Spis treści
Nieustanne zmagania z niskimi temperaturami mogą być nie tylko niewygodne, ale i niebezpieczne. Przepisy dotyczące bezpieczeństwa pracy w Polsce wyznaczają jasne granice, kiedy pracownik może odmówić pracy z powodu zbyt niskiej temperatury. Jakie są te limity? I jak pracodawcy mogą dostosować środowisko pracy, aby zapobiec przerwom w pracy związanych z chłodem?
Jaka powinna być temperatura w pracy?
W zakresie ogrzewania i wentylacji, pracodawca powinien kierować się Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 roku w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Zgodnie z tym dokumentem, temperatura w miejscu pracy powinna być dostosowana do specyfiki wykonywanych zadań, w szczególności do metody pracy i wymaganego wysiłku fizycznego. Nie może przy tym spaść poniżej 14°C (287 K), o ile specyfika procesów technologicznych nie wymaga innej temperatury. Dla środowisk, w których odbywa się praca fizyczna o lekkim charakterze, a także w przestrzeniach biurowych, temperatura powinna być nie niższa niż 18°C (291 K).
- 18°C dla pracy biurowej lub lekkich prac fizycznych,
- 14°C dla wszystkich innych rodzajów prac.
Praca w niskich temperaturach – kiedy jest dopuszczalna?
Jeśli temperatura w pomieszczeniu jest za niska, pracodawca powinien wstrzymać pracę. Jednak w niektórych przypadkach, na przykład w chłodniach, panują temperatury niższe niż określone w przepisach. Wymagają tego względy technologiczne. Wówczas pracodawca ma prawo wymagać wykonywania obowiązków.
Nie oznacza to, że szef może zlecać pracę na mrozie, zasłaniając się wspomnianymi względami technologicznymi. Przepisy BHP regulują także pracę w niskich temperaturach.
- Należy ograniczyć nieprzerwaną pracę w pomieszczeniach, gdzie temperatura waha się między 4°C a -10°C do maksymalnie dwóch godzin.
- Przy dalszym obniżeniu temperatury, jeśli oscyluje w zakresie od -10°C do -20°C, czas pracy powinien być skrócony do jednej godziny.
- W warunkach, gdzie termometry pokazują od -20°C do -30°C, dopuszczalny czas pracy wynosi jedynie 30 minut.
- Wykonywanie zadań w warunkach z temperaturą poniżej -30°C jest możliwe tylko w wyjątkowych sytuacjach, takich jak niezbędne naprawy, działania zapobiegające niebezpieczeństwu dla życia lub zdrowia, a także w czasie klęsk żywiołowych, wypadków czy awarii.
- Gdy temperatura spada poniżej -10°C, zakazane są prace na wysokości, gdzie istnieje niebezpieczeństwo upadku.
- Zabrania się również przenoszenia i obsługi szklanych płyt na zewnątrz budynków, gdy temperatura jest niższa niż -5°C.
Praca w niskich temperaturach a odzież ochronna
W kontekście pracy w niskich temperaturach, niezwykle ważne jest stosowanie odpowiedniej odzieży ochronnej. Pracodawcy muszą zaopatrzyć pracowników w ubrania, które są adekwatne do panujących warunków. Aby odzież była uznana za efektywną, jej użycie nie powinno dopuścić do obniżenia temperatury ciała o więcej niż 1°C.
Przy wyborze odzieży ochronnej dla pracowników, pracodawca powinien rozważyć kilka czynników. Ważny jest rodzaj wykonywanych zadań. Istotna jest także izolacyjność cieplna, czyli zdolność do zatrzymywania ciepła oraz zdolność do odprowadzania wilgoci z ciała, co jest kluczowe dla utrzymania komfortu termicznego.
Nierzadko zdarza się, że odzież musi być dostosowana do wielu zadań, co może wymagać zakupu kilku kompletów ubrań o odmiennych parametrach. Wynika to z tego, że prace mogą być realizowane w bardzo różnych warunkach klimatycznych.
Należy zwrócić uwagę, że odzież przeznaczona do użytku na zewnątrz bywa często gruba, co może ograniczać mobilność pracownika. Dlatego tak ważne jest, by dopasować odzież ochronną do specyfiki pracy, aby nie utrudniała ona wykonywania zadań.
Zbyt wysoka temperatura w miejscu pracy
Chociaż przepisy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy nie definiują jednoznacznie maksymalnej temperatury w miejscu wykonywania zawodowych obowiązków, nie oznacza to, że pracodawcy mogą lekceważyć warunki termiczne panujące w zakładach pracy. Wysoka temperatura może negatywnie wpływać na efektywność pracowników i być przyczyną poważnych problemów zdrowotnych, takich jak udar cieplny.
Ustanowiono jednak granice temperatur dla określonych grup pracowników: osoby młodociane i kobiety w ciąży nie powinny pracować w warunkach, gdzie temperatura przekracza 30°C w środowisku biurowym.
- 30°C dla pracy biurowej,
- 28°C dla pracy fizycznej o charakterze ciężkim,
- 26°C dla zadań wykonywanych w specjalnych warunkach.
Warto jednak zaznaczyć, iż są to rekomendacje eksperckie, które nie mają mocy prawnych przepisów.
Kiedy pracownik może odmówić pracy
Pracownik może odmówić pracy, jeżeli temperatura w miejscu pracy spada poniżej przyjętych norm, czyli poniżej 18°C w sytuacji wykonywania lekkich prac fizycznych lub pracy wymagającej siedzenia przy biurku i poniżej 14°C w przypadku innych rodzajów prac.
Aby uniknąć takich sytuacji, pracodawca powinien podjąć odpowiednie kroki, takie jak:
- dostosowanie systemu ogrzewania do norm bezpieczeństwa pracy i komfortu termicznego,
- zapewnienie dodatkowych źródeł ciepła, na przykład grzejników przenośnych,
- zapewnienie odpowiedniej odzieży ochronnej pracownikom, którzy muszą wykonywać pracę w chłodniejszych warunkach,
- regularne monitorowanie temperatury w miejscu pracy, szczególnie podczas sezonu zimowego lub w miejscach naturalnie narażonych na niskie temperatury.
Działania te mogą pomóc w zapewnieniu bezpiecznych i zdrowych warunków pracy, dzięki czemu pracownicy nie będą mieli podstaw do odmowy pracy z powodu zbyt niskich temperatur.
Podsumowanie
Przestrzeganie przepisów BHP jest kluczowe dla stworzenia optymalnego środowiska pracy. W przypadku wykonywania obowiązków w niskich temperaturach, pracodawca powinien zapewnić odpowiednią odzież ochronną, ogrzewanie i dostęp do ciepłych napojów i posiłków. W gestii pracodawcy leży monitorowanie warunków pracy i przeprowadzanie regularnych audytów, aby upewnić się, że przestrzegane są wszelkie standardy bezpieczeństwa.
To może Cię również zainteresować