Spis treści
Kiedy pracownik traci uprawnienia do wykonywania zawodu?
Niektóre zawody wymagają od pracowników posiadania specjalnych uprawnień pozwalających na ich wykonywanie. Utrata tych uprawnień sprawia, że dana osoba nie może zostać dopuszczony do pracy. Może ona nastąpić:
- z winy pracownika, który dopuścił się wykroczenia, przestępstwa lub naruszenia obowiązków pracowniczych;
- w sposób niezawiniony przez pracownika, który przykładowo utracił zdolności psychofizyczne niezbędne do wykonywania konkretnego zawodu.
Utrata uprawnień do wykonywania zawodu jest problemem nie tylko dla pracownika, ale również dla jego pracodawcy, ponieważ dezorganizuje pracę w firmie. W przypadku zawinionej utraty uprawnień pracodawca może podjąć kroki, które mają na celu przywrócenie ładu w firmie i mogą wiązać się nawet ze zwolnieniem danej osoby.
Utrata przez pracownika uprawnień zawodowych - trwała lub czasowa
Utrata uprawnień zawodowych może być trwała lub czasowa. Przykładem czasowej utraty uprawnień może być np. wygaśnięcie pozwolenia na jazdę wózkami widłowymi, do momentu ponownego zdania egzaminu. Czasowa utrata uprawnień może być również spowodowana chorobą lub rehabilitacją, która pozwoli pracownikowi wrócić do pełnej sprawności.
W przypadku stałej utraty uprawnień najczęściej można mówić o popełnieniu wykroczenia lub przestępstwa, które dyskwalifikuje daną osobę w kontekście wykonywania danego zawodu. W niektórych zawodach (np. prawnik, notariusz, agent ubezpieczeniowy) wymagane jest przedstawienie zaświadczenia o niekaralności.
Niezawiniona utrata uprawnień - podstawa prawna
W sytuacji, gdy utrata uprawnień do wykonywania zawodu nastąpiła w sposób niezawiniony przez pracownika, (przykładowo w skutek utraty zdolności psychofizycznych niezbędnych do wykonywania konkretnego zawodu), pracodawca ma 3 rozwiązania, które reguluje Kodeks Pracy, a mianowicie może:
- powierzyć temu pracownikowi wykonywanie innych zadań niż określone w jego umowie o pracę (art. 42 § 4 k.p.) – ale maksymalnie na okres nieprzekraczający 3 miesięcy w roku kalendarzowym;
- zmienić pracownikowi stanowisko lub rodzaj pracy poprzez wypowiedzenie zmieniające (art. 42 k.p.);
- rozwiązać umowę o pracę z zachowaniem odpowiedniego okresu wypowiedzenia (art. 32 i nast. k.p.).
Natychmiastowe zwolnienie kiedy taka sytuacja może mieć miejsce?
Zgodnie z art. 52 § 1 pkt 3 Kodeksu Pracy natychmiastowe zwolnienie z powodu utraty uprawnień do wykonywania zawodu może nastąpić wyłącznie w sytuacji, w której pracownik utracił je ze swojej winy.
Doradca Klienta w Dziale IT
PeoplePro
- Limanowa
Doradca Klienta w Dziale IT
PeoplePro
- Toruń
Doradca Klienta w Dziale IT
PeoplePro
- Nowy Targ
Mechanik Utrzymania Ruchu
Extral Sp. z o.o.
- Rybnik
Mechanik Utrzymania Ruchu
Extral Sp. z o.o.
- Żory
Utrata uprawnień zawodowych następuje w takim przypadku poprzez orzeczenie zakazu wykonywania zawodu bądź zajmowania określonego stanowiska przez:
- właściwy organ (np. izbę lekarska w przypadku utraty uprawnień lekarskich) jako kara dyscyplinarna,
- sąd powszechny jako środek karny,
- organ administracyjny.
Uprawomocnienie takiego orzeczenia daje pracodawcy możliwość natychmiastowego rozwiązania umowy o pracę z konkretnym pracownikiem. Oczywiście nie musi on z takiego rozwiązania korzystać, a wedle własnego uznania może wymierzyć łagodniejszą karę.
Zgodnie z kodeksem Pracy do zwolnienia dyscyplinarnego nie może dojść po upływie miesiąca od uzyskania przez pracodawcę informacji o zaistnieniu okoliczności uzasadniających rozwiązanie umowy o pracę. Pracodawca mimo posiadania prawomocnego orzeczenia musi jeszcze skonsultować zamiar natychmiastowego zwolnienia pracownika z organizacją związkową, która go reprezentuje oraz powiadomić ją o uzasadnionej przyczynie rozwiązania umowy w tym trybie. Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego pracodawca nie musi o tym zamiarze informować pracownika, ani wysłuchiwać jego racji.
Utrata uprawnień przez pracownika jako przyczyna rozwiązania umowy
Oprócz zawinionej przez pracownika utraty uprawnień zawodowych, podstawą do rozwiązania umowy może być również utrata niezawiniona. Taka sytuacja może mieć miejsce, jeżeli pracodawca, mimo szczerych chęci, nie ma możliwości przeniesienia pracownika na inne stanowisko pracy, które nie wymagałoby posiadania tych uprawnień. W tym przypadku rozwiązanie umowy o pracę następuje z zachowaniem właściwego okresu wypowiedzenia, którego przyczyną jest nieprzydatność zawodowa.
Jak postępować szukając pracy po zwolnieniu dyscyplinarnym?
Zwolnienie dyscyplinarne może skutecznie utrudnić poszukiwanie nowej pracy ze względu na to, że fakt ten jest odnotowany w świadectwie pracy. Oczywiście pracodawca, który zwolnił pracownika dyscyplinarnie raczej nie wystawi mu również dobrych referencji. Dodatkowo należy pamiętać, że zwolnienie dyscyplinarne nie przedawnia się. Jeżeli pracownik nie odwołał się od tej decyzji do sądu, można przypuszczać, że ją zaakceptował i się z nią pogodził.
Jak szukać pracy po zwolnieniu dyscyplinarnym? Przede wszystkim należy skupić się na sobie i właściwym zaprezentowaniu swoich mocnych stron. Nie musimy informować wszystkich wokół, że zostaliśmy zwolnieni dyscyplinarnie, ponieważ nie ma wymogu zamieszczania tej informacji w CV, czy liście motywacyjnym. Odpowiednio przygotowane dokumenty przyciągną uwagę rekrutera, który może zaprosić nas na rozmowę kwalifikacyjną. Jeżeli w jej trakcie padnie pytanie dotyczące przyczyn rozstania z poprzednim pracodawcą lub zostaniemy poproszeni o przedstawienie referencji należy spokojnie udzielić odpowiedzi zgodnie z prawdą. Szukanie wymówek, czy kłamstwo nie ma sensu, ponieważ jeżeli zostaniemy zatrudnieni to i tak będziemy musieli dostarczyć świadectwo pracy z poprzedniej firmy, na którym widnieje informacja o zwolnieniu dyscyplinarnym.
Czy Twój zawód jest bezpieczny?
Bezpieczny zawód to ten, który nie wymaga posiadania uregulowanych uprawnień do wykonywania. Teoretycznie pracę w tego rodzaju zawodzie może z dnia na dzień podjąć każdy człowiek. Za przykład niech posłuży zawód kierowcy, który jest bezpieczny jeżeli jest to kierowca pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony, ponieważ do ich prowadzenia wystarczy posiadanie prawa jazdy kat. B. W przypadku zawodu kierowcy samochodu ciężarowego lub autobusu, należy natomiast oprócz prawa jazdy kat. C, czy C+E, posiadać również specjalne uprawnienia do przewozu osób lub rzeczy. Jeżeli mamy tylko odpowiednie prawo jazdy, to możemy kupić sobie taki pojazd na własność i jeździć w towarzystwie nie więcej niż 5 osób jednocześnie lub bez załadunku.
Utrata uprawnień wykonywania zawodu - grupy ryzyka: jakie zawody są narażone
Na utratę uprawnień do wykonywania zawodu narażeni są wszyscy, którzy wykonują zawody regulowane. Zgodnie z zarówno polskim jak i europejskim prawem są to zawody, których nie można wykonywać bez spełnienia wymagań obowiązujących w danym kraju. Listach tych profesji jest uregulowana prawnie, ale może się zmieniać. Obecnie w Polsce występuje ok. 360 zawodów regulowanych, które wymagają posiadania specjalnych uprawnień, by w nich pracować. Przepisy prawa jasno określają również ścieżkę zdobycia tych uprawnień, tak by każdy zainteresowany mógł się o nie starać.
Katalog zawodów, które zgodnie z polskim prawem wymagają posiadania specjalnych uprawnień jest bardzo szeroki i jak już wspomniano liczy około 360 pozycji. Wśród nich znajdują się zarówno profesje, z którymi mamy do czynienia na co dzień, jak np. kierowca samochodu o masie całkowitej powyżej 3,5 tony, instruktor nauki jazdy, czy kwalifikowany pracownik ochrony, jak i zawody, które wymagają zaufania, czyli lekarz, adwokat, czy farmaceuta.
Wykonywanie zawodu regulowanego wymaga zazwyczaj posiadania kierunkowego wykształcenia, zdania specjalnych egzaminów państwowych nadających uprawnienia do wykonywania zawodu oraz zarejestrowania się w organizacji zawodowej.
Posiadanie uprawnień do wykonywania konkretnego zawodu, pozwala wykonywać pracę, która z reguły jest szanowana i dobrze płatna. Konsekwencją utrata tych uprawnień, zawinionej lub nie, może być rozwiązanie umowy o pracę lub przeniesienie na inne stanowisko. Zazwyczaj wiąże się to z obniżką wynagrodzenia oraz utratą innych przywilejów.
- Utrata uprawnień do wykonywania zawodu może wynikać z winy pracownika lub z przyczyn niezawinionych przez niego, takich jak utrata zdolności psychofizycznych.
- Utrata uprawnień może być czasowa (np. wygaśnięcie pozwolenia) lub trwała (np. popełnienie przestępstwa).
- W przypadku zawinionej utraty uprawnień, pracodawca może natychmiastowo zwolnić pracownika, ale musi skonsultować się z organizacją związkową przed podjęciem decyzji.
- Pracodawca może rozwiązać umowę z niezawinionym pracownikiem, jeśli nie może go przenieść na inne stanowisko pracy, zachowując odpowiedni okres wypowiedzenia z powodu nieprzydatności zawodowej.
