Spis treści
Zwolnienia grupowe ustawa
Zwolnienia grupowe mogą mieć miejsce w każdym zakładzie pracy, bez względu na obszar działalności, branżę czy liczbę osób zatrudnionych. Przyczyną takiej sytuacji bywa m.in. ogłoszenie upadłości zakładu pracy bądź jego likwidacja, utrata płynności finansowej firmy czy zerwanie współpracy z głównym kontrahentem firmy.
Przepisy regulujące zwolnienia grupowe zawiera Kodeks pracy oraz Ustawa z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Określone są w nich zasady przeprowadzania zwolnień grupowych, czego celem jest przeciwdziałanie różnego typu nadużyciom.
W związku z tym pracodawca przeprowadzający w swojej firmie redukcję etatów musi dopełnić szeregu obowiązków. Po pierwsze, nie może on na likwidowane stanowiska zatrudnić nowych pracowników. Po drugie, prawo nie zezwala na pozbawienie pracy wskutek zwolnienia grupowego niektórych osób i określa dokładnie te okoliczności.
- kobiet w ciąży,
- osób będących pod ochroną przedemerytalną,
- pracownic na urlopie macierzyńskim,
- osób sprawujących niektóre funkcje (np. członek rady pracowniczej czy społeczny inspektor pracy).
Wyjątek od powyższych stanowi sytuacja, kiedy dojdzie do likwidacji i upadłości zakładu pracy. Wówczas wyżej wymienione osoby przestaje obejmować ochrona pracy. I wreszcie po trzecie, na przeprowadzenie zwolnienia grupowego musi się zgodzić zarząd organizacji związkowej. W przeciwnym razie niezbędne jest przygotowanie przez pracodawcę tak zwanego regulaminu zwolnień grupowych.
Zwolnienia grupowe a ciąża
Stosunek pracy kobiety będącej w ciąży podlega szczególnej ochronie. W związku z tym obowiązki pracodawcy w odniesieniu do takiej pracownicy są regulowane odrębnymi przepisami i obowiązują od początku ciąży, ale również przez okres urlopu macierzyńskiego, aż do jego ukończenia.
Ochrona zatrudnienia kobiety w ciąży na podstawie umowy o pracę sprawia, że rozwiązanie umowy z taką pracownicą jest możliwe tylko w określonych przypadkach:
- kiedy pracownica popełniła czyn kwalifikujący się do otrzymania zwolnienia dyscyplinarnego (m.in. ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych, przestępstwo),
- gdy dojdzie do ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy.
Tym samym zwolnienia grupowe a ciąża nie są kwestią jednoznacznie rozstrzygniętą na rzecz pracownicy spodziewającej się dziecka. Niestety czasem zdarza się tak, że firma traci swoją płynność finansową bądź występują inne okoliczności zmuszające przedsiębiorcę do jej likwidacji i wówczas nawet osoby objęte szczególną ochroną przed zwolnieniem, mogą zostać zwolnione.
W innych sytuacjach, kiedy zachodzą zwolnienia grupowe niebędące wynikiem likwidacji lub upadłości, pracodawca nie ma możliwości pozbawienia pracy kobiety w ciąży. Może natomiast dokonać zmiany warunków pracy i płacy. W takiej sytuacji ciężarnej kobiecie będzie przysługiwał dodatek wyrównawczy do wynagrodzenia, wypłacany aż do dnia porodu.
Zwolnienia grupowe ile osób
Naturalną wątpliwością jest kwestia, jak dużej liczby osób ma dotyczyć zwolnienie grupowe, ponieważ jak sama nazwa wskazuje, musi w takim przypadku dojść do zwolnienia pewnej grupy. Zgodnie z zapisami prawa chodzi o zwolnienia w zakładach pracy zatrudniających co najmniej 20 pracowników. Ponadto, aby można było mówić o zwolnieniu grupowym, odprawiona musi być liczba osób wyższa lub równa minimalnej dla danej wielkości przedsiębiorstwa, co dokładnie reguluje prawo.
- 10 pracowników – dotyczy firm zatrudniających mniej niż 100 osób;
- 10% pracowników – dotyczy firm zatrudniających od 100 do 300 osób;
- 30 pracowników – dotyczy firm zatrudniających 300 osób i więcej.
