Spis treści
Kto jest pracownikiem w rozumieniu kodeksu pracy?
Osoby, które pracują na podstawie umowy zlecenie lub umowy o dzieło, nie są pracownikami – tak wynika z przepisów pracy. Jak wynika z przytoczonego powyżej zapisu, pracownikiem jest przede wszystkim osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę. Zawarcie umowy cywilnoprawnej sprawia, że pracujący nie mają prawa do korzystania z wielu przywilejów i ochrony.
Pracownikami mogą być zarówno osoby pełnoletnie, jak i młodociane, które ukończyły 16 lat. Przepisy szczegółowo regulują warunki zatrudnienia młodocianych, w tym ich minimalny wiek oraz rodzaje pracy, które mogą wykonywać.
Czym jest stosunek pracy?
Stosunek pracy definiuje się jako relację prawną pomiędzy pracodawcą a pracownikiem. W jej ramach pracownik zobowiązuje się do świadczenia pracy wskazanego typu pod nadzorem pracodawcy, w określonym miejscu i czasie, ustalonym przez pracodawcę, podczas gdy pracodawca zobowiązuje się do zatrudnienia i wynagradzania pracownika.
Źródła powstania stosunku pracy to:
- różne rodzaje umów: umowa o pracę czy spółdzielcza umowa o pracę,
- dokumenty takie, jak: akt powołania, akt mianowania czy akt wyboru. Więcej informacji na temat zatrudniania na umowę o pracę znajdziesz w kodeksie pracy.
- wykonywanie określonej pracy w sytuacji podległości (pod nadzorem pracodawcy),
- realizacja pracy w miejscu i o porze określonej przez pracodawcę,
- świadczenie pracy za odpowiednie wynagrodzenie,
- osobiste świadczenie pracy przez pracownika,
- charakter pracy odbierany jest jako regularny i cykliczny,
- wszelkie ryzyko ekonomiczne i technologiczne związane z pracą spoczywa na pracodawcy.
Uwaga, ważne! Jeżeli praca spełnia powyższe kryteria, uważana jest za realizowaną w ramach stosunku pracy, niezależnie od nazewnictwa stosowanej umowy. Oznacza to, że jeśli podpisałeś na przykład umowę o dzieło, masz prawo żądać od pracodawcy zmiany rodzaju umowy.
Warunki zatrudnienia nieletnich w Polsce
Wielu współczesnych nastolatków wcześnie rozpoczyna swoją karierę zawodową. Jedni robią to w ramach przygotowania do zawodu, inni zbierają swój pierwszy kapitał. Pracownik młodociany to osoba, która ukończyła 16 lat, ale nie jest jeszcze pełnoletnia.
- Celu zatrudnienia: pracownicy młodociani mogą być zatrudniani w celu przygotowania zawodowego. Oznacza to, że muszą znajdować się w procesie nauki i przygotowywać się do określonej ścieżki zawodowej. Pracodawca musi także uzyskać zgodę przedstawiciela ustawowego młodocianego na podjęcie zatrudnienia.
- Zakazie pracy niebezpiecznej: młodocianym pracownikom nie wolno podejmować prac uznawanych za szczególnie niebezpieczne lub szkodliwe dla ich zdrowia, bezpieczeństwa lub rozwoju fizycznego i psychicznego.
- Czasie pracy: młodociani pracownicy mają ograniczony czas pracy w ciągu dnia. Normy dobowe i tygodniowe różnią się od tych, które obowiązują dorosłych. Zatrudnianie młodocianych w nocy i w godzinach nadliczbowych jest zabronione.
- Opiece: pracodawca zatrudniający młodocianych pracowników jest zobowiązany zapewnić nadzór dorosłego pracownika, który będzie odpowiedzialny za ich bezpieczeństwo i wsparcie.
- Obowiązku szkolnym: młodociani pracownicy są zobowiązani do kontynuowania obowiązku szkolnego i nie mogą podjąć pracy, która zakłóci ich regularną edukację.
- Odpowiednich zgodach: zatrudnienie młodocianego wymaga uzyskania zezwolenia inspektora pracy oraz zgody przedstawiciela ustawowego (np. rodzica lub opiekuna prawnego).
Podsumowanie
Rozróżnienie między różnymi formami zatrudnienia jest kluczowe dla zrozumienia przysługujących obu stronom praw i obowiązków. Kodeks pracy w Polsce precyzyjnie określa kryteria, które muszą być spełnione, aby osoba była uważana za pracownika. Obejmuje to nie tylko rodzaj umowy, ale także warunki pracy i relacje między pracownikiem a pracodawcą.
Zatrudnianie młodocianych pracowników wiąże się z dodatkowymi obowiązkami i ograniczeniami. Dla pełnej ochrony swoich praw na rynku pracy warto dokładnie znać te kwestie i zwracać uwagę na rodzaj umowy oraz warunki zatrudnienia.
To może Cię również zainteresować