Urlop na żądanie

Urlop na żądanie - czy istnieją dla niego alternatywy?

31 stycznia 2024

4 z 5

Ocena: 4 z 5 | 13 głosów

13 głosów

8 komentarzy
Urlop na żądanie - czy istnieją dla niego alternatywy?
Czym jest urlop na żądanie i na czym polega? Na czym polega urlop od siły wyższej, a na czym opieka na dziecko? Wyjaśniamy.

Prawo do urlopu na żądanie zostało zapisane w kodeksie pracy. Zgodnie z art. 167 (2) pracodawca jest zobowiązany udzielić każdemu swojemu pracownikowi urlopu na żądanie, nie więcej jednak niż 4 dni w każdym roku kalendarzowym. Pracownik może wykorzystać przysługujące dni wolne jednorazowo lub zdecydować się na korzystanie z nich pojedynczo.

urlop-na-żądanie">Czym jest urlop na żądanie?

Urlop na żądanie to prawo pracownika, które oznacza możliwość wzięcia krótkotrwałego urlopu wypoczynkowego, do 4 dni w roku kalendarzowym. Można je wykorzystać bez konieczności wcześniejszego zaplanowania i uzyskiwania zgody pracodawcy z dużym wyprzedzeniem.

Pracownik ma obowiązek poinformować pracodawcę o zamiarze skorzystania z urlopu na żądanie najpóźniej w dniu jego rozpoczęcia, choć w praktyce zaleca się robić to jak najwcześniej, aby ułatwić organizację pracy.

Urlop na żądanie można wziąć w dowolnym celu, co oznacza, że pracownik nie musi uzasadniać jego wykorzystania i może go wykorzystać z różnych przyczyn osobistych – czy to nagłych spraw rodzinnych, załatwienia pilnych spraw osobistych, czy po prostu potrzeby odpoczynku. Jest to elastyczne rozwiązanie, które ma na celu umożliwienie pracownikom lepszego balansu między życiem zawodowym a prywatnym.

Pracodawca jest obowiązany udzielić na żądanie pracownika i w terminie przez niego wskazanym nie więcej niż 4 dni urlopu w każdym roku kalendarzowym. Pracownik zgłasza żądanie udzielenia urlopu najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu.
art. 167 (2) Kodeksu pracy

Urlop na żądanie nie jest dodatkowym urlopem wypoczynkowym. Są to 4 dni zawarte już w ogólnej puli urlopowej. Jeżeli pracownik nie skorzysta z urlopu na żądanie, to dni te są traktowane jako zwykłe dni urlopowe, które zatrudniony może wykorzystać zgodnie ze swoim uznaniem i w terminie ustalonym z pracodawcą.

Odrębną kwestią jest fakt, że pracownik nie może uzbierać większej liczby urlopu na żądanie niż właśnie 4. Dzieje się tak dlatego, że te dni się nie kumulują - w każdym roku kalendarzowym pracownik ma wyłącznie 4 dni. Jeżeli z nich nie skorzysta, to może je wybrać w kolejnym roku, ale już na zasadzie klasycznego urlopu. Takie stanowisko zaprezentował również Główny Inspektorat Pracy.

Szukasz pracy?

Magazynier - operator wózka widłowego

Randstad Polska Sp. z o.o.

  • 5 100-6 000 zł brutto / mc
  • Kielce
Dodana

Pracownik produkcji

Randstad Polska Sp. z o.o.

  • 4 500-4 950 zł brutto / mc
  • Bodzentyn
Dodana

Magazynier - operator wózka widłowego

Randstad Polska Sp. z o.o.

  • 5 100-6 000 zł brutto / mc
  • Nowiny
Dodana

Pracownik produkcji

Randstad Polska Sp. z o.o.

  • 4 500 zł brutto / mc
  • Kajetanów
Dodana

Stolarz

Randstad Polska Sp. z o.o.

  • Bielsko-Biała
Dodana

Kiedy zawnioskować o dzień urlopu?

Pracownik może wybrać dzień, w którym skorzysta z urlopu na żądanie. Pracodawca może odmówić udzielenia go w sytuacjach szczególnie uzasadnionych, takich jak ważne potrzeby organizacyjne firmy lub gdy zaplanowane wcześniej obowiązki pracownika, do których wykonania jest niezbędny i w których nikt nie może go zastąpić. Decyzja o odmowie powinna być jednak wyjątkiem i opierać się na rzeczywistych, obiektywnych przesłankach, które uniemożliwiają pracodawcy zwolnienie pracownika z obowiązków na żądany przez niego czas.

Alternatywa dla urlopu na żądanie?

Z urlopu na żądanie korzystają pracownicy potrzebujący dnia wolnego na załatwienie swoich spraw, ale również ci, którzy z różnych powodów nie mogą dotrzeć do zakładu pracy na czas. Jeżeli Twój szef nie wyraża zgody na to, byś skorzystał z dnia wolnego, to możesz zdecydować się na inne rozwiązanie. O czym mowa?

W kodeksie pracy została uregulowana możliwość wyjścia pracownika z firmy w celu załatwienia swoich prywatnych spraw. Zatrudniony powinien zgłosić taką potrzebę swojemu przełożonemu i uzyskać jego zgodę. Zależnie od wewnętrznych regulaminów, może być wymagane złożenie pisemnego wniosku lub zgłoszenie w systemie ewidencji czasu pracy. W niektórych przypadkach wyjście takie może być potraktowane jako czas pracy, w innych – jako nieobecność niepłatna lub odliczone z puli urlopu na żądanie.

Urlop od siły wyższej

Urlop z powodu siły wyższej to nowa opcja w polskim prawie pracy, umożliwiająca pracownikom wolne w sytuacjach nadzwyczajnych i nieprzewidzianych, które wymagają ich obecności poza miejscem pracy. Może być udzielany na wniosek pracownika na maksymalnie 2 dni lub 16 godzin rocznie. Pracownik otrzymuje 50% wynagrodzenia za czas takiego urlopu. 

Video

Opieka na dziecko i L4 na dziecko

Rodzicom przysługuje do 2 dni opieki na zdrowe dziecko, jednak ustawodawca przewidział także inną opcję.

Mowa o zasiłku opiekuńczym, określanym także jako „L4 na dziecko”. Limit dni zależy od wieku dziecka, przy czym rodzice dzieci do 14 roku życia mają prawo do 60 dni zwolnienia w roku kalendarzowym. Wysokość zasiłku wynosi 80% podstawy wymiaru zasiłku i jest wypłacana od pierwszego dnia podlegania ubezpieczeniu chorobowemu. Aby otrzymać zasiłek, rodzic musi złożyć wniosek w swoim płatniku składek lub przez PUE ZUS elektronicznie.

Rodzice nie mogą korzystać z zasiłku opiekuńczego jednocześnie, z wyjątkiem sytuacji, gdy jedno dziecko jest chore, a drugie przebywa w szpitalu i wymaga opieki. Limit dni opieki zależy od wieku dziecka, przy czym rodzice dzieci powyżej 14 roku życia mogą korzystać z opieki przez maksymalnie 14 dni w roku. 

Wniosek o zasiłek opiekuńczy należy przedłożyć płatnikowi składek (pracodawcy) jak najszybciej. W przypadku prowadzenia działalności gospodarczej można samodzielnie złożyć wniosek do ZUS. Ważne jest, że ZUS ani pracodawca nie wypłaca zasiłku sam z siebie – konieczne jest złożenie wniosku.

To rozwiązanie może pomóc pracodawcy

Zdecydowana większość pracodawców uważa, że korzystanie przez pracowników z urlopu na żądanie może powodować problemy organizacyjne w zakładzie pracy. Być może części z tych sytuacji udałoby się uniknąć poprzez wprowadzenie przez pracodawcę godzinnej przerwy w ciągu dnia. Pracownik mógłby ją wykorzystać w dowolnym celu, również na załatwienie swoich prywatnych spraw. To jednak, czy pracownik będzie mógł skorzystać z dłuższej przerwy, zależy wyłącznie od pracodawcy – nie każdy decyduje się na zastąpienie 15-minutowych pauz jedną dłuższą, czyli właśnie godzinną.

Video

Podsumowanie

Urlop na żądanie stanowi ważne uprawnienie pracowników zapisane w kodeksie pracy, które pozwala na uzyskanie 4 dni wolnych w ciągu roku kalendarzowego. Pracodawca może odmówić udzielenia urlopu na żądanie tylko w szczególnie uzasadnionych sytuacjach, co powinno być wyjątkiem opartym na obiektywnych przesłankach. Dla tych, którzy nie mogą skorzystać z urlopu na żądanie, istnieje alternatywa w postaci możliwości wyjścia z pracy celem załatwienia prywatnych spraw, ale i to zależy od decyzji pracodawcy.

Warto także zaznaczyć, że istnieje możliwość skorzystania z urlopu z powodu siły wyższej, który umożliwia pracownikom wolne w sytuacjach nadzwyczajnych i nieprzewidzianych. Należy pamiętać, że w przypadku tego rodzaju urlopu pracownik otrzymuje 50% wynagrodzenia za czas wolny.

Dodatkowo, rodzicom przysługuje zasiłek opiekuńczy i dni na opiekę na dziecko.

Wszystkie te możliwości mają na celu zwiększenie elastyczności i wsparcia dla pracowników w zarządzaniu swoim czasem i życiem prywatnym, co może przyczynić się do poprawy work-life balance. Jednak, decyzja o skorzystaniu z tych uprawnień powinna być dostosowana do indywidualnych potrzeb i okoliczności każdego pracownika oraz podlegać uzgodnieniu z pracodawcą.

To może Cię również zainteresować

Urlop na żądanie ile dni

Najczęściej zadawane pytania

Czy pracownik może zgłosić urlop na żądanie?

Tak, pracownik może zgłosić urlop na żądanie, aby załatwić swoje prywatne sprawy w trakcie pracy.

Ile dni urlopu na żądanie przysługuje pracownikowi?

Pracownikowi przysługuje do 4 dni urlopu na żądanie w każdym roku kalendarzowym.

Jak zgłosić wniosek o urlop na żądanie?

Wniosek o urlop na żądanie można zgłosić pracodawcy poprzez dostarczenie pisemnego wniosku przed dniem rozpoczęcia urlopu lub poinformować go telefonicznie w dniu rozpoczęcia urlopu.

Czy pracodawca może odmówić udzielenia urlopu na żądanie?

Tak, pracodawca może odmówić udzielenia urlopu na żądanie w pewnych sytuacjach, np. gdy jest brak pracowników lub pilne obowiązki.

Czy istnieje alternatywa dla urlopu na żądanie?

Tak, alternatywą dla urlopu na żądanie może być wniosek o zwolnienie z pracy celem załatwienia osobistych spraw.

Autor

Artykuł został opracowany i zmodyfikowany przez kilku autorów. Poniżej podajemy dane redaktora lub autora, który dokonał ostatniej modyfikacji.

Anna Różak

Copywriterka, autorka głównie dla branży HR. Piszę o rekrutacji, benefitach pracowniczych, jestem na bieżąco ze zmianami w prawie pracy.

Prywatnie mnóstwo czytam i opiekuję się najpiękniejszym kundelkiem po tej stronie Wisły.

8 komentarzy

Małgorzata

Małgorzata

Czasami potrzeba wiedzieć szczegóły na dany temat i spoko, że takie poradniki ą na tej stronie. Szukam pracy i coś się dowiaduję więcej. Bardzo cenie obie konkrety i czytam rozbudowane artykuły. W tym dziale wszystko jest dobrze opisane i można posiłkować się podobnymi artykułami. Warto poznać temat dogłębnie.
Alek OP

Alek OP

Artykuł bardzo przydatny. Czasami na prawdę wyskoczy coś, że nie można dotrzeć do pracy. Dobrze, że jest urlop na żądanie.
Celina Pająk

Celina Pająk

Bardzo fajnie, że pracownikom na umowie o prace przysługuje "urlop na żądanie". Nieraz jest taki urlop bardzo potrzebny. Należy pamiętać, że wykorzystanie takiego urlopu wiąże się z tym, że potem ma się mniej urlopu wypoczynkowego. Fajnie zostało wszystko opisane w tym artykule.
Joanna

Joanna

Wszyscy pracownicy mają od pierwszego dnia zatrudnienia prawo do 26 dni płatnego urlopu rocznie. W kwestiach urlopu na żądanie wychodzi na to iż jest to kilka dni praktycznie.
Marcel

Marcel

Jeśli pracownik odejdzie z pracy, przysługuje mu wynagrodzenie zastępcze za każdy roczny urlop, który został naliczony i nie został wykorzystany. Ciekawe jak z tym na żądanie?
Osa

Osa

Bądź taktowny i cierpliwy. Tak, ważne jest, aby zapewnić jak najwięcej czasu realizacji - ale powinieneś również mieć strategiczne podejście do najlepszego czasu na zgłoszenie swojej prośby.
Tede

Tede

Ludzie też korzystają z urlopu bezpłatnego jednak po pierwsze minusem jest brak pieniędzy za to jak i nie wszyscy pracodawcy na to się zgodzą w porównaniu z na żądanie.
Opinion

Opinion

Jeżeli w firmie są nadgodziny to wielu pracodawców, którzy nie chcą dawać dodatkowych pieniędzy daje coś takiego jak wybór godzin. Taka alternatywa zatem także może w firmie mieć miejsce.

Dodaj komentarz

Wszystkie pola muszą być prawidłowo wypełnione

Komentarz został dodany

Redakcja Aplikuj.pl zastrzega sobie prawo usuwania komentarzy obraźliwych dla innych osób lub zawierających wulgarne słowa, adresy www oraz adesy e-mail i numery telefonów.