Trzeźwość w miejscu pracy - Obowiązki, kontrole, i konsekwencje

Nietrzeźwy pracownik w pracy

W sytuacji, gdy pracodawca stwierdzi, że jego podwładny naruszył obowiązek trzeźwości, powinien on odsunąć pracownika od wykonywania pracy. Takie postępowanie jest zgodne z ustawą z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Dotyczy to zarówno sytuacji, w której pracownik do zakładu pracy stawia się w stanie po spożyciu alkoholu lub spożywa go w czasie pracy. Prawo do podjęcia takiej decyzji ma przy tym zarówno pracodawca, jak i osoba uprawniona przez niego do zarządzania czy kontrolowania zakładu pracy. Aby jednak wiedzieć, kiedy należy zastosować wspomniane środki, konieczne jest posiadanie wiedzy na temat tego, czym jest alkohol.

Kiedy można mówić o stanie nietrzeźwości?

Zgodnie z przepisami napojem alkoholowym jest produkt, który zawiera alkohol etylowy pochodzenia rolniczego. Jego stężenie powinno przy tym przekraczać 0,5% objętościowych. Jednocześnie w teorii rozróżnia się stan po użyciu alkoholu oraz stan nietrzeźwości. Ten pierwszy zachodzi wówczas, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do:

• stężenia we krwi od 0,2 do 0,5  promila alkoholu albo
• obecności w wydychanym powietrzu od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm3.

Drugi zaś wówczas, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do:

• stężenia we krwi powyżej 0,5 promila alkoholu albo
• obecności w wydychanym powietrzu powyżej 0,25 mg alkoholu w 1 dm3.

Pracodawca jest przy tym zobowiązany odsunąć pracownika od wykonywania zadań służbowych w każdym przypadku. Konieczne jest jednak bezpośrednie wskazanie na przyczynę i wydanie pracownikowi przez przełożonego polecenia zaprzestania pracy. Dla ewentualnych celów dowodowych dobrze jest, aby podmiot zatrudniający takie polecenie wydał na piśmie.

Jakie są obowiązki pracodawcy względem nietrzeźwego pracownika?

Podstawowym obowiązkiem pracodawcy jest niedopuszczenie lub odsunięcie pracownika od pracy w sytuacji, gdy zachodzi podejrzenie, że spożywał on alkohol. W takiej sytuacji może też zostać przeprowadzone badanie stanu trzeźwości osoby zatrudnionej. Takie odbywa się zarówno na żądanie kierownika zakładu pracy, osoby przez niego uprawnionej, jak i samego pracownika. Warto pamiętać, że jest to o tyle istotne, że każdy zatrudniony może bronić się przed zarzutami wysuniętymi przez pracodawcę. W związku z powyższym, ustawodawca nakłada na podmiot zatrudniający obowiązek umożliwienia pracownikowi wykazania trzeźwości właśnie przez badanie krwi. Dodatkowo trzeba pamiętać, że osoba zatrudniona ma również prawo domagać się, aby badanie przeprowadzone zostało w obecności osoby trzeciej, w tym choćby przedstawiciela związku zawodowego.

Poza wyżej wskazanym obowiązkiem pracodawca pamiętać musi, że powinien powiadomić policję wówczas, gdy pracownik zatrudniony jest na takim stanowisku, na którym wykonywanie przez niego pracy mogłoby zagrozić innym osobom (na przykład motorniczy tramwaju). Jeżeli pracodawca zamierza przy tym wyciągnąć konsekwencje dyscyplinarne w stosunku do swojego podwładnego, to powinien zadbać o to, aby sporządzony został protokół.

Nietrzeźwy pracownik - jakie mogą być konsekwencje?

Szukasz pracy?

Operator maszyn produkcyjnych/pracownik produkcji

Randstad Polska Sp. z o.o.

• 5 100-6 000 zł brutto / mc
• Nowiny

Dodana 2 lis 2024

Magazynier - operator wózka widłowego

Randstad Polska Sp. z o.o.

• 5 100-6 000 zł brutto / mc
• Kielce

Dodana 2 lis 2024

Pracownik produkcji

Randstad Polska Sp. z o.o.

• 4 500 zł brutto / mc
• Kajetanów

Dodana 2 lis 2024

Pracownik produkcji

Randstad Polska Sp. z o.o.

• 4 500-4 950 zł netto / mc
• Bliżyn

Dodana 2 lis 2024

Pracownik produkcji

Randstad Polska Sp. z o.o.

