Spis treści
Obecna sytuacja epidemiologiczna jest niezwykle trudna dla nas wszystkich. Wielu pracodawców ma dylemat odnośnie tego, jak powinni postąpić w przypadku swoich podwładnych. Inni z kolei nie mogą udzielić im urlopu na żądanie ani przekierować na pracę zdalną. Spore kłopoty mają także rodzice – po zamknięciu szkół i przedszkoli/żłobków nie mają często z kim zostawić swoich pociech. Dowiedz się, jakie zmiany wprowadziła specustawa o koronawirusie!
Koronawirus a prawa pracownika, który jest rodzicem
11 marca Rząd zdecydował się zamknąć placówki oświatowe. O ile dzieci mają z tego tytułu dwa tygodnie wolnego, o tyle ich rodzice nie mogą zwolnić się z pracy. Nie każdy może wykorzystać urlop wypoczynkowy, wziąć zwolnienie lekarskie czy przenieść się na pracę zdalną. Nie można też po prostu nie przyjść do pracy bez wzięcia urlopu, przejścia na pracę zdalną lub innych ustaleń z pracodawcą (omówiliśmy to szerzej w artykule: Pandemia koronawirusa: czy pracownik może odmówić przyjścia do pracy?). Co zatem zrobić w sytuacji, gdy pociechy będą musiały zostać same w domu?
Zgodnie z Kodeksem pracy pracownik, który jest rodzicem dziecka w wieku do lat 8. może skorzystać z tzw. urlopu opiekuńczego, który przysługuje z tytułu opieki nad dzieckiem w wymiarze maksymalnie 60 dni w roku. Jest on przyznawany, gdy potomstwo jest chore lub istnieje ryzyko, że musiałoby zostać w domu bez opieki. W obecnych okolicznościach rząd wydłużył ten wymiar o dodatkowe 14 dni na opiekę nad dzieckiem.
Specustawa o koronawirusie – co przysługuje rodzicom?
Rodzice sprawujący opiekę nad dziećmi do lat 8. mają więc prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego nie dłuższego niż 14 dni w związku z zamknięciem szkół i pracówek szkolno-wychowawczych. Warto wyjaśnić kwestię wynagrodzenia przy przejściu na taki urlop opiekuńczy. Pracownik nie otrzymuje wówczas wynagrodzenia za pracę od pracodawcy, tylko zasiłek w wysokości 80% podstawy wynagrodzenia.
Takie świadczenie jest przyznawane wyłącznie jednemu z opiekunów, jeśli oboje są zatrudnieni oraz tylko wtedy, kiedy nie korzystają w tym czasie z innych świadczeń, np. zasiłku macierzyńskiego. Rodzice mogą ubiegać się o urlop opiekuńczy (także na czas dwóch tygodni), jeśli nie mają z kim zostawić dziecka lub gdy zachorowało.
Pracującemu rodzicowi ponadto przysługuje rocznie 2 dni zwolnienia od pracy z tytułu urlopu okolicznościowego na opiekę nad dzieckiem, podczas którego otrzymuje pełne wynagrodzenie.
Wiecej o zmianach wprowadzonych wraz ze specustawą i czego dotyczą dowiesz się z osobnego artykułu na ten temat. Sprawdź materiał: Koronawirus i praca - co mówi specustawa?
Koronawirus a praca zdalna
Rząd zalecił pracodawcom, by w miarę możliwości zlecali swoim pracownikom pracę w trybie zdalnym. Jeśli jesteś rodzicem, koniecznie poproś swojego pracodawcę o możliwość pracy zdalnej (oczywiście, jeśli jest to wykonalne na sprawowanym przez Ciebie stanowisku). W ten sposób będziesz mógł pilnować dzieci, jednocześnie wykonując swoje obowiązki zawodowe. To świetny kompromis, który warto spróbować osiągnąć.
Koronawirus może i nie jest chorobą, która jest szczególnie niebezpieczna dla dzieci, ale maluchy mogą łatwo przenosić ją na inne osoby. Zgodnie z zaleceniami Rządu, najrozsądniej jest zostać z nimi w domu i zorganizować im jakoś czas.
Koronawirus w Polsce – jak uzyskać zasiłek oraz urlop opiekuńczy?
By dostać zasiłek i urlop opiekuńczy, należy zgłosić się do pracodawcy z odpowiednimi wnioskami. Osoby prowadzące działalność gospodarczą muszą je zanieść do najbliższego oddziału ZUS. Wymagane dokumenty to:
- oświadczenie rodzica o nieprzewidzianym zamknięciu placówki edukacyjnej
- wniosek o wypłatę zasiłku opiekuńczego na druku ZUS Z-15 A
Wzory dokumentów można pobrać ze strony internetowej ZUS albo osobiście w oddziale. Przyjmowane są zarówno egzemplarze wypełnione ręcznie, jak i elektronicznie.
Specustawa o koronawirusie przewiduje, że zasiłek opiekuńczy jest wypłacany za każdy dzień sprawowania opieki. O dodatkowy zasiłek opiekuńczy może wystąpić tylko jeden rodzic. Jeśli oboje opiekunowie są zatrudnieni, mogą podzielić się opieką w ramach limitu 14 dni – niezależnie od liczby posiadanych dzieci.
Koronawirus w Polsce to wyjątkowa sytuacja. Pracodawcy muszą porozumieć się ze swoimi pracownikami, tak by ustalić najlepsze warunki pracy. Rodzice mają jednak specjalne prawa. Jeśli Twoje dzieci zostały w domu same – koniecznie złóż wniosek o urlop i zasiłek opiekuńczy lub poproś swojego szefa o możliwość pracy zdalnej!
Przeczytaj więcej o konsekwencjach koronawirusa dla stosunku pracy. Sprawdź: Jakie obowiązki ma pracodawca w ramach przeciwdziałania pandemii.
- Rząd zaleca pracodawcom pracę zdalną, jeśli jest to możliwe, by rodzice mogli pilnować dzieci w czasie, gdy placówki oświatowe są zamknięte z powodu pandemii koronawirusa.
- Rodzice mają prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego w przypadku, gdy potrzebują opiekować się dziećmi w wieku do lat 8 z powodu zamknięcia szkół i przedszkoli, ale świadczenie to wynosi 80% podstawy wynagrodzenia.
- Pracownik mający dziecko w wieku do lat 8 może również skorzystać z urlopu opiekuńczego związane z opieką nad chorującym dzieckiem lub w razie braku opieki dla niego.
- Osoby zatrudnione mają prawo skorzystać z urlopu i zasiłku opiekuńczego, ale dla osób prowadzących działalność gospodarczą wymagana jest wizyta w ZUS oraz wypełnienie oświadczenia i wniosku o zasiłek.