Spis treści
Do okresu zatrudnienia wlicza się wszystkie okresy poprzedniego zatrudnienia, bez względu na długość trwania czy sposób ustania stosunku pracy. I choć kodeks pracy nie definiuje wprost, co należy zaliczyć do stażu pracy, to najczęściej jest to okres, w którym dany pracownik świadczył pracę w oparciu o umowę o pracę, powołanie mianowanie, wybór albo spółdzielczą umowę o pracę.
Jak obliczyć czas pracy – wiedza, która na pewno się przyda
staż pracy ma wpływ na przykład na takie uprawnienia jak prawo do urlopu, prawo do dłuższego okresu wypowiedzenia, prawo do emerytury, prawo do nagrody jubileuszowej, prawo do odprawy. W zależności od rodzaju pożądanego uprawnienia należy zatroszczyć się o konieczne formalności. Pamiętajmy, że to na pracowniku, a nie pracodawcy, ciąży obowiązek wykazania swoich lat pracy, dlatego warto wiedzieć, jak obliczyć staż pracy i zgromadzić niezbędne dokumenty.
Do stażu pracy wlicza się wszystkie poprzednie, zakończone okresy zatrudnienia oraz inne udowodnione okresy, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów podlegają one wliczeniu do okresu pracy. Takim okresem jest na przykład okres pobierania zasiłku lub stypendium dla bezrobotnych, który wlicza się do okresu pracy wymaganego do nabycia lub zachowania uprawnień pracowniczych, takich jak prawo do nagrody jubileuszowej czy stażowej. Okres pobierania zasiłku i stypendium nie wlicza się natomiast do okresu zatrudnienia, od którego zależy nabycie prawa do urlopu wypoczynkowego.
Co wlicza się do stażu pracy?
W sieci znajdziemy niejeden kalkulator czasu pracy, który po wypełnieniu pól automatycznie wyliczy, ile lat i miesięcy mamy przepracowane. Warto jednak wiedzieć, co bierze się pod uwagę i jaki czas nie będzie wliczony do łącznego stażu. Istnieją bowiem okresy, które mogą wpływać na przysługujące uprawnienia pracownicze. Dzięki temu na przykład prędzej możemy ustalić minimalny czas pracy do emerytury, a w przypadku młodych pracowników – przewidzieć, kiedy zacznie nam przysługiwać pełna długość urlopu wypoczynkowego.
- czas, za który sąd przyznał wynagrodzenie pracownikowi przywróconemu do pracy, jeśli ten podjął pracę;
- czas czynnej i zawodowej służby wojskowej;
- okres, o który skrócono czas wypowiedzenia umowy, jeśli doszło do zwolnienia pracownika z przyczyn zależnych od pracodawcy i za które pracownik otrzymał odszkodowanie;
- odbywania studiów doktoranckich – jednak nie więcej niż 4 lata i pod warunkiem uzyskania stopnia doktora;
- okres prowadzenia indywidualnego gospodarstwa rolnego lub pracy w takim gospodarstwie;
- okres pracy za granicą u pracodawcy zagranicznego (odpowiednio udokumentowany);
- czas pobierania zasiłku dla bezrobotnych bądź stypendium starosty dla bezrobotnych.
Księgowy
Kancelaria rachunkowo-podatkowa "Eurofinanse" s.c.
- Żywiec
Specjalista ds. Ochrony Środowiska
Alumetal SA
- Kęty
Inżynier Budowy
Przedsiębiorstwo Budowlane MODULAR Sp. z o.o.
- Kraków
Doradca Klienta
ABAKON BD Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością
- Łódź
Inżynier Budowy
Przedsiębiorstwo Budowlane MODULAR Sp. z o.o.
- Katowice
Choć te okresy są dosyć jasno podane w wielu dostępnych źródłach informacji, sporo osób ma wątpliwości co do różnych form zatrudnienia i wyjątkowych okoliczności, takich jak np. urlop macierzyński. Poniżej wyjaśniamy, jakie zasady obowiązują w przypadku tych wątpliwych sytuacji.
Wojsko a staż pracy
W kwestii rozgraniczenia tego, co wlicza się do stażu pracy, często padają pytania o służbę wojskową. Ustawodawca zakłada, że okres odbywania służby wojskowej w Wojsku Polskim zalicza się do stażu pracy. Tego typu zabieg ma za zadanie zabezpieczyć przyszłość wojskowych, którzy obierają tak nieprzewidywalną ścieżkę kariery zawodowej. Dokumentem potwierdzającym może być nie tylko książeczka wojskowa, ale także specjalistyczne oświadczenia.
Urlop wychowawczy wlicza się do stażu pracy
Okresy niewykonywania pracy, wliczające się do wyliczenia stażu pracy są ściśle określone przepisami Kodeksu pracy. Ze względu na fakt, że na staż pracy składa się trwający ogółem stosunek pracy, w jego ramach można wyróżnić tak zwane okresy nieświadczenia pracy. Najczęściej chodzi właśnie o urlop macierzyński i wychowawczy. Pracownik nie pełni w tym czasie obowiązków na rzecz pracodawcy, jednak pozostaje osobą zatrudnioną i w przypadku urlopu macierzyńskiego otrzymuje z tego tytułu wynagrodzenie. Tym samym roczny urlop macierzyński w pełni zalicza się do stażu pracy każdej pracującej kobiety.
Studia a staż pracy
Do stażu pracy wlicza się także okres nauki – na przykład ukończenie szkoły wyższej liczone jest jako 8 lat zatrudnienia. W sytuacji, gdy pracownik jednocześnie studiował i pracował na etacie, do stażu pracy wlicza się albo okres studiów, albo okres zatrudnienia. Opcja wybierana jest tak, aby być najkorzystniejszą dla pracownika. Wliczanie okresu nauki do stażu pracy oznacza zatem, że osoba po wyższych studiach uzyskuje prawo do maksymalnego, 26-dniowego wymiaru urlopu wypoczynkowego już po 2 latach. Zaznaczmy także, że za studia wyższe uznawany jest już 1 stopień, a zatem 3-letnie studia na uczelni wyższej.
| szkoła zawodowa | 3 lata |
| szkoła średnia zawodowa | 5 lat |
| liceum ogólnokształcące | 4 lata |
| szkoła policealna | 6 lat |
| szkoła wyższa (także licencjat) | 8 lat |
Także ukończenie innych szkół skutkuje doliczeniem odpowiedniego okresu stażu pracy. Odpowiednio – z tytułu ukończenia zasadniczej lub innej równorzędnej szkoły zawodowej dolicza się maksymalnie 3 lata, z tytułu ukończenia zasadniczej średniej szkoły zawodowej oraz średniej szkoły zawodowej – nie więcej niż 5 lat, z tytułu ukończenia średniej szkoły ogólnokształcącej – 4 lata, osobom, które ukończyły szkoły policealne 6 lat. Również doktorantowi, który uzyskał stopień doktora, zalicza się do okresu pracy czas odbywania studiów doktoranckich, jednak w wymiarze nie dłuższym niż 4 lata.
Dodajmy, że różne okresy nauki nie ulegają sumowaniu, a zatem osoba kończąca liceum ogólnokształcące, a następnie studia wyższe nie przedłuży swojego stażu do 12 lat (4+8), ponieważ do jej stażu pracy zaliczone będzie tylko ukończenie szkoły wyższej.
Staż pracy a wolne – ile przysługuje urlopu?
W perspektywie krótkoterminowej wymierne korzyści z dłuższego stażu pracy są odczuwalne już w momencie wykorzystania przez pracownika urlopu wypoczynkowego. W ostatnich latach rząd rozważał wprowadzenie nowych regulacji co do tego, ile dni urlopu przysługuje pracownikowi – padały propozycje wyrównania długości urlopu dla wszystkich bez względu na przepracowane lata, jednak jak na razie zasady nie zostały zmienione. Obecnie więc, w polskim prawie pracy urlop wypoczynkowy wylicza się tylko i wyłącznie na podstawie ilości przepracowanych lat. Kalkulator stażu pracy jest w tej kwestii niezwykle prosty. Pracownik, który ma na swoim koncie co najmniej 10-letni staż pracy, posiada prawo do 26 dni urlopowych, zaś osoby pracujące krócej niż 10 lat mają do dyspozycji 20 dni wolnych.
Minimalny staż pracy do emerytury
Podstawową rolą kalkulatora stażu pracy jest wyznaczenie zasadności prawa do otrzymania świadczeń takich jak emerytura. Jeśli interesuje nas, ile lat pracy do emerytury jest jeszcze przed nami, jest to dość łatwe do określenia na podstawie dwóch warunków dotyczących wieku emerytalnego i stażu pracy. Inaczej sprawa przedstawia się z wysokością tego świadczenia. Wielkość emerytury wylicza się na podstawie kilku kryteriów, jednak to właśnie liczba wszystkich przepracowanych lat, stanowi aspekt, o którym warto myśleć już w młodości. Nie wszystkie umowy regulujące stosunek pracy są wliczane do stażu pracy – dlatego dobór życiowych posad i oferowanych umów jest ważny na każdym etapie życia. Pozwala to na zbudowanie pewnej opcji emerytalnej po osiągnięciu wieku emerytalnego. Warto śledzić wiadomości z tym związane, ponieważ regularnie pojawiają się propozycje zmian w prawie odnośnie do wysokości emerytury czy też wieku emerytalnego (np. postulaty z filmu poniżej).
Minimalny staż pracy do emerytury różni się w przypadku obu płci. Podobnie jest z wiekiem emerytalnym. Osiągnięcie obydwu tych warunków jest konieczne do otrzymania wypłaty świadczenia emerytalnego:
Staż pracy uprawniający do emerytury:
mężczyźni – min. 25 lat
kobiety – min. 22 lata
Minimalny wiek emerytalny:
mężczyźni – 65 lat
kobiety – 60 lat
Mężczyźni muszą wykazać się 25-letnim stażem pracy, z kolei kobiety powinny przedłożyć dokumentację potwierdzającą przepracowanie co najmniej 20 lat. W taki sposób przyznawane jest prawo do emerytury minimalnej, wynoszącej obecnie 1000 złotych. W przypadku osób, których staż pracy jest zbyt krótki, ZUS nie przewiduje taryfy ulgowej. Pracownicy tacy uzyskują dostęp do kapitału zgromadzonego przez lata i wyliczonego jedynie na podstawie odprowadzanych składek. Zazwyczaj jest to więc suma sięgająca zaledwie kilkuset złotych miesięcznie. Analitycy rynku pracy alarmują, że wymogi formalne w kwestii otrzymywania późniejszej emerytury jasno wskazują na możliwe niekorzystne scenariusze. Właśnie dlatego osoby aktywne zawodowo powinny racjonalniej podchodzić do oferowanych im przez przełożonych umów regulujących stosunek pracy i próbować przekładać je na widoczne korzyści oraz ewentualne ograniczenia w perspektywie długoterminowej.
Jak widać, obliczanie stażu pracy w zależności od posiadanego doświadczenia może być procesem żmudnym, jednak przy znajomości podstawowych kryteriów nie musi przysparzać większego problemu. W przypadku wątpliwości warto skorzystać z dokładnego kalkulatora stażu pracy, by dokładnie ocenić ilość przepracowanych lat.