• 4 500-4 950 zł brutto / mc
• Występa

Dodana 2 lis 2024

Praca Warszawa Praca Wrocław Praca Kraków Praca Katowice

Pracownik, który naruszył przepisy i do zakładu pracy przybył pod wpływem alkoholu powinien mieć świadomość, że może ponieść konsekwencje swojego czynu. Pracodawca może zastosować praktycznie cały katalog kar, w tym upomnienie, naganę lub karę pieniężną. Ta ostatnia nie może być jednak wyższa niż 1/10 wynagrodzenia, które przypada pracownikowi do wypłaty po dokonaniu potrąceń należności egzekwowanych i zaliczek. Konsekwencje, w zależności od stanowiska, mogą być też znacznie poważniejsze. Mowa tu oczywiście o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika. Zastosowanie takiego trybu rozwiązania umowy jest zasadne, gdyż pracownik spożywając alkohol przed pracą lub w trakcie jej wykonywania naruszył jeden z podstawowych obowiązków, który na nim ciążył.

Pamiętaj pijany pracownik to zagrożenie!

Pijany pracownik w pracy stanowi zagrożenie zarówno dla siebie, jak i innych osób znajdujących się w jego otoczeniu. Niestety picie alkoholu w pracy to problem, z którym na co dzień mierzy się wielu pracodawców. Tymczasem należy pamiętać, że pracownik ma obowiązek świadczenia umówionej pracy w taki sposób, w jaki wskazał pracodawca oraz pod jego nadzorem. Aby móc wykonywać swoje obowiązki w sposób bezpieczny, pracownik musi pozostawać w stanie gotowości do świadczenia pracy. Pojęcie gotowości oznacza odpowiedni stan psychiczny i fizyczny, w tym również wolę świadczenia pracy. Stan nietrzeźwości sprawia, że pracownik nie jest w stanie w sposób bezpieczny wykonywać swoich obowiązków, dlatego powinien zostać od nich odsunięty – jest to obowiązek pracodawcy.

Nie istnieją przepisy ogólne, które wprost mówiłyby o tym, że alkohol w pracy jest zabroniony. Jednak biorąc pod uwagę przepisy pośrednie, można wnioskować, iż istnieje obowiązek zachowania trzeźwości w miejscu i czasie pracy. Wynika to m.in. z art. 211 Kodeksu pracy, według którego podstawowym obowiązkiem pracownika jest przestrzeganie przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Tymczasem pijany w pracy nie tylko nie jest stanie przestrzegać w/w przepisów, ale dodatkowo stwarza zagrożenie dla siebie oraz innych pracowników.

W przypadku, gdy pijany pracownik spowoduje wypadek, to uznaje się, iż do jego zaistnienia przyczynił się jego stan. Wówczas pracownik zostaje pozbawiony świadczeń z ubezpieczenia społecznego, ponieważ stan nietrzeźwości ma znacznie większy wpływ na zaistnienie wypadku niż inne czynniki współistniejące. Warto więc pamiętać, że alkohol w pracy zawsze stwarza zagrożenie, zwłaszcza w przypadku prac, które wymagają zachowania szczególnej ostrożności, np. przy obsłudze wózka widłowego. Co ważne, spożywanie alkoholu w miejscu pracy lub podczas wykonywania związanych z nią obowiązków, jest traktowane jako zerwanie normatywnego związku z pracą. Oznacza to, iż przełożony nie dopuszcza takiej osoby do wykonywania pracy – nietrzeźwość może być wówczas przyczyną rozwiązania stosunku pracy.

Zachowanie trzeźwości w miejscu pracy.

Osoby zapominające o tej zasadzie powinny wiedzieć, że grozi im szereg negatywnych konsekwencji. Ustawodawca przewidział narzędzia, za pomocą których pracodawca może zdyscyplinować swojego podwładnego. Podstawowym obowiązkiem podmiotu zatrudniającego (lub osoby działającej w jego imieniu, np. kierownik) jest niedopuszczenie lub odsunięcie podwładnego od wykonywanych przez niego czynności wówczas, gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie, że jest on nietrzeźwy (zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi).

