mc
- Kielce
Jak Państwo widzą na tych przykładach, barier komunikacyjnych może być wiele, właściwie zawsze mamy do czynienia z nimi, rzadko mamy to szczęście komunikować się w sposób niezakłócony. Jednakże dla większości barier komunikacyjnych istnieją sposoby ich pokonywania.
Jakie są rodzaje barier komunikacyjnych w firmie?
Systemowe bariery w komunikacji mogą dotyczyć np. niewłaściwego sposobu zorganizowania dostępu do informacji lub nazbyt autorytarnym charakterze zarządzania firmą. Osobowe bariery komunikacyjne wiążą się z psychologią indywidualną i społeczną - ktoś może zazdrościć koleżance awansu i od tej pory odnosić się do niej chłodno, albo nawet nie tolerować jej wegetarianizmu lub mieć zastrzeżenia do przekonań politycznych tej osoby. Techniczne bariery w komunikacji dotyczą np. urządzeń wykorzystywanych w procesach komunikowania się (proszę sobie tylko wyobrazić, że firma nagle traci dostęp do Internetu, bo nastąpiła awaria sieci wewnętrznej). Bariery kompetencyjne zachodzą wtedy, gdy omawiany jest jakiś konkretny temat, a niektórzy uczestnicy po prostu nie mają pojęcia o czym się mówi, podczas gdy inni posiedli specjalistyczną znajomość tematu. W końcu kulturowe bariery w komunikacji - niech Państwo pomyślą, że właśnie otrzymali wymarzoną pracę w Nowym Jorku. Czy każdy wiedziałby wtedy jak zachować się w biurze na Manhattanie? Raczej potrzebny byłby pewien okres zaznajamiania się ze zwyczajami multikulturowego środowiska międzynarodowej korporacji mieszczącej się na 87 piętrze przy Piątej Alei…
- systemowe i organizacyjne
- osobowe i personalne
- techniczne i infrastrukturalne
- kompetencyjne
- kulturowe
To oczywiście w żaden sposób nie wyczerpuje przykładów barier komunikacyjnych, lecz chcemy tu tylko dać ogólny zarys problemu.
Najczęściej występujące bariery komunikacyjne w firmach
Najczęstsze przypadki zna chyba każdy, bowiem w standardowej pracy biura (każdego innego zakładu pracy) na co dzień zdarza się, że pracownik czuje się niezrozumiany przez przełożonego, że struktura funkcjonowania firmy nie pozwala na zabieranie głosu w sprawach bezpośrednio dotyczących danej osoby. Dalej: szef może nie znać się tak dobrze jak podległy mu specjalista na danej dziedzinie, ale jeśli szef nie chce wiedzieć nic więcej o zadaniach, które powierzył specjaliście…? Oczywiście działanie tego mechanizmu zachodzi również w drugą stronę. Tak, mamy na myśli bariery komunikacyjne z rodzaju personalnych i psychologicznych. Te występują chyba najczęściej. Dlatego również pewna zgodność charakterów, a przynajmniej świadomość dążenia do wspólnego celu, charakteryzuje zespoły komunikujące się dobrze.
Jak zlikwidować bariery komunikacyjne w przedsiębiorstwie?
Posłużmy się na koniec dziełem jednego z największych filozofów współczesnych, Jürgena Habermasa, który w udanej komunikacji widział lek na “całe zło świata”, gruntownie zbadał warunki pomyślnej komunikacji, a od którego garściami czerpią dziś także racjonalizatorzy i organizatorzy pracy.
Dla komunikacji mającej na celu porozumienie Habermas (w dużym streszczeniu) zaproponował cztery kluczowe warunki. Otóż komunikacja powinna być inkluzywna, a więc każdy, kto ma coś kompetentnego do powiedzenia w danej sprawie, powinien móc o tym powiedzieć. Bariery komunikacyjne upadają także wtedy, gdy występuje równouprawnienie (demokratyczność) w organizacji. Powinny zostać także zniesione wszelkie restrykcje, które uniemożliwiają dojście do głosu najlepszym argumentom. Ponadto uczestnicy komunikacji powinni być szczerzy, czyli mówić to, co naprawdę myślą.
W takich warunkach większość barier komunikacyjnych w organizacji znika. Na ich miejscu pojawia się wzajemny szacunek i zaufanie, czyli najlepsze warunki do działalności biznesowej. Pamiętajmy: zawsze warto rozmawiać, nigdy nie warto palić za sobą mostów. Tak naprawdę - w pracy czy poza nią - wszyscy jesteśmy “skazani na komunikację”, ponieważ nikt nie jest jedynym człowiekiem na Ziemi. Koniecznie zatem musimy dbać o jakość tej komunikacji - dla dobra naszego, naszych partnerów, oraz dla dobra naszej firmy.
- Bariery komunikacyjne w firmie dotyczą różnych sfer, takich jak psychologia indywidualna, organizacja firmy czy technika komunikacji.
- Najczęściej występujące bariery to osobiste bariery komunikacyjne, które wynikają z różnic w charakterze i wartościach, oraz psychologiczne bariery komunikacyjne, takie jak antypatia lub zazdrość.
- Aby pokonać bariery komunikacyjne, ważne jest, aby komunikacja była inkluzywna, zrozumiała, rzetelna i autentyczna.
- Wielu filozofów, takich jak Jürgen Habermas, twierdzi, że udana komunikacja jest kluczem do pomyślnej współpracy w firmie.
