Spis treści
Jakie czynniki mają wpływ na wymiar urlopu? Jeśli współpracujesz ze specjalistami z zakresu HR i księgowości, możesz być spokojny – tą kwestią zajmą się profesjonaliści. Jednak w sytuacji, gdy zdecydowałeś się samodzielnie zadbać o rozliczanie zatrudnionych, musisz potrafić samodzielnie obliczyć przysługujące im wolne dni.
Staż pracy a urlop
Ilość dni urlopu zależy od kilku czynników. Pierwszy to staż pracy. Im dłużej zatrudniony wykonywał pracę na podstawie umowy o pracę, tym więcej dni wolnego mu przysługuje. Ważną granicą jest przekroczenie 10 lat stażu.
Jak wykształcenie wpływa na ilość urlopu?
Drugim czynnikiem mającym wpływ na wymiar urlopu jest wykształcenie pracownika. Im wyższe, tym szybciej nabędzie on prawo do urlopu w wyższym wymiarze.
- 3 lata – gdy pracownik ukończył szkołę zasadniczą lub inną równorzędną,
- 5 lat – w przypadku ukończenia średniej szkoły zawodowej lub średniej szkoły zawodowej dla absolwentów zasadniczych (lub równorzędnych) szkół zawodowych,
- 4 lata – po ukończeniu szkoły ogólnokształcącej,
- 6 lat – po zdobyciu wykształcenia w szkole policealnej,
- 8 lat – po ukończeniu szkoły wyższej (niezależnie od zdobytego stopnia naukowego).
Wymiar czasu pracy również ma znaczenie
Nie każdy pracownik jest zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy, czyli pracuje 8 godzin dziennie. Zdarza się, że pracodawca poszukuje osób zainteresowanych zatrudnieniem na część etatu (np. 4 godziny dziennie). W takiej sytuacji wymiar urlopu pracownika ustala się proporcjonalnie do czasu jego pracy. Aby prawidłowo wyliczyć ilość dni przysługujących zatrudnionemu, konieczne jest uwzględnienie podstawy wymiaru urlopu, czyli 20 lub 26 dni wolnych.
Obliczając ilość dni urlopu przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w niepełnym wymiarze czasu pracy, musisz pamiętać o pewnej zasadzie. Mowa tu o tym, że niezbędne jest zaokrąglenie niepełnego dnia urlopu na korzyść zatrudnionego, czyli w górę.
Co nie ma wpływu na liczbę dni urlopu?
Przepisy prawa pracy są precyzyjne. Ilość dni urlopu zależy od konkretnych czynników. Przy ich obliczaniu nie uwzględnia się m.in. branży, w której jest zatrudniony pracownik, jego doświadczenia, umiejętności czy zajmowanego stanowiska.
Pracownik nabywa prawo do urlopu tylko wówczas, gdy jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę. Realizacja umów cywilnoprawnych (np. o dzieło) nie powoduje, że zatrudniony nabywa prawo do dni wolnych. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy zapis o takich dniach znajduje się w umowie.
Poza urlopem wypoczynkowym pracownik ma również możliwość skorzystać z urlopu na żądanie. To nie dodatkowe dni wolne – wchodzą one do puli urlopu wypoczynkowego.
Ważnym aspektem zarządzania zasobami ludzkimi jest zapewnienie pracownikom odpowiedniego wymiaru urlopu wypoczynkowego. Właściwe zarządzanie tym aspektem jest niezbędne do utrzymania zgodności z prawem i zadowolenia pracowników.
Nowość w kodeksie pracy – dodatkowe rodzaje urlopów od kwietnia 2023
Od 26 kwietnia 2023 roku, polski Kodeks pracy zawiera dwa nowe rodzaje urlopów:
- urlop opiekuńczy: bezpłatny, do 5 dni rocznie, przeznaczony na opiekę nad członkiem rodziny potrzebującym wsparcia ze względów medycznych.
- urlop z powodu siły wyższej: obejmuje do 16 godzin lub 2 dni, z zachowaniem 50% wynagrodzenia, dla nieprzewidzianych zdarzeń wymagających nieobecności w pracy.
Warto podkreślić, że urlop opiekuńczy różni się od urlopu na żądanie. Urlop na żądanie pozostaje w Kkdeksie pracy i wynosi 4 dni w roku kalendarzowym. Jest on odpłatny i wypłacany w 100% jako część urlopu wypoczynkowego, w przeciwieństwie do urlopu opiekuńczego, który jest bezpłatny.
Te zmiany zostały wprowadzone w celu dostosowania polskiego prawa pracy do unijnej dyrektywy 2019/1158 dotyczącej równowagi między życiem zawodowym a prywatnym.
Niewykorzystany urlop wypoczynkowy
Czasami pracownik może nie być w stanie wykorzystać całego swojego urlopu wypoczynkowego w danym roku. W takim przypadku niewykorzystane dni mogą być przeniesione na kolejny. Co ważne, aktualne regulacje prawne obligują pracownika do wykorzystania zaległego urlopu maksymalnie do września. Oznacza to, że pracownik nie może kolekcjonować wolnych dni w nieskończoność.
Obowiązkiem pracodawcy jest respektowanie prawa zatrudnionych do urlopu. Kodeks pracy mówi, że przedsiębiorca powinien umożliwić pracownikowi wykorzystanie 10 dni urlopu pod rząd (stąd większość osób w Polsce bierze 2 tygodnie urlopu – weekendy nie wliczają się w wymiar dni wolnych). Nie ma jednak prawnych przeszkód, aby czas wolny od pracy trwał dłużej.
Podsumowanie
Prawo do wypoczynku jest niezbywalne. Pamiętaj, że urlop to nie tylko spełnianie wymogów wynikających z kodeksu pracy, ale także okazja do tego, aby Twoi pracownicy naprawdę wypoczęli. Powrót po urlopie może obfitować w nowe pomysły, siły i energię do pracy.
To może Cię również zainteresować