Szkolenia i rozwój

Jakie są zobowiązania wobec ZUS od strony pracownika i pracodawcy?

22 grudnia 2022

5 z 5

Ocena: 5 z 5 | 7 głosów

7 głosów

5 komentarzy
Jakie są zobowiązania wobec ZUS od strony pracownika i pracodawcy?
Formalności związane z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych często okazują się niemałym wyzwaniem - zarówno dla pracodawcy, jak i pracownika. Aby sprostać szeregowi obowiązków, warto na bieżąco zapoznawać się z aktualnym stanem prawnym. Dzięki temu możliwe będzie płacenie składek w terminie i uniknięcie zbędnych nieprzyjemności.

 

Jak sprawdzić, czy dany pracownik ma ubezpieczenie zdrowotne?

Opłata ubezpieczeń pracowniczych to podstawowy obowiązek pracodawcy. ZUS wymaga, aby zgłoszenie nowego pracownika nastąpiło w ciągu 7 dni od dnia rozpoczęcia stosunku pracy. Istnieją różne formy, którymi mogą posłużyć się właściciele firm w celu finalizacji procedury. Najprostszą z nich jest wypełnienie formularza w formie online za pośrednictwem CEIDG. Płatnik może kontrolować wnoszone składki i to, czy ubezpieczenie osoby zatrudnionej jest uregulowane na Platformie Usług Elektronicznych. Jest to serwis umożliwiający dostęp do wszystkich niezbędnych danych. Za jego pośrednictwem można sprawdzić informacje dotyczące osób, które zostały zgłoszone do ubezpieczeń, a także złożyć wniosek z prośbą o potwierdzenie niezalegania z opłatami. Zaległości w ZUS mogą wiązać się z koniecznością wniesienia dodatkowych opłat, dlatego warto monitorować je na bieżąco.

Również pracownicy posiadają możliwość skontrolowania tego, czy ich pracodawca płaci regularnie składki do ZUS.  Najprostszym sposobem jest udanie się do przychodni i prośba o sprawdzenie informacji dotyczących ubezpieczenia. Możliwe jest też skorzystanie z internetowego systemu PUE lub w Zintegrowanym Informatorze Pacjenta. 

Czy pracodawca może nie ubezpieczyć pracownika?

Zobowiązania wobec ZUS powinny być wypełniane przez wszystkie osoby posiadające działalność gospodarczą. Opłacenie składek to podstawowe obowiązki pracodawcy. ZUS jest instytucją, która dokładnie kontroluje kwestię wypełniania obowiązków przez przedsiębiorców. Sankcje związane z unikaniem płatności są umieszczone w ustawie zdrowotnej z 2013 roku. Art. 193 pkt. 1a mówi o tym, że przedsiębiorca uchylający się od zgłoszenia pracowników do ubezpieczenia zdrowotnego jest narażony na karę grzywny. Podobna kara wiąże się z nieterminowym wycofaniem pracownika z ZUS. Zgodnie z ustawą kara może wynosić od 2 do 5 tysięcy złotych. Częstym rozwiązaniem stosowanym przez właścicieli firm i spółek - również tych jednoosobowych - jest korzystanie z usług oferowanych przez biura rachunkowe. Ubezpieczenie zdrowotne nie jest jedyną składką, która musi być wpłacona do ZUS. Na pracodawcy ciąży też obowiązek uregulowania ubezpieczenia społecznego. Kary w tym zakresie przewiduje Ustawa z 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych. 

Jaka jest kara dla pracodawcy, który nie ubezpieczy pracownika?

Przedsiębiorcy powinni pamiętać o tym, że nie tylko kwestie takie jak nieprawidłowe przeprowadzenie procedury założenia działalności czy źle skonstruowane umowy pracownicze mogą wiązać się z odpowiedzialnością karną. Art. 219 Kodeksu Karnego mówi o tym, że każdy kto narusza przepisy prawa o ubezpieczeniach społecznych podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat dwóch. Sankcje te są bardziej dotkliwe niż te wskazywane przez wyżej wspomnianą ustawę zdrowotną. Tego rodzaju regulacje zapewniają jednak bezpieczeństwo prawne pracownikom. 

Szukasz pracy?

Operator maszyn produkcyjnych/pracownik produkcji

Randstad Polska Sp. z o.o.

  • 5 100-6 000 zł brutto / mc
  • Kielce
Dodana

Operator maszyn produkcyjnych/pracownik produkcji

Randstad Polska Sp. z o.o.

  • 5 100-6 000 zł brutto / mc
  • Nowiny
Dodana

Pracownik produkcji

Randstad Polska Sp. z o.o.

  • 4 500-4 950 zł brutto / mc
  • Występa
Dodana

Pracownik produkcji

Randstad Polska Sp. z o.o.

  • 4 500 zł brutto / mc
  • Kajetanów
Dodana

Magazynier - operator wózka widłowego

Randstad Polska Sp. z o.o.

  • 5 100-6 000 zł brutto / mc
  • Nowiny
Dodana

Pracownicy często nie są świadomi tego, kto jest odpowiedzialny za systematyczne płacenie ubezpieczeń. Każda osoba podpisująca umowę o pracę powinna być świadoma tego, że to na przedsiębiorcy ciąży odpowiedzialność, a obowiązki pracownika wobec ZUS nie obejmują płacenia składek ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego. A jakie są prawa osób zatrudnionych w działalności gospodarczej w tym zakresie? Pracownik może zwrócić się z pisemną prośbą o wykaz rozliczonych składek do działu kadr. Weryfikacja jest też możliwa poprzez platformę PUE ZUS. 

Jaka jest kara za brak ubezpieczenia społecznego dla pracownika?

Ubezpieczenia społeczne stanowią nieco bardziej rozbudowaną materię niż ubezpieczenia zdrowotne. Ich problematyka jest regulowana Ustawą z dnia 13 października 1998 o systemie ubezpieczeń społecznych. W ich skład wchodzi ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe. Charakter obowiązkowy ma przede wszystkim ubezpieczenie emerytalne i rentowe. W przypadkach przewidzianych w ustawie obligatoryjne może być też bieżące regulowanie składek chorobowych oraz wypadkowych. 

Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych wskazuje, że za niewywiązanie się z obowiązków mogą na pracodawcę zostać nałożone różne sankcje. Są to m.in grzywna, naliczenie odsetek, opłata dodatkowa, postępowanie egzekucyjne, zabezpieczenie na majątku. Inne ustawy uzupełniające tę problematykę mówią o przestępstwie z tytułu naruszenia przepisów Kodeksu Karnego w zakresie ubezpieczeń społecznych, zgłoszeniu wniosku o ogłoszenie upadłości czy dokonanie zmiany wpisu w KRS. 

Niezwykle uciążliwą dolegliwością może okazać się dług w ZUS. Przedawnienie składek jeszcze dekadę temu następowało dopiero kiedy minął okres 10 lat. Przedsiębiorcy powinni jednak mieć świadomość tego, że obecnie możliwe jest przedawnienie składek ZUS w nieco krótszym terminie. Zgodnie z przepisami obowiązującymi od 2010 roku należności stają się przedawnione po upływie 5 lat. Ważne jest jednak to, że okres nie mógł zostać w żaden sposób przerwany. Przedawnienie ZUS na tych samych warunkach dotyczy składek zdrowotnych, na fundusz pracy, świadczeń pracowniczych oraz emerytur pomostowych.

Jaka jest wielkość składek ubezpieczeniowych w Polsce?

Składki ubezpieczeniowe w Polsce określone są procentowo. W przypadku ubezpieczeń zdrowotnych istnieje kilka wariantów. Pierwszy z nich dotyczy rozliczeń na zasadach ogólnych - w tym przypadku składka wynosi 9% dochodu działalności. Jeśli jednak przedsiębiorca rozlicza się liniowo, składka jest niższa i wynosi jedynie 4,9%. Jeszcze inaczej wygląda kwestia w przypadku podmiotów rozliczających się ryczałtem - przedsiębiorcy muszą wtedy opłacać składkę w wysokości 9% od zryczałtowanego przychodu. 

Składki dotyczące ubezpieczeń społecznych wynoszą odpowiednio: ubezpieczenie emerytalne 19,52%, rentowe 8%, chorobowe 2,45 %, a wypadkowe to stopa procentowa, której wysokość jest zależna od dwóch czynników. Pierwszy z nich to liczba osób ubezpieczanych przez dany podmiot, a druga to branża funkcjonowania. 

Video

Najczęściej zadawane pytania

Kto ponosi odpowiedzialność za niepłacenie składek na ubezpieczenie zdrowotne?

Pracodawca ponosi odpowiedzialność za unikanie płacenia składek ZUS. Odpowiada on z tytułu Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, Ustawy zdrowotnej i Kodeksu Karnego. 

Jak pracownik może sprawdzić, czy pracodawca opłaca jego ubezpieczenie zdrowotne i społeczne?

Najprostszym sposobem sprawdzenia tego, czy pracodawca regularnie uiszcza opłaty związane z ubezpieczeniem zdrowotnym jest udanie się do przychodni. Możliwe jest też dokonanie kontroli poprzez system PUE lub ZIP. 

Autor

Artykuł został opracowany i zmodyfikowany przez kilku autorów. Poniżej podajemy dane redaktora lub autora, który dokonał ostatniej modyfikacji.

Ewa Sztuczka-Mazur

Social Media Manager

Social Media Manager w branży HR, autorka tekstów, copywriterka, specjalistka Facebook ADS, wokalistka i pszczelarka.
Obecnie w Aplikuj.pl odpowiedzialna głównie za treści z obszaru miękkiego HR oraz prawa pracy.

5 komentarzy

Lsusisicdcjdridiskvnko

Lsusisicdcjdridiskvnko

Najkstiddfihddobxdcdjdfjddjdkfdhjddjdfidyifdvvcjdixfjdissgddjdgcddoofdddvvcvjkkcf
Urian

Urian

Warto wiedzieć, jakie są obowiązki pracodawcy w przypadku ubezpieczeń, gdyż to może mieć wpływ na przyszłe poszukiwanie pracy.
Kamila Nolka

Kamila Nolka

Nie wiedziałem, że mogę sprawdzić swoje ubezpieczenie poprzez PUE ZUS. Będę musiał skorzystać z tego serwisu.
Irka31

Irka31

Ciekawa lektura, na pewno przyda mi się ta wiedza w przyszłości.
Index

Index

Bardzo ważny artykuł! Pracodawcy powinni pamiętać o swoich obowiązkach i regularnie kontrolować opłacanie składek do ZUS.

Dodaj komentarz

Wszystkie pola muszą być prawidłowo wypełnione

Komentarz został dodany

Redakcja Aplikuj.pl zastrzega sobie prawo usuwania komentarzy obraźliwych dla innych osób lub zawierających wulgarne słowa, adresy www oraz adesy e-mail i numery telefonów.