Zwolnienia grupowe odprawa
Kiedy dojdzie do rozwiązania stosunku pracy w ramach zwolnień grupowych, pracownik ma prawo do otrzymania odprawy pieniężnej. Z założenia ma ona stanowić rekompensatę za utracone stanowisko. Dotyczy to wyłącznie zakładów pracy, w których możliwe jest przeprowadzenie zwolnień grupowych, tj. jak wyjaśniliśmy, takich, zatrudniających 20 i więcej pracowników.
Tutaj trzeba pamiętać, że odprawa pieniężna po zwolnieniu nie stanowi rodzaju wynagrodzenia za pracę, lecz ma charakter jednorazowego świadczenia pieniężnego. W związku z tym minimalna jej wysokość wynosi:
- równowartość jednomiesięcznego wynagrodzenia, gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy mniej niż 2 lata;
- równowartość dwumiesięcznego wynagrodzenia, gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy od 2 do 8 lat;
- równowartość trzymiesięcznego wynagrodzenia, gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy powyżej 8 lat.
Zgodnie z zapisami art. 8 ust. 3 Ustawy o zwolnieniach grupowych, odprawę pieniężną ustala się zgodnie z zasadami obowiązującymi przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy. Nie oznacza to jednak, że pracodawca nie może wypłacić pracownikom wyższych odpraw – powinno to jednak zostać ustalone poprzez konsultację ze związkami zawodowymi, bądź sprecyzowane w regulaminie zwolnień grupowych.
Źródło: Prezentacja „Zwolnienia grupowe”, Adam Nowacki: https://slideplayer.pl/slide/12001156/
W związku z tym, że utrata stanowiska często bywa stresującym i problematycznym doświadczeniem w życiu zawodowym, kwestia „zwolnienia grupowe odprawa” budzi liczne emocje. Jest pewnego rodzaju podziękowanie za dotychczasową współpracę i jednocześnie rekompensata za stres, jaki w związku z tym ponosi pracownik.
Zwolnienia grupowe okres wypowiedzenia
W sytuacji, gdy pracodawca decyduje się dokonać redukcji zatrudnienia w postaci przeprowadzenia zwolnień grupowych, pojawia się obowiązek powiadomienia o tym zakładowej organizacji związkowej, która działa na terenie zakładu pracy.
Należy uczynić to poprzez złożenie stosownego pisma o zwolnieniu grupowym, informującego o:
- przyczynach grupowego zwolnienia, które zostało zaplanowane;
- liczbie zatrudnionych w firmie pracowników na dzień złożenia pisma;
- grupach zawodowych, do których należą pracownicy;
- okresie, w którym pracodawca planuje przeprowadzić zwolnienie;
- kryteriach doboru pracowników zakwalifikowanych do grupowego zwolnienia (np. likwidacja działu w związku ze zmianą obszaru działalności firmy);
- planowanej kolejności dokonywania zwolnień;
- propozycjach rozstrzygnięcia spraw pracowniczych – m.in. czasu wykorzystania urlopu czy odprawy pieniężnej i jej wysokości.
Od dnia zawiadomienia organizacji związkowych o planowanych zwolnieniach grupowych obie strony konsultacji mają maksymalnie 20 dni na wypracowanie porozumienia w tej kwestii. Po jego uzyskaniu pracodawca wypowiadający umowy swoim podwładnym musi się zastosować do uzgodnień bądź w przypadku braku porozumienia, przygotować regulamin zwolnień grupowych, wedle którego będzie postępował.
Jeśli chodzi o zwolnienia grupowe, okres wypowiedzenia może ulec skróceniu. Nastąpić to może w przypadku pełnego, 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia. Wówczas z 3 miesięcy można zmienić okres wypowiedzenia do 1 miesiąca, z tym że pracownikowi będzie przysługiwało odszkodowanie za skrócony okres wypowiedzenia, tj. równowartość dwumiesięcznej pensji miesięcznej. Ponadto pracownik w przypadku zwolnień grupowych ma prawo do wykorzystania swojego urlopu wypoczynkowego bądź też uzyskania za niewykorzystane dni ekwiwalentu pieniężnego.
Podsumowując, zwolnienia grupowe nie należą do przyjemnych – ani dla pracowników, ani dla pracodawcy. Najczęściej są spowodowane problemami firmy, z którymi przedsiębiorca musi się uporać. Poznaj więc kwestie związane z okresem wypowiedzenia, odprawą czy szczególną ochroną w przypadku zwolnień grupowych i miej świadomość przysługujących Ci praw i obowiązków, bez względu na to, którą stroną stosunku pracy jesteś!
To może Cię również zainteresować