Odsuń nietrzeźwego pracownika od pracy

Aby odsunąć lub nie dopuścić pracownika do jego stanowiska pracy nie jest konieczne zachowanie szczególnej formy np. pisemnej – w tym wypadku wystarczy ustne wydanie polecenia. Pracodawca lub osoba działająca w jego imieniu nie musi przy tym przeprowadzać badania stanu trzeźwości swojego podwładnego, choć nie jest to zabronione. Takie stanowisko zaprezentował Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 11 lutego 2000 r. (sygn. akt II UKN 401/99). Taka konstrukcja przepisów sprawia jednak, że pracodawca może zastanawiać się, w jaki sposób skutecznie odeprzeć zarzuty pracownika, że bezpodstawnie nie dopuścił go do wykonywania zadań służbowych, w sytuacji gdy nie przeprowadzono badania alkomatem. Rozwiązaniem może być zgromadzenie dowodów w celu wykazania spożycia alkoholu przez pracownika (np. zebranie butelek w miejscu pracy, znalezienie świadków mogących potwierdzić, że zatrudniony spożywał alkohol w drodze do pracy).

Trzeźwość pracowników - obowiązki i kontrola

W miejscu pracy utrzymanie stanu trzeźwości pracowników jest niezwykle istotne dla zapewnienia bezpiecznego i efektywnego środowiska pracy. Zarówno pracodawcy, jak i pracownicy mają obowiązki związane z zachowaniem trzeźwości w zakładzie pracy. Kodeks pracy precyzuje te zasady i daje podstawy do podejmowania działań w przypadku naruszenia tych obowiązków.

Wpływ alkoholu na organizm pracownika może znacząco wpłynąć na jego zdolność do wykonywania pracy w sposób odpowiedzialny i bezpieczny.

Trzeźwość w miejscu pracy jest nie tylko wymogiem prawnym, ale także etycznym. Pracownik, który nie jest trzeźwy, stwarza zagrożenie dla swojego bezpieczeństwa i bezpieczeństwa innych osób. Dlatego istotne jest, aby pracodawcy podjęli wszelkie działania niezbędne do zapewnienia, że ich pracownicy są trzeźwi podczas wykonywania swoich obowiązków.

Kontrola trzeźwości pracowników jest nieodłączną częścią zarządzania personelem i zapewnienia bezpiecznego środowiska pracy. Pracownicy powinni być świadomi konsekwencji spożywania alkoholu w miejscu pracy i zawsze zachowywać trzeźwość, aby wykonywać swoje obowiązki odpowiedzialnie i skutecznie. Pracodawcy z kolei powinni działać zgodnie z przepisami prawa i regulaminem pracy, aby zapewnić bezpieczeństwo wszystkich pracowników.

Czy badanie alkomatem jest konieczne?

Aby odsunąć pracownika od wykonywania pracy nie jest konieczne przeprowadzenie badania alkomatem. Wystarczającymi przesłankami świadczącymi o tym, że pracownik jest nietrzeźwy są np. zaburzenia ruchu czy wyczuwalny zapach alkoholu. Jeżeli jednak pracodawca (lub sam zatrudniony) chce przeprowadzić badanie alkomatem, jest to dozwolone. Jak wygląda procedura? Zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi takie badanie powinno być przeprowadzone przez „uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego”.

Jeżeli żądanie przeprowadzenia badania alkomatem wysuwa pracodawca, należy pamiętać, że np. funkcjonariusz policji nie może zmusić pracownika do tego, by się on jemu poddał. Zgoda osoby podejrzanej o nietrzeźwość jest elementem niezbędnym, by badanie zostało przeprowadzone.

Co zrobić gdy pracownik odmawia badania

Pracownik ma prawo odmówić przeprowadzenia badania alkomatem, ale odmowa nie działa na jego korzyść. Podkreślił to Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 24 maja 1985 r. (sygn. akt I PRN 39/85). Jeżeli podejrzenia pracodawcy lub osoby zarządzającej zakładem pracy są bezpodstawne, w interesie pracownika jest dowieść, że jego przełożony nie ma racji. Innymi słowy, pracownik nie ma interesu, by takiej zgody nie udzielić.

Jeżeli pracownik odmówi badania alkomatem, pracodawca nie może dopuścić go do pełnienia obowiązków. Taką sytuację traktuje się jako nieusprawiedliwioną nieobecność w zakładzie pracy, a pracownik musi liczyć się z szeregiem konsekwencji – nawet zwolnieniem w trybie natychmiastowym, gdyż ustawodawca traktuje nieusprawiedliwioną nieobecność w zakładzie pracy jako ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